Di sản của một người

Góp công đầu đưa Internet vào Việt Nam – điều đã giúp Việt Nam không rẽ theo hướng bế quan tỏa cảng như Bắc Hàn trong một giai đoạn gay go của lịch sử, và sẽ còn mang đến vô vàn những thay đổi tốt tươi cho đất nước.

Chủ trì việc dịch và xuất bản hàng trăm đầu sách kinh điển về chính trị, kinh tế, văn hóa giúp nhiều thế hệ người Việt nhìn thế giới theo một cách khác với cách mà cảnh sát tư tưởng mong muốn.

Và, quan trọng hơn cả, Chu Hảo, trong những giờ phút buộc phải tỏ bày một thái độ – khi sửa đổi Hiến pháp, bàn thảo Luật An ninh Mạng, hay lúc Trần Huỳnh Duy Thức tuyệt thực, đã cho công chúng thấy một trí thức chân chính khác một trí thức gian ngụy như thế nào, bằng cách đặt những gì cao quý lên trên những thứ thấp hèn, dẫu bản thân có rơi vào vòng rủi ro. [1]

Trong khi đó, ở phía bên kia, Trần Cẩm Tú – người ký quyết định kỷ luật Chu Hảo, có lẽ rồi cũng như những tiền nhiệm Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương của mình – Trần Quốc Vượng, Ngô Văn Dụ, Nguyễn Văn Chi – sẽ chẳng thể để lại ngay cả là một vết gợn trong lòng công chúng.

Mà ngay cả cấp trên của Tú – người đứng sau quyết định kỷ luật kia và đang ở tột đỉnh quyền lực – có lẽ rồi cũng chỉ chìm vào lịch sử như một thứ bọt biển. Hãy nhìn tiền nhiệm của ông ta, Nông Đức Mạnh chẳng hạn, nếu được công chúng nhắc nhớ đến thì chỉ như một trò cười đi kèm đôi ba lời vớ vẩn ‘trồng cây gì, nuôi con gì’. Hay như một tiền nhiệm khác vừa nằm xuống, để lại gì trong lòng công chúng ngoài chút xôn xao về chuyện quá nhiều đất lúa bị lấy làm lăng mộ, trong khi báo chí quốc doanh dẫu có tới 1000 tờ sục sạo mãi cũng chỉ được câu chuyện đom đóm mơ hồ thuở ấu thơ làm nén nhang hồi tưởng?

Đáng thương thay cho một đám người, dẫu ở đỉnh cao quyền lực, có tên tuổi hẳn hoi nhưng rồi lại thành vô danh với lịch sử và nhanh chóng bị lãng quên bởi công chúng vì chẳng để lại di sản gì. Án kỷ luật mà họ vừa tuyên, bởi thế, chỉ như tiếng thở dài tị nạnh với Chu Hảo – một người có di sản.

—
[1] Khi sửa đổi Hiến pháp, Chu Hảo tham gia Kiến nghị 72 cùng các trí thức khác yêu cầu một bản Hiến pháp thật sự dân chủ và tôn trọng các quyền dân sự, chính trị của công dân. Khi dự luật An ninh mạng được bàn thảo, Chu Hảo đứng tên chung kiến nghị với các chuyên gia trong lĩnh vực quản lý công nghệ Thông tin đề nghị hủy bỏ các điều khoản phản tiến bộ. Khi Trần Huỳnh Duy Thức tuyệt thực, Chu Hảo cùng một số trí thức khác đồng hành tuyệt thực một ngày để ủng hộ tinh thần người tù nhân lương tâm này.