Lỗi tại giáo dục

Chu Mộng Long

Em hoa hậu chỉ trình diễn đàn T”rưng, nhạc không lời bài Cô gái vót chông. Người Mỹ chỉ nghe giai điệu, tiết tấu chứ chẳng cần biết ca từ đang tố cáo “Mỹ cọp beo”. Mà có biết thì họ cũng không chấp, cho nên chẳng có gì nghiêm trọng. Điều quan trọng là rút kinh nghiệm để dân tộc ta lớn lên và trưởng thành.

Sự căm thù đế quốc Mỹ hay các loại đế quốc ắt hẳn là do giáo dục, chủ yếu là hai môn Sử và Văn, đặc biệt là những khẩu hiệu tuyên truyền từ tuyên giáo. Thế hệ trẻ biết gì chiến tranh mà căm thù? Những tấm bia ghi “Thù muôn đời muôn kiếp không tan” đủ khắc cốt ghi tâm nhiều thế hệ.

Cụ Hồ nói: “Hiền dữ phải đâu là tính sẵn/ Phần nhiều do giáo dục mà nên”. Triết gia B.A. Russell nói “Con người sinh ra không ngu, chỉ thiếu hiểu biết. Nhưng giáo dục đã làm cho nó ngu”. Hai câu ấy có thể kết hợp thành: “Con người sinh ra không ác, không ngu. Nhưng giáo dục đã làm cho nó ngu và ác”.

Socrates nói: “Hiểu biết là đức hạnh”. Đức Phật cũng nói điều tương tự như Socrates: “Phần đa người làm việc ác là do thiếu hiểu biết”. Các tôn giáo chân chính đều khẳng định: Chính sự nuôi dưỡng lòng căm thù sinh ra cái ác và sự nhỏ mọn.

Chắc chắn vấn đề Thiện/Ác không liên quan đến Lễ. Câu Tiên học Lễ, hậu học Văn, nếu cho “Văn là hiểu biết” phải học sau Lễ thì đó là câu khẩu hiệu ngu nhất mọi thời đại. Hiểu biết soi sáng cho hành động, sao lại phải học sau?

Các thế hệ người Việt sẽ còn là nạn nhân khi giáo dục toàn kích động lòng căm thù mà không dạy dỗ sự tha thứ và lòng yêu thương.

Đến lúc này không lo dạy con trẻ cái đạo làm người chân chính là sự tha thứ và yêu thương, mà lại khư khư đòi giữ lấy thứ Lễ tôn ti để vừa tôn thờ quyền lực vừa làm cho con người ti tiện hơn, có phải là làm cho trẻ ngu hơn không?

Càng nghĩ tôi càng tởm đám trí thức đạo đức giả khi to mồm nói cái thứ Lễ ấy là “đạo làm người”.

Chu Mộng Long