‘Đánh tráo khái niệm’ thời Covid-19

- Quảng Cáo -

Trân Văn|

Đã có hàng chục ngàn người Việt từ khắp nơi trên thế giới quay về Việt Nam (1) và sắp tới sẽ có vài chục ngàn người Việt nữa trở về từ các ổ dịch ở châu Âu, châu Á (2). Lối thông tin của các viên chức hữu trách và phương thức tuyên truyền của hệ thống truyền thông chính thức đang biến những công dân Việt Nam quay về với gia đình, quê hương trở thành một loại… ký sinh trùng, vừa… đáng khinh, vừa… đáng giận. Bên dưới tấm áo khoác “nhân đạo” và “ưu việt” là tội ác: Kích động người Việt cắn xé lẫn nhau…

***

Ít nhất chuỗi thông tin quảng bá về sự “nhân đạo” và “ưu việt” của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam trong phòng – chống dịch viêm phổi Vũ Hán đã tạo ra một tác động mà các viên chức hữu trách ở Việt Nam không ngờ: Hàng chục ngàn người Việt từ khắp nơi trên thế giới dắt díu nhau trở về khi khu vực họ đang học hành, làm việc đã hoặc sắp trở thành ổ dịch. Trong giai đoạn đầu, sự kiện này tiếp tục được khai thác như một bằng chứng thuyết minh thêm cho sự “nhân đạo” và “ưu việt” đó!

- Quảng Cáo -

Đến tuần này, hệ thống truyền thông chính thức tại Việt Nam dấn thêm một bước trong hoạt động tuyên truyền nhằm khắc họa đậm hơn sự “ưu việt” và “nhân đạo” của đảng ta, quốc hội ta, nhà nước ta, chính phủ ta: Khai thác sâu phản ứng của một phụ nữ từ châu Âu trở về Việt Nam – chỉ trích gay gắt việc bị tạm giữ quá lâu tại phi trường Nội Bài giữa đám đông những người giống hệt như cô, không biết đã bị nhiễm virus hay chưa vì từng ngụ tại khu vực có dịch!

Khoan bàn đến phản ứng của người phụ nữ ấy đúng hay sai. Hãy xét các đặc điểm của loại virus đang gây ra dịch viêm phổi Vũ Hán và đặt chính mình vào vị trí những người bị tạm giữ năm, mười tiếng giữa đám đông mà ai cũng bị xếp, thậm chí tự nguyện xếp chính họ vào nhóm có nguy cơ lây nhiễm cao. Đâu có ai chống cách ly và xét nghiệm! Đòi được cách ly sớm hoặc tự lo cách ly để không phải ở giữa những người mà ai cũng có thể là nguồn lây nhiễm cao chẳng lẽ vừa đáng lên án, vừa cần trừng trị thẳng tay?

Không phải tự nhiên mà ngày 19 tháng 3, giới hữu trách ở Việt Nam phải tự điều chỉnh phương thức tiếp nhận những người Việt từ nhiều nơi ở châu Âu, châu Á trở về nhà: Không buc h phi ch đi ti phi trường năm, mười tiếng như cô gái n mà đưa thng h v khu vc cách ly ri mi thc hin khai báo y tế và t chc xét nghi(3). Tuy “nhân đạo” và “ưu việt” nhưng trước đây, các viên chức hữu trách không nhận ra, lối tiếp nhận trước đó và bị phản ứng, gia tăng rủi ro cho các đương sự và cộng đồng.

Tuy vậy, đến giờ này, vẫn còn những cơ quan truyền thông thu thập ý kiến của nhiều nhân vật được xem là “người của công chúng” như ca sĩ, nghệ sĩ, hoa hậu… xỉa xói những người như cô gái vừa đề cập. Theo đó, họ nên biết thân, biết phn vì có ngoi quc thì cũng cht vt kiếm tng đng bc l ch không phi là… thượng lưu, quý t(3)! Dạy dỗ họ không nên hành x… vô hc! Cáo buộc họ… sính ngoi vì chê khí hu, thc phm, cơ s y tế. Nhắc nhở họ phải “ngoan và d thương” (4)…

***

Nhìn một cách tổng quát, tuy hết sức nỗ lực săn lùng, xử lý những cá nhân bị xem là “li dng dch bnh”, tung tin tht thit, gieo rc hoang mang, gây mt n đnh trong xã hi nhưng chính các viên chức hữu trách và hệ thống truyền thông chính thức đã cũng như đang kích động người Việt phẫn nộ với những “Vit kiu” ích k, tng b x đi tìm cuc sng an nhàn, gi lũ lượt quay v lánh dch, va to thêm gánh nng, va đe da xã hi vì có th tán phát mm bnh.

Thậm chí đã có một số cơ quan truyền thông chính thức còn gi ý đ công chúng xem “Vit kiu” như nhng con… chó, tng chê ch nghèo, giờ do môi trường sống không còn thuận lợi phải quay mà về nhưng vn không biết điu, vn ích k, ch nghĩ cho mình, không cm thông vi… ch (5)! Phương thức tuyên truyền theo lối này tạo ra những độc giả xem những người trở về giữa mùa dịch là lũ vong nô, đề nghị trc xut lũ mm bnh này hoặc… Không nói nhiu, xích c chúng li!

Làn sóng cuồng nộ đó dâng cao và nguy hiểm đến mức, một số facebooker như Xuân Tóc Trắng phải khuyến cáo: Báo chí hãy dng ngay vic đánh tráo khái nim! Theo Xuân, khuynh hướng đưa tin: Vit kiu các nước đang đ v Vit Nam trn dch vì mi th được min phí đang làm nhiu “công dân yêu nước” bc xúc. Song phi nh rng, đó không phi là Vit kiu! Đó là nhng công dân Vit Nam đi du lch, đi hc, đi làm thuê, nếu có lp gia đình vi ngoi kiu thì cũng vn còn tư cách công dân Vit Nam.

Xuân Tóc Trắng lưu ý, Vit kiu tht s là nhng người Vit đnh cư ngoi quc, đa s đã có quc tch ca quc gia nơi h cư trú và h không chy v Vit Nam trn dch như h thng truyn thông đang tuyên truyn. Xuân Tóc Trắng lên án việc hệ thống truyền thông chính thức cố tình đánh tráo khái niệm để “nâng bi chính ph và gây chia r người Vit trong và ngoài Vit Nam”, đồng thời đề nghị báo giới nên chứng tỏ còn t trng ngh nghip, đng gây tn thương na (6)!

Tương tự, Ky Mai nêu thắc mắc, tại sao hệ thống truyền thông chính thức lại khái quát việc người phụ nữ phản đối cách thức tiếp nhận ở phi trường Nội Bài thành: T châu Âu v Vit Nam tránh dch, gây náo lon sân bay? Châu Âu rt rng ln, ti sao không xác đnh đó là người v t Ba Lan? Da vào đâu đ khng đnh người ph n này v Vit Nam tránh dch? Nếu có sn kế hoch “đi Vit Nam” và ngày lên đường đúng vào thi đim nguy him thì có th quy chp là “v Vit Nam tránh dch” không?

Ky Mai bày tỏ sự phiền muộn khi những thông tin kiểu đó đã mở đường cho vô số ý kiến “ta sáng đo đc” theo kiểu: Lúc t quc cn thì ch đâu? Khi t quc giang tay đón nhng “đa con” quay v lánh nn thì ch không biết ơn mà còn đòi hi… T hai hơn, người ph n phn ng phi trường Ni Bài đã b khái quát thành nhng “đa con” đang t châu Âu lũ lượt quay v và cùng b ra s không thương tiếc. Ky Mai chất vấn: Ti sao li c tình thuyết phc người Vit rng Vit kiu t châu Âu đang ùn ùn v Vit Nam tránh dch?

Ky Mai cho biết đang ở Hà Lan và khẳng định, chẳng có ai trong số những Việt kiều thật sự mà anh quen biết có ý định về Việt Nam tránh dịch. Ky Mai nhận định, qua h thng truyn thông chính thc, Vit Nam th hin chuyn đang phòng, chng dch rt tt, rt nhân đo trong vic chăm sóc nhng người b nhim bnh hoc nghi ng nhim bnh. Tuy tôn trng điu đó nhưng Ky Mai lưu ý: Không nên vì thế mà v ra chuyn h thng y tế ca các nước tư bn đang giãy chết yếu kém.

Có lẽ cả hệ thống chính trị, hệ thống công quyền lẫn hệ thống truyền thông chính thức tại Việt Nam nên ngẫm nghĩ nhiều hơn về góp ý của những người như Ky Mai: C gng chng minh chăm sóc y tế bên ngoài Vit Nam thê thm đ làm gì? Đy thiên h xung mc yếu kém thì “ta” s ta sáng hơn? Bây gi là lúc c thế gii nên thp “nến” cho sáng đ cùng nhau vượt qua đi nn. Đng ngi đó thi “nến” ca người khác. Làm như thế thì “nến” ca mình cũng chng sáng hơn đâu (7)!

Chẳng riêng Ky Mai, Lê Nguyễn Duy Hậu – cư ngụ tại Việt Nam – cũng nhận ra cần phải cẩn trọng trước khuynh hướng quảng bá sự “ưu việt” và “nhân đạo” thông qua khuynh hướng tuyên truyền Vit kiu đang lũ lượt chy v Vit Nam tránh dch vì sẽ gây ra hai ngộ nhận: Chính ph các quc gia châu Âu ging như ác qu, sn sàng thí mng dân chúng đ to ra “min dch tp th”. Chiến lược dp dch ca Vit Nam s mãi mãi như bây gi mà không d liu đến kh năng s người bnh vượt qua mc hàng ngàn.

Hậu cho rằng, kiu tuyên truyn như thế có th s to ra làn sóng người Vit và không phi người Vit trn sang Vit Nam lánh nn, khiến gánh nng kim soát – ngăn chn dch bnh tr thành khó kham. Hậu bảo, dân chúng Vũ Hán đã tng hết sc gin d khi Bí thư thành ph này bo h phi “biết ơn” Tp Cn Bình và Hậu cũng hết sc gin d khi có t báo lên án nhng người b nhim virus gây dch viêm phi Vũ Hán… phá hoi công sc ca đng và nhà nước trong phòng, chng dch!

Hậu nhấn mạnh, người Vit nào cũng đang góp phn vào vic phòng chng dch bnh bng nhiu cách khác nhau, đó là công sc chung ca xã hi. Hiu như vy s giúp nâng cao ý thc công dân và ch đng hơn trong vic phòng, chng dch, thay vì ngi ch đi ơn trên. Chúng ta có th khen chính ph hoàn thành tt nhim v nhưng tuyt đi không được xem đó là “công lao tri b, cu nhân đ thế”. Tâm lý biết ơn là điu không nên có gia mt chính ph dân ch và người dân ca mình. Ghi nhn n lc ca chính ph nhưng nên dành s biết ơn cho nhng con người đang tuyến đu, các bác sĩ, nhân viên y tế, t bay (8)...

Chú thích

(1) https://thanhnien.vn/thoi-su/hang-ngan-nguoi-viet-ve-tu-nuoc-ngoai-1198043.html

(2) https://www.tienphong.vn/xa-hoi/tphcm-sap-don-17000-nguoi-viet-tu-vung-dich-ve-nuoc-1626254.tpo

(3) https://baodatviet.vn/chinh-tri-xa-hoi/tin-tuc-thoi-su/ve-tranh-dich-gay-nao-loan-san-bay-khong-quy-toc-gi-3398831/

(4) https://baodatviet.vn/chinh-tri-xa-hoi/tin-tuc-thoi-su/nhom-khach-lam-loan-san-bay-dung-sinh-ngoai-ich-ky-3398756/

(5) https://baodatviet.vn/van-hoa/nguoi-viet/nguoi-viet-tu-vung-dich-ve-nao-loan-san-bay-nguong-thay-3398762/

(6) https://www.facebook.com/photo.php?fbid=296301794673530&set=a.104149810555397&type=3&theater

(7) https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10222564446279387&set=a.10202152214466349&type=3&theater

(8) https://www.facebook.com/lenguyenduyhau/posts/10158175264454532

- Quảng Cáo -

Chúng Tôi Mong Có Góp Ý Kiến Thêm Từ Quý Vị

Please enter your comment!
Please enter your name here