Chủ nghĩa tự do và sự vĩ đại của nó

Luân Lê|

Đất nước tự do, thể chế chính trị dân chủ, sản sinh ra những thế hệ không chỉ tự do mà còn biết tranh đấu đến cùng cho những quyền lợi chính đáng của bản thân mà của cả những người khác, cho cộng đồng, quốc gia và có thể rộng lớn hơn là những vấn đề toàn cầu.

Không cần tuyên ngôn về một thứ chủ nghĩa, không cần phải học tập về một tấm gương đạo đức mơ hồ của lãnh tụ, không cần phải đồng thuận với chính quyền mà chính quyền phải phục vụ và bảo vệ, những công dân ở một xứ sở tự do lại luôn biết sống cho những giá trị cao cả của con người, cho xã hội và cho đồng loại toàn nhân loại một cách thực chất và quyết liệt đến cùng với điều đó.

Không cần lý tưởng cao cả nào đó được bày vẽ và truyền giảng, không cần đảng phái nào lãnh đạo, không cần phải chấp nhận mọi chỉ lệnh của chính thể nắm quyền, những cá nhân tự đề cao tự do và được bảo hộ các quyền năng đó, họ lại là những người thấu hiểu và tôn trọng nhất các giá trị nhân sinh thuộc về con người trong đời sống. Và nền giáo dục đó đã thành công khi có thể tạo nên những thế hệ chủ động và làm chủ chính trị cũng như làm chủ hoàn cảnh một cách bản lĩnh đến vậy.

Cô bé thật tuyệt vời. Cũng giống như những cô hay cậu bé bảy đến mười tuổi ở Mỹ hay Anh, những đứa trẻ có thể lên tiếng phản đối chính sách của nhà nước hoặc phân tích rành rọt các vấn đề chính trị, xã hội, đưa ra sự phê phán với các vị trí chính trị của chính quyền, nêu lên quan điểm và những đề xuất táo bạo, công khai và với tâm thế làm chủ thực sự của một đất nước.

Chắc hẳn chúng ta cũng còn nhớ một cậu bé 9 tuổi đã tự mình thuyết trình trước Hội đồng lập pháp tiểu bang (Colorado) để thay đổi một quy định luật pháp có tính lịch sử đã tồn tại tới cả trăm năm và nó đã được chấp nhận bởi những vị dân biểu bang này. Cũng có một cô bé đang học tiểu học, khi được phóng viên phỏng vấn về các vấn đề chính trị và liên quan tới tổng thống, cô bé đã hùng biện trước ống kính và các phóng viên một cách thuyết phục và trí tuệ. Và cô bé muốn sau này trở thành tổng thống để thực hiện những ước muốn của mình trong hiện tại.

Ở Mỹ cũng có một chương trình truyền hình dành cho những đứa trẻ, còn rất nhỏ tuổi, ngồi với người dẫn chương trình và cùng nghị sự về chuyện chính trị, mà những đứa trẻ được tự do thảo luận và chỉ trích, nhận xét, phê phán tổng thống. Đến nỗi có cậu bé đeo kính còn nói “Trump như một tên mất não vậy” trước sự cảm thấy hài hước và thú vị của những đứa trẻ cùng tham gia và của cả người dẫn chương trình.

Đất nước mà một đứa trẻ được tự do và được làm chủ quan điểm của mình, một cách công bằng và công khai, được bảo hộ nghiêm ngặt nhất bằng luật pháp, ngay cả cha mẹ hay thầy cô, trường học và các thiết chế chính trị cũng không xâm phạm được vào các quyền này của những đứa trẻ. Do vậy, không đứa trẻ nào bị miệt thị, bỏ rơi, chửi bới, đánh đập hoặc bị buộc phải tuân theo những mệnh lệnh của người khác.

Những đất nước tự do và dân chủ, họ sẽ làm chủ cuộc sống của chính mình và từ đó có thể đấu tranh cho những người khác, cho cộng đồng và xã hội một cách thiết thực và hiệu quả nhất. Họ có thể tạo nên những thế hệ vĩ đại và đầy nhân văn. Chính họ lại có động lực và có khả năng để sống vì cộng đồng hơn hẳn những thứ chủ nghĩa xã hội mà nó nhân danh nhưng lại tước đoạt hầu hết tự do của cá nhân khiến cho không ai có thể làm chủ hay làm được gì.

Chủ nghĩa tập thể, chủ thuyết đại đồng về xã hội khiến con người bị đồng hoá vào trong một cái lồng khổng lồ để rồi không một ai được xem trọng và không ai có thể trợ giúp cho người khác tốt hơn lên, ngược lại, chủ nghĩa tự do lại khiến cho tự do cá nhân có thể được phát huy tối đa mà mỗi con người trong cộng đồng đều có thể làm chủ chính mình và giúp cho người khác làm chủ được chính họ mà rồi tạo nên một khối cộng đồng đoàn kết, vững mạnh.

Chủ nghĩa tự do giúp cho từng cá nhân có đủ khả năng để tạo nên một cộng đồng mà tất cả đều có thể vì nhau và dành cho nhau những điều tốt đẹp nhất. Và nó không cần lãnh tụ và cũng không cần đạo đức của lãnh tụ. Vì bất cứ cá nhân nào cũng đều có thể là hay trở thành những vĩ nhân của lịch sử./.