Mục từ gốc

Đỗ Ngà

Muốn vay ngân hàng thì người vay phải có tài sản thế chấp, tuy nhiên, muốn vay trực tiếp người dân bằng trái phiếu doanh nghiệp hay muốn người dân góp vốn bằng cổ phiếu, thì báo cáo tài chính là cơ sở để nhà đầu tư đánh giá năng lực doanh nghiệp và từ đó quyết định có giao tiền cho doanh nghiệp hoạt động kinh doanh.

Để nặn ra tài sản thế chấp nhằm vay ngân hàng thì khó nhưng nặn ra báo cáo tài chính giả tạo để bán giấy lộn thu tiền thật của người dân thì dễ hơn nếu những doanh nghiệp hành nghề kiểm toán độc lập “bán mình cho quỷ”.

Sau khi những FLC, Tân Hoàng Minh bị phanh phui và hiện ra lỗ hổng khổng lồ trên thị trường chứng khoán thì Ủy ban Chứng khoán nhà nước đã làm mạnh tay hơn với các báo cáo tài chính tự lập. Kết quả thật đáng báo động, qua mùa báo cáo tài chính bán niên 2022, sau khi kiểm toán vào cuộc, hàng loạt doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán bỗng chuyển từ lãi thành lỗ.

Khi doanh nghiệp đang làm ăn thua lỗ thì họ rất cần vốn để lấp lỗ, đây là giải pháp mà các doanh nghiệp niêm yết đang làm, và họ đã phù phép báo cáo tài chính để có thể gọi vốn từ thị trường chứng khoán. Đây là hình thức lừa đảo người dân. Tuy nhiên, thị trường chứng khoán Việt Nam đã và đang dung túng cho những loại doanh nghiệp này tiếp tục bán giấy lộn lấy tiền.

Theo TS Lê Đạt Chí, Phó trưởng khoa Tài Chính, Đại học Kinh tế TPHCM thì trên thế giới, tỷ lệ doanh nghiệp niêm yết có gian dối trong báo cáo tài chính chiếm thể ở tỷ lệ từ 5-7% được xem là đáng báo động, tuy nhiên, theo vị tiến sỹ này thì có năm Việt Nam phát hiện số doanh nghiệp gian dối trong báo cáo tài chính là từ 20-30%. Một tỷ lệ cực kỳ cao.

Như tôi đã nói ở nhiều bài viết trước, không chỉ có FLC và Tân Hoàng Minh bởi thị trường chứng khoán Việt Nam đang thủng rất lớn nên hàng loạt doanh nghiệp bùa phép được báo cáo tài chính đã danh chính ngôn thuận lừa dân lấy tiền. FLC đã bùa phép báo cáo tài chính để lên sàn, sau khi lên sàn họ bùa phép báo cáo tài chính để qua mặt nhà đầu tư và lừa họ trong thời gian dài. Vậy câu hỏi là, ngành kiểm toán độc lập của Việt Nam hiện nay liệu có đáng tin cậy không? Đó là câu hỏi to tướng.

Ngành kiểm toán có kiểm toán nhà nước, kiểm toán độc lập và kiểm toán nội bộ. Kiểm toán nhà nước là để kiểm tra nguồn vốn nhà nước tại các doanh nghiệp quốc doanh thì cũng gặp vấn đề, vì rất nhiều tập đoàn và tổng công ty nhà nước bị thua lỗ trong thời gian dài mới phát hiện. Kiểm toán nội bộ thì không đáng tin, còn kiểm toán độc lập của Việt Nam xem ra cũng đang có vấn đề nghiêm trọng. Kiểm toán độc lập mà không trung thực thì có thể nói, thị trường chứng khoán Việt Nam chẳng khác nào sân chơi cho những đại gia hành nghề lừa đảo một cách hợp pháp./.

-Đỗ Ngà-