Giới lãnh đạo quân sự và dân sự của Israel đã không phát hiện được các cuộc tấn công khủng bố quy mô lớn của Hamas ở cấp độ lập kế hoạch và phối hợp; và điều này dẫn đến nhiều câu hỏi về khả năng tình báo.
Cách đây 50 năm, Israel đã bị bất ngờ trước một cuộc tấn công phối hợp của các nước láng giềng Ả Rập, dẫn đầu là Ai Cập và Syria. Ngày nay, với mạng lưới gián điệp đẳng cấp thế giới và công nghệ giám sát tinh vi, một lần nữa Israel đã không thể phát hiện và ngăn chặn cuộc tấn công của quân khủng bố Hamas.
Các chuyên gia tình báo thường phân biệt giữa thất bại trong thu thập, thất bại trong phân tích, và những thất bại của các nhà hoạch định chính sách trong việc chú ý tới những cảnh báo từ các cơ quan tình báo. Tuy nhiên, các hoạt động thu thập và phân tích thông tin tình báo, cùng với tầm quan tâm của chính phủ, tất cả sẽ phụ thuộc vào yếu tố con người.
Trước tiên, một thực tế đơn giản là Israel đang trong kỳ nghỉ lễ, là ngày Shabbat. Mọi người không đi làm, trường học đóng cửa. Ngay cả các kênh truyền hình cũng đang cố gắng thức tỉnh và nhận ra đó là một thực tế hoàn toàn khác, theo một phóng viên của nhật báo Haaretz.
Kế đến, một câu hỏi đang được đặt ra là liệu quân đội và cơ quan tình báo Israel có bị phân tâm bởi đấu đá nội bộ hay không. Cuộc tấn công xảy ra vào thời điểm có sự chia rẽ trong nội bộ Israel về đề xuất của Thủ tướng Benjamin Netanyahu nhằm cải tổ cơ quan tư pháp. Các cuộc biểu tình rầm rộ phản đối kế hoạch này đã khiến hàng trăm nghìn người Israel xuống đường. Các biến động chính trị nội bộ có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng thu thập và phân tích tình báo và khả năng sẵn sàng chiến đấu của quân đội.
Thêm vào đó, chính phủ Netanyahu gần đây có thể đã quá tự hào về viễn ảnh hòa bình sau khi các chế độ Ả Rập bình thường hóa quan hệ với Israel.
Israel đang đàm phán với Hoa Kỳ và Ả Rập Saudi về một thỏa thuận ba bên nhằm mang lại hòa bình cho khu vực. Cách đây hai tuần, Thủ tướng Netanyahu trong bài phát biểu tại Liên Hợp Quốc, đã tuyên bố thành lập một Trung Đông mới tập trung quanh Israel và các đối tác Ả Rập mới của nước này.
“Vấn đề thực sự ở đây có thể là người Israel đơn giản không tin rằng Hamas sẽ có nguy cơ xâm nhập xuyên biên giới”, theo nhận xét của ông Aaron David Miller, một nhà phân tích và từng là nhà đàm phán Trung Đông của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ.
Có vẻ như chính phủ Netanyahu đã đánh giá thấp sự liều lĩnh của các quan chức cầm quyền Hamas, những kẻ muốn tìm một chỗ đứng có liên quan ở khu vực trong bối cảnh các thỏa thuận ngày càng cải thiện giữa Israel và các chế độ Ả Rập.
Vì vậy, sự thất bại trong việc phát hiện và ngăn chặn các cuộc tấn công của Hamas có thể làm tăng thêm sự chỉ trích đối với Thủ tướng Netanyahu.
Có quá nhiều người Israel và Palestines đã chết và hàng nghìn người khác đã bị thương trong 10 giờ qua, khiến vụ tấn công này trở thành đẫm máu nhất ở Israel trong nhiều thập niên. Con số thương vong dự kiến sẽ tăng thêm.
Vấn đề trở nên tồi tệ hơn, khi một số dân thường và binh lính Israel đã bị Hamas bắt giữ và đưa vào Gaza. Một vấn đề vô cùng nhạy cảm đối với Israel.
Thiệt hại đối với Israel không chỉ là một thất bại về tình báo.