Đảng cộng sản Trung Quốc: Tình thế trước Đại hội XIX

Có thể nói, Đại hội 19 đảng CSTQ là một Đại hội khác thường, khác thường ở chỗ, tình thế bước vào Đại hội không phải với không khí bừng bừng khí thế hồ hởi trong toàn đảng, toàn dân, toàn xã hội chờ đón chào mừng thành công của Đại hội như trước đây, mà là tràn ngập tình thế, không khí căng thẳng, nặng nề, ngột ngạt, bất an từ tầng cao đến tầng thấp trong đảng, chính, quân và lan ra mọi tầng lớp ngoài xã hội. Sự khác thường này lại bắt nguồn từ tính chất Đại hội lần này, thực chất là tới hồi kết một giai đoạn của cuộc chiến quyền lực sống mái bằng mọi thủ đoạn giữa các phe phái trong đảng CSTQ. Như Tập Cận Bình, tại Hội nghị bí mật cán bộ chủ chốt địa phương, bộ ngành, người phụ trách các đảng phái dân chủ, các tướng lĩnh quân đội, các ủy viên TW, Cục chính trị, Thường vụ Cục chính trị ngày 26/7/2017 đã đưa ra “4 sẵn sàng trả giá” (sẵn sàng trả giá để bảo vệ lãnh đạo tầng cao gặp sóng to bão xoáy;…) để vừa thể hiện quyết tâm quyết chiến, vừa để răn đe thách thức các đối thủ.

Sự khác thường này, là hết sức nóng bỏng, nhậy cảm, để tránh tình huống bất trắc có thể xẩy ra, Tập đã ra lệnh chỉ thị phải giữ ổn định quân đội, giữ ổn định “dư luận”, giữ ổn định “ngoại giao”, giữ ổn định “quan trường” và ngăn chặn chính biến bất ngờ  có thể xẩy ra. Bản thân Tập đành ở lại Bắc Kinh thủ thành, vắng mặt cuộc họp Đại Hội đồng Liên hiệp quốc lần thứ 72 hết sức quan trọng này, nhất là đây là cơ hội rất tốt cho Tập vốn là người rất thích phô diện vai trò trước thiên hạ, mà chỉ cử Ngoại trưởng Vương Nghị đi dự. (Các nhà phân tích chính trị thế giới nêu 3 lý do mà Tập không thể đến dự Đại hội đồng Liên hợp quốc 1) Tình thế trước Đại hội 19 hết sức cam go, Tập không thể rời bước một ngày; 2) Tránh đối mặt với vấn đề hạt nhân Triều Tiên trước đông đảo các nguyên thủ thế giới; 2) Tránh bị thế lực bất đồng người Hoa ở Mỹ và ở các nước ngoài khác chặn đón phản đối như các lần đi Mỹ trước đây.)

Tập đưa ra 4 mặt cần giữ ổn định trên đều là những mặt then chốt của cục diện  cuộc chiến quyền lực chính trị Trung Cộng hiện nay đang quyết liệt thế nào. Cả 4 mặt đều có tác động qua lại với nhau, đều phải tiến hành, nhưng đối với ổn định quân đội có tính quyết định hơn cả, vì từ những bài học lịch sử của thể chế Trung Cộng thực chất quyền lực chính trị là quân quyền, ai nắm được quân quyền người đó làm chủ chính trường, nên ngay từ khi Tập mới lên nắm quyền đã bắt tay ngay vào chỉnh đốn quân đội một cách quyết liệt không ngừng nghỉ.

Hai tháng nay, sau khi Thượng tướng Phòng Phong Huy Ủy viên Quân ủy TW và Thượng tướng Trương Dương cũng là Ủy viên Quân ủy TW bị bắt đưa đi điều tra, phỏng theo cách “vung lưỡi kiếm tuần tra chống tham nhũng” của Vương Kỳ Sơn, Quân ủy TW đã cử 4 Tổ tuần tra lớn tiến hành tuần tra trên 10 đơn vị lớn, đối với cơ quan Quân ủy TW, trọng điểm có Bộ tham mưu liên hợp Quân uỷ, Bộ công tác chính trị Quân ủy, Bộ bảo đảm hậu cần Quân ủy và Bộ phát triển trang bị Quân ủy; đối với các Viện trường quân sự có Viện khoa học quân sự và Đại học quốc phòng. Lần tuần tra này kéo dài một tháng kể từ ngày 15/9 đến 15/10, trước ngày khai mạc Đại hội 3 ngày kết thúc với yêu cầu mọi người trong hệ thống quân đội đều biết, nhấn mạnh phải làm triệt để, thấy rõ hiệu quả (đối với dư độc của Quách Bá Hùng, Từ Tài Hậu. Thế lực Quách Bá Hùng tập trung ở Bộ Tổng tham mưu, Bộ Tổng trang bị, Quân khu Lan Châu, Quân khu Bắc Kinh, quân khu Quảng Châu. Thế lực Từ Tài Hậu tập trung ở Bộ Tổng Chính trị, Bộ Tổng Hậu cận, Quân khu Thẩm Dương, Quân khu Thành Đô và Quân khu Tế Nam. Trong 7 Quân khu, chỉ có duy nhất Quân khu Nam Kinh chịu ảnh hưởng Quách Từ tương đối nhẹ hơn, 5 tỉnh thuộc phạm vi Quân khu Nam Kinh là Giang Tô, Triết Giang, Thượng Hải, Giang Tây, Phúc Kiến. Trong đó 3 tỉnh Triết Giang, Thượng Hải, Phúc Kiến, là địa phương Tập đã từng là cán bộ lãnh đạo nơi đây), trọng điểm nhắm vào các tướng lĩnh cao cấp từ lãnh đạo đảng ủy cấp Quân và chức Phó Quân trở lên, mục tiêu, đối với các mối manh cũ trước đây, nay tiếp tục đi sâu rà soát lại làm rõ thêm các vấn đề; đối với các mối manh mới kịp thời điều tra nắm rõ; đối với các mối manh quan trọng nhanh chóng điều tra xử lý. Trừ ác phải tận gốc, tuyệt đối không để cán bộ lãnh đạo có vấn đề “mang của nợ” tham dự Đại hội 19.

Có bình luận rằng Tập đang dùng nắm tay sắt trị quân, lần tuần tra này khởi đầu một cao trào mới chống tham nhũng trong quân đội, thực chất là để nắm chặt hơn quân quyền, thuần hóa thêm một bước “quân nhà Tập”, cũng là bước trước tiên trong các bước loại trừ toàn diện ẩn họa, binh biến, trước trong sau Đại hội 19 như Tập đã nói “trước quân sau đảng”.

Bố trí lại quân ủy TW

Thời Mao Trạch Đông, Phó Chủ tịch Quân ủy TW có những trên 10 người, nhưng nắm thực quyền chỉ có vị Phó Chủ tịch quản lý điều hành công việc thường ngày. Đến thời Đặng Tiểu Bình giảm mạnh số Phó Chủ tịch Quân ủy. Thời Giang Trạch Dân, Hồ Cẩm Đào chỉ có hai người, một nắm chính trị, một nắm quân sự với ý định để hai bên ràng buộc nhau, nhưng không ngờ hai bên lại thỏa thuận với nhau, phạm vi người nào người đó quản không can thiệp nhau, đồng thời thống nhất cao trong việc vô hiệu hóa quyền lực của Chủ tịch Quân ủy TW Hồ Cẩm Đào. Không chỉ có vậy, quyền lực quá tập trung vào hai Phó Chủ tịch, tạo điều kiện hình thành hai thế lực tập đoàn lớn mua quan bán chức sâu rộng trong quân đội, tham nhũng hóa, hủ bại hóa quân đội hết sức nặng nề, như Quách Bá Hùng sau khi bị hạ bệ, Bá Hùng nói : “Tập gạt chúng tao ra, bên dưới còn vô số người của chúng tao”. Lần này để tránh vết xe đổ dễ dẫn đến binh biến này, nên Tập có thể sẽ bố trí 1 Chủ tịch và 4 Phó Chủ tịch, không có Ủy viên, thực hiện cơ chế “Chủ tịch phụ trách, giảm và phân tán chức năng, quyền hạn các Phó Chủ tịch” để tạo dựng quyền uy tuyệt đối của Tập là “Thống soái tối cao quân đội”.

Về nhân sự cụ thể, sẽ thay đổi về chất, thực sự là người của Tập, ưu tiên người đã qua thực chiến, tuổi còn trẻ. Trên cơ sở này, sẽ loại bỏ những người của phái Giang, Tăng, dư độc của Quách Bá Hùng, Từ Tài Hậu, người quá độ tuổi qui định. Hai Phó Chủ tịch hiện nay, Phạm Trường Long, năm nay đã 70 tuổi, có dấu hiệu không đồng thuận chủ trương của Tập về vấn đề Triều Tiên, Đại hội 19 sẽ nghỉ hưu. Hứa Kỳ Lượng, năm nay 67 tuổi, đang là “Tổ phó thường vụ” Tiểu tổ lãnh đạo cải cách quân đội, sẽ giữ lại. Theo tin “Nhật báo Tinh đảo” ngày 01/9, Tập sẽ đưa Trương Hữu Hiệp, Bộ trưởng Bộ phát triển trang bị, năm nay tuy đã 67 tuổi, nhưng đã tham gia chiến đấu trong cuộc chiến với Việt Nam năm 1979, là thái tử đảng (con trai Thượng tướng Trương Tông Tốn khai quốc Trung cộng), Ngụy Phong Hòa, 63 tuổi, Tư lệnh Quân Tên lửa (có thể là thay Thường Vạn Toàn làm Bộ trưởng quốc phòng), Lý Tác Thành, Tham mưu trưởng Bộ Tham mưu liên hợp, năm nay 64 tuổi, là tướng lĩnh “3 không là” (không là Ủy viên TW khóa 18, không là Ủy viên TW dự khuyết khóa 18, không là Ủy viên Ủy ban kỷ luật TW) nhưng đã tham gia chiến đấu trong cuộc chiến với Việt Nam năm 1979, được phong là “anh hùng bộ đội trinh sát”, lập thành tích lớn về cứu nạn cứu nguy trong trận lũ lụt lớn năm 1988, không tham gia diễn tập quân sự do Bạc Hy Lai tổ chức ở Trùng Khánh tháng 11/2011 (trong lúc Hồ Cẩm Đào đi Mỹ dự họp APEC) lên Phó Chủ tịch. Trong đó, Hứa Kỳ Lượng và Trương Hữu Hiệp có thể sẽ vào Cục Chính trị.

Cũng có tin của tờ “Minh báo” Hồng Kông, ngày 24/9 nói là vẫn hai Phó Chủ tịch là Hứa Kỳ Lượng và Trương Hữu Hiệp, nhưng các Ủy viên từ 8 người giảm xuống 4 người là Bộ trưởng quốc phòng Thường Vạn Toàn, Tham mưu trưởng Bộ tham mưu liên hợp Lý Tác Thành, Chủ nhiệm Bộ công tác chính trị Miêu Hoa và Bí thư Ủy ban kỷ luật quân ủy TW (có thể là Trương Thăng Dân, 59 tuổi, cùng quê Thiểm Tây với Tập, hiện là Trung tướng Bí thư Ủy ban Kỷ luật Quân ủy Trung Cộng, nếu như vậy, sau Đại hội 19 sẽ được thăng quân hàm lên Thượng tướng đúng với yêu cầu tiêu chuẩn Ủy viên Quân ủy TW), Tư lệnh các quân binh chủng không còn vào Quân ủy TW.

Trong số các Ủy viên còn lại, Thường Vạn Toàn 68 tuổi, Mã Hiểu Thiên 68 tuổi, Triệu Khắc Thạch 70 tuổi, Ngô Thắng Lợi 72 tuổi (cũng đang bị điều tra) đều đã đến tuổi nghỉ hưu.

Còn Phòng Phong Huy, Trương Dương đều mới 66 tuổi, nhưng có sai phạm, đã bị bắt vừa rồi. Trong đó, bất ngờ nhất, là Phòng Phong Huy là Thượng tướng Tham mưu trưởng Bộ Tham mưu liên hợp Quân ủy TW, ngày 15/8 vừa rồi bừng bừng khí thế cùng Thượng tướng Joseph Dunford Chủ tịch Hội nghị liên tịch Tham mưu trưởng quân đội Mỹ kiểm duyệt đội nghi thức ba quân. Chiều ngày 17/8 còn tháp tùng Chủ tịch Tập Cận Bình gặp mặt Thượng tướng Dunford. Tháng 4/2017, Phòng Phong Huy tháp tùng Tập Cận Bình đi thăm Mỹ, là thành viên trong đoàn gặp Trump ở Hồ công viên của Trump. Trong thời gian này, Phòng Phong Huy hai lần đến thăm làm việc với Bộ Quốc phòng Mỹ, tham gia các công việc soạn thảo, sửa chữa, ký kết văn kiện về cơ chế tránh phán đoán sai lầm trong hợp tác chiến lược hai quân đội Trung Mỹ.

Phòng Phong Huy tuy là người Thiểm Tây, nhưng bắt đầu hoạt động ở Quân khu Tân Cương, khi Hồ Cẩm Đào được nguyên lão Tống Bình đề bạt, Phòng Phong Huy luôn đứng về phía Hồ Cẩm Đào. Trong thời gian này, Thượng tướng Quách Bá Hùng – con sói Tây Bắc, Phó Chủ tịch Quân ủy TW cũng không ngừng đề bạt Phòng Phong Huy, từ Thiếu tướng năm 1998 bắt đầu tiến nhanh trên con đường quan lộ. Năm 2007 Hồ Cẩm Đào bổ nhiệm Tư lệnh Quân khu Bắc Kinh. Tháng 3/2012 là Tư lệnh Quân khu Bắc Kinh phối hợp với Hồ Cẩm Đào điều động Quân đoàn 38 vào Bắc Kinh dẹp vụ chính biến do Chu Vĩnh Khang, người phái Giang phát động. Vì vậy trong dư luận lâu nay cho rằng Phòng Phong Huy là người thân tín của Hồ Cẩm Đào và được Tập Cận Bình trọng dụng. Gần đây đang nóng lên Phòng Phong Huy sẽ là người thay thế Phạm Trường Long nghỉ hưu, thì đột nhiên ngày 26/8/2017 bị bắt để điều tra theo lệnh Tập Cận Bình ký “giải trừ chức vụ Tham mưu trưởng Bộ tham mưu liên hợp”, đồng thời Tập ký lệnh bổ nhiệm Thượng tướng Lý Tác Thành tiếp nhận chức vụ Tham mưu trưởng Bộ tham mưu liên hợp, dư luận chung là rất bất ngờ.

Theo một số nhân sĩ tiết lộ lý do Phòng Phong Huy bị mất chức chủ yếu là do 4, 5 năm qua không hoàn thành thiết kế phương án giải quyết khủng hoảng hạt nhân Triều Tiên đúng thời hạn của Tập Cận Bình giao, lần lựa kéo dài thời hạn làm chậm trễ tiến trình giải quyết vấn đề hạt nhân Triều Tiên. Hơn nữa sau cuộc gặp Tập-Trump, Phòng Phong Huy đã phối hợp tướng lĩnh quan trọng khác của quân đội, trong thời cơ không thích hợp gây ra sự kiện biên giới Trung Ấn, dẫn đến quân đội Ấn Độ trực tiếp tiến vào biên giới Trung Quốc. Điều này đã đụng đến phương hướng gậy chỉ huy chiến tranh của Tập Cận Bình.

Liều thuốc thử đối với quyền lực của Tập Cận Bình

Nhưng theo báo chí Hồng Kông ngày 27/9 đưa tin, Tạp chí “Tiền tiêu” số 10, Hồng Kông có bài viết nêu, Phòng Phong Huy và Trương Dương ngầm chống lại kế hoạch “tẩy sạch di độc Quách Bá Hùng, Từ Tài Hậu” của Tập, bằng mọi cách bảo vệ chiến hữu, bạn học, đồng hương cũ của Quách, Từ, đã gây bất bình của Tập lâu nay. Tập định sau Đại hội 19 để hai người nghỉ hưu. Còn Phòng và Trương trong lòng cũng ôm nặng bất mãn với Tập. Trong cải cách quân đội, Tập nhấn mạnh tách riêng quyền quân chính với quyền quân lệnh, như vậy Tổng tham mưu trưởng của Phòng Phong Huy biến thành Chánh Văn phòng Quân ủy, thay Tập xử lý công việc hàng ngày. Còn Bộ Tổng chính trị của Trương Dương cũng chỉ còn lại quyền cung cấp thông tin, khiến hai người cảm thấy mình trở thành “lính truyền lệnh cao cấp”. Ngoài ra, hai người những tưởng là Đại hội 19 sẽ được lên Phó Chủ tịch Quân ủy TW, không ngờ lại phải nghỉ hưu, hai người không thể cam chịu, đã bí mật lập mưu chính biến trước Đại hội 19, không ngờ mưu phản bị lộ, Tập đã quyết đoán kịp thời ra tay đập nát âm mưu binh biến này. Nhưng bài viết không đưa rõ chi tiết kế hoạch binh biến của Phòng, Trương như thế nào.

(Năm 2010, Phòng Phong Huy dẫn đầu trong quân đội trong đảng cản trở Tập Cận Bình sẽ là Phó Chủ tịch Quân ủy tại Hội nghị TW4/17, vì vậy một năm sau, Tập mới có được chức Phó Chủ tịch Quân ủy, dẫn đến trước ĐH 18 suýt nữa Tập bị mấy người Lệnh Kế Hoạch, Từ Tài Hậu, Quách Bá Hùng hoàn thành cách nghĩ của Hồ Cẩm Đào tiếp tục nắm giữ con dấu lớn Chủ tịch Quân ủy TW, tức là không trao lại chức Chủ tịch Quân ủy TW cho Tập sau Đại hội 18, (tựa như Giang không trao cho Hồ Cẩm Đào trước đây). Nhưng Hồ Cẩm Đào để bảo vệ an toàn cho bản thân, vợ con dính đến tham nhũng và các vấn đề khác không bị thanh toán, nên cần ngoắc chặt vào cổ Tập, đó là Phòng Phong Huy lưu nhiệm – Giám quân – Tổng trưởng Bộ Tổng tham mưu, khổng chế nhất cử nhất động của Tập. Sau khi nắm quyền Chủ tịch Quân ủy TW, Tập không hề đề bạt Phạm Trường Long, Phòng Phong Huy.)

(Thực sự Phòng Phong Huy không phải là người của Hồ Cẩm Đào, do Hồ Cẩm Đào mấy lần đề bạt điều động, đó là bề ngoài, thực chất bên trong là do Quách Bá Hùng, Từ Tài Hậu thao túng. Phòng Phong Huy người Hàm Dương, Thiểm Tây, cùng quê với Quách Bá Hùng, một thời kỳ dài ở Quân khu Tân Cương, về sau chuyển lên chức Phó Quân rồi Quân trưởng Tập đoàn quân 21 đóng ở Thiểm Tây thuộc Quân khu Lan Châu do Quách Bá Hùng làm Tư lệnh. Được Quách Bá Hùng nâng đỡ, năm 2003 thăng lên Tham mưu trưởng Quân khu Quảng Châu, năm 2007, Tư lệnh Quân khu Bắc Kinh và là Tổng chỉ huy cuộc duyệt binh lễ kỷ niệm 60 năm ngày thành lập nước. Trước thềm Đại hội 18 thăng lên Tổng tham mưu trưởng. Lần cải Cách quân đội này, lần đầu nhận chức Tham mưu trưởng Bộ tham mưu liên hợp Quân ủy.)

Cũng trong đợt thanh trừ này, Tập còn trực tiếp ký lệnh miễn chức để điều tra Thượng tướng Trương Dương, Chủ nhiệm Bộ công tác chính trị Quân ủy TW. Thượng tướng  Đỗ Hằng Nham, nguyên Phó Chủ nhiệm Bộ công tác chính trị Quân ủy TW đã nghỉ hưu cũng bị bắt để điều tra trong đợt này. Như vậy, đây là lần đầu tiên ba Thượng tướng, trong đó có Hai Thượng tướng Ủy viên Quân ủy TW đương nhiệm bị hạ bệ. Trương Dương, năm nay 66 tuổi, người Hà Bắc là thuộc hạ của Từ Tài Hậu, thời gian dài nhận chức ở Quân khu Quảng Châu, từng là Chủ nhiệm Bộ chính trị, Chính ủy Tập đoàn quân 42, Chủ nhiệm Bộ chính trị Quân khu Quảng Châu. Năm 2007 là Ủy viên chính trị Quân khu Quảng Châu. Trước thềm Đại hội 18 là Chủ nhiệm Bộ Tổng chính trị, sau cải cách quân đội là Chủ nhiệm Bộ công tác chính trị Quân ủy TW.