Không nên im lặng trước việc tăng giá điện

Quỳnh Hương – Web Việt Tân

Sau quyết định tăng giá điện lên 8,36% từ ngày 26 Tháng Ba, nhiều người đã bị “sốc” vì số tiền điện phải trả đã tăng vọt so với tháng trước, nhiều hộ gia đình bị tăng gấp 3 – 5 lần.

Ngày 20 tháng Ba, Bộ Công Thương chính thức công bố quyết định điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân năm 2019 được điều chỉnh với mức giá mới là 1.864đồng/kWh, tăng 8,36% so với mức giá bán lẻ điện bình quân hiện hành (1.720,65 đồng/kWh). Đây cũng chính là lý do mà tiền điện của người dân tăng cao trong thời gian này.

Không chỉ vì giá điện tăng 8,36%, mà có một nguyên nhân khác là việc phân giá điện thành 6 bậc, hoàn toàn không hợp lý, gây thiệt hại cho người tiêu dùng.

Theo nguyên tắc, giá bán lẻ điện bình quân thì ngành điện sẽ phân thành nhiều bậc. Phân cụ thể để khi tính toán toàn bộ sản lượng điện với tổng tiền thu được bằng mức quy định riêng cho từng bậc thang.

Nếu theo cách tính 6 bậc, tổng số tiền thu được, chia cho giá điện lớn hơn giá niêm yết cho từng bậc. Việc này chỉ có lợi cho doanh nghiệp mà thôi. Thật vậy, nếu tính 1 kWh điện tăng 8,36%/kWh (số điện) tức giá cơ sở thì việc tăng giá đó mới đúng với Tập Đoàn Điện Lực Việt Nam (EVN) tuyên bố.

Khi đó giá cơ sở của 1 kWh điện có giá 1.549 đồng thì: 1549 + (1.549 x 8,36/100)= 1.678 đồng (chỉ tăng 129đ/kWh – một trăm hai mươi chín đồng/số điện).

Sau đó các mức tiếp theo lấy 129 đồng cộng vào các mức cao hơn, nếu thử với mức 2.701 đồng sẽ tăng thành 2.701+129 = 2.830 đồng.

Còn thực tế đang tăng theo cách tính như sau:

Tăng 8,36% của 1.549 đồng thành 1.678 đồng

Tăng 8,36% của 1.600 đồng thành 1734 đồng

Tăng 8,36% của 2.701 đồng thành 2.970 đồng lớn hơn 2.830 đồng tận 140đ nữa.

Vậy chi chỉ riêng ở mức này người tiêu thụ đang bị mất 129+140 = 269đồng/kWh điện.

Nghĩa là nó không tăng giá 1 kWh điện mà nó tăng % của chính cái bậc giá khi sử dụng tăng cao kWh điện. Kiểu tăng này khiến thực tế giá điện đang tăng 74,43%(tăng bậc) + 8,63% (tăng cơ sở)

Đáng chú ý là lý do EVN phải bù lỗ cho việc chênh lệch tỷ giá từ 2017 đến nay lên đến hơn 6,5 nghìn tỷ đồng. Đây là con số rất hồ nghi do đầu vào của ngành điện hiện tại gần 40% là nhiệt điện than, còn lại là thủy điện và các năng lượng khác. Đây cũng là nhân tố dẫn đến việc tăng giá điện.

Tại sao tăng giá điện?

Có những nguyên nhân được nêu ra như sau:

1/ Đầu tư vào các dự án ngoài ngành bị thua lỗ triền miên. Tăng giá điện để bù lỗ là não trạng của các doanh nghiệp nhà nước.

2/ Vốn cố định của ngành điện không đủ đầu tư vào các dự án như: sân golf, hồ bơi, chung cư, ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán… Vì đầu tư tràn lan như vậy, buộc EVN phải vay, mà vay thì phải trả lãi. Cho nên EVN phải tăng giá điện để lấy tiền trả lãi cho ngân hàng.

3/ Mỗi năm EVN bỏ ra từ 300-400 tỷ để in ấn khẩu hiệu, dựng áp phích, in tờ rơi… Tuyên truyền toàn dân ý thức tiết kiệm điện. Toàn bộ chi phí này được tính vào giá điện, do đó giá điện phải tăng.

4/ Giá điện tăng là do giá than đá tăng. Sau nhiều năm khai thác bán đổ, bán tháo than và quặng cho Trung Quốc. Nay ta phải nhập khẩu lại chính than của mình đã bán cho Trung Quốc với giá cao gấp 3 lần (nghĩa là, cũng số tiền này, trước kia ta bán đi 3 tấn thì bây giờ chỉ mua được 1 tấn.

5/ Giá điện, giá gaz, giá xăng, giá thuốc… tăng liên tu bất tận là do dân mình im lặng ngậm miệng chấp nhận. Nếu toàn dân xuống đường phản đối như dân Pháp vào ngày 1/12/2018, thì chắc không có chuyện tăng giá bừa bãi nữa.

Đương nhiên phía EVN đưa ra nhiều nguyên nhân để biện minh cho việc tăng giá; nhưng phải nói đến nguyên nhân căn bản chính là sự thụ động và im lặng của người tiêu thụ như những con bò sữa để cho các doanh nghiệp mặc tình thao túng.

Đã đến lúc những nguời tiêu thụ phải lên tiếng để buộc các công ty quốc doanh không thể khỏa lấp những lỗ lã do sai lầm quản lý bằng cách tăng giá điện, giá xăng một cách phi lý như hiện nay.

Quỳnh Hương