Putin bị dân Ukraine làm mất mặt (Phần 2)

Kính thưa quý thính giả. Phần một bài bình luận nhan đề “Putin bị dân Ukrain làm mất mặt” của nhà bình luận Ngô Nhân Dụng được gửi đến quý vị trong mục bình luận kỳ trước , đã sơ lược về những diễn biến tại Ukrain trong mấy tuần lễ vừa qua, cũng như sơ lược  về lịch sử của  Ukrain trong vùng, đặc biệt là địa lý chính trị của nước này khiến dẫn đến sự khủng hoảng hiện nay. Trong đó, tổng thống Nga là ong Putin đã dùng một phần sức mạnh quân sự của nước Nga để gừi tín hiệu cho thế giới thấy ý định của ông ta đối với Ukrain. Tình hình đã trở nên căng thẳng hơn với việc Quốc Hội Crimea hôm Thứ Năm đã bỏ phiếu sát nhập vào Nga và ấn định có cuộc trưng cầu dân ý trong vòng 10 ngày tới đây. Với tình hình đó, người dân Ukrain và các bên liên quan có thể làm được gì trong cuộc khủng hoảng này? Mời quý vị nghe sau đây phần hai bài bình luận của tác giả Ngô Nhân Dụng  bàn về các khả năng đó..

************************

Nếu Nga làm quá, trong không khí cuộc cách mạng vừa xảy ra, dân Ukraine sẽ không chịu nhục. Ukraine không yếu như Georgia hồi 2008. Nước họ chia rẽ, nhưng đặc tính của cảnh chia rẽ này là xung đột giữa dân gốc Nga và các nhóm dân khác không phải người Nga. Tinh thần ái quốc của người Ukraine được kích thích tột độ nếu phải chống lại quân Nga. Dân Tartar và các nhóm khác cũng thù ghét người Nga vì họ được chế độ cộng sản ưu đãi. Nếu có chiến tranh, quân Nga không dễ thành công như ở Georgia.

Võ khí tự vệ tốt nhất của dân Ukraine là dùng đường lối ngoại giao hòa hoãn. Họ phải cương quyết bảo vệ lãnh thổ toàn vẹn, trong khi công khai tuyên bố bảo đảm quyền lợi của người gốc Nga, như xưa nay họ vẫn làm. Khi chính quyền và nhân dân Ukraine chứng tỏ họ đủ can đảm đối đầu với nước láng giềng lớn và mạnh, thì chắc chắn ông Putin sẽ phải nản lòng.

Ukraine sẽ được các nước Âu Châu và Mỹ giúp. Nhưng Ukraine phải biết bảo vệ quyền tự chủ của mình, không để cho các cường quốc xỏ mũi. Các nước Tây phương đang chuẩn bị giúp 15 tỷ đô la cho Ukraine để qua cơn khó khăn kinh tế, do các chính quyền tham nhũng trước gây ra. Nhưng chính phủ Ukraine có thể tuyên bố ngay rằng họ không bàn với các nước Tây phương về chuyện gia nhập minh ước NATO. Ðây là một cách làm cho ông Putin khỏi bị mất mặt thêm nữa. Bởi vì một nước nhỏ không bao giờ nên dại dột làm mất mặt một nước lớn ngay bên cạnh mình. Ðảng cộng sản Việt Nam đã dại dột như vậy, khi viết ngay trong hiến pháp rằng Trung Quốc là một kẻ thù truyền kiếp!

Chính quyền Ukraine cần một khoảng thời gian ít nhất ba, bốn năm để phục hồi kinh tế. Nước Ukraine vốn giầu có, nhưng từ khi độc lập, guồng máy thống trị vẫn chịu ảnh hưởng của giới thư lại cầm quyền thời cộng sản cũ. Ðây là nước cải tổ kinh tế chậm chạp nhất so với Ðông Âu. Nước bên cạnh Ukraine là Ba Lan thay đổi nhanh chóng, cả kinh tế lẫn chính trị, cho nên bây giờ đã giàu có. Những nước thuộc Liên Xô cũ như Estonia, Lithuiana cũng tiến mạnh được nhờ cải tổ nhanh chóng. Vì giới quyền quý Ukraine bảo vệ quyền lợi của họ, cho nên tài nguyên bị phung phí, rơi vào tay bọn tham nhũng và các đại gia thân tín với họ.

Các nước Tây phương có thể giúp Ukraine đi qua chặng đường gian nan này, bằng viện trợ kinh tế. Về mặt ngoại giao, các chính phủ Mỹ, Anh, Pháp đều ký chung bản hiệp ước giữa Nga và Ukraine năm 1994, do đó, họ có quyền nhân danh bản thỏa hiệp đó để thảo luận với chính phủ hai nước. Tốt nhất là Mỹ và các nước Châu Âu cũng giúp Ukraine bằng cách tránh không làm ông Putin mất mặt thêm. Vì nếu mất mặt quá, ông ta có thể làm bậy. Nhưng trong cuộc cờ hiện nay, mỗi bên đều đang dọ sức nhau, bên nào có vẻ yếu sẽ bị lấn. Hiện nay Putin đang phát passport cho dân gốc Nga ở Crimea, một thủ đoạn ông đã làm ở Georgia năm 2008. Chính quyền Mỹ, Anh, Pháp và Ðức phải công khai phản đối hành động này, nếu không thì Putin sẽ còn làm tới.

Cuộc cách mạng lật đổ Viktor Yanukovich tại Ukraine là một thắng lợi lớn cho các nước Tây phương. Nhưng không nên coi đó là một thắng lợi chiến thuật trên bàn cờ địa lý chính trị. Thắng lợi lớn nhất nằm trong lãnh vực văn hóa. Trong khi các nước Tây phương phải thông báo cho ông Putin biết họ cương quyết chống việc ly khai, chia cắt nước Ukraine, về ngoại giao họ cần phải chứng tỏ sẽ hết sức giúp chính phủ Ukraine qua khỏi cơn khủng hoảng kinh tế.

Cuộc cách mạng cho thấy dân Ukraine đã chọn con đường sống tự do dân chủ, mặc dầu họ đã thất vọng khá nhiều sau hơn 20 năm thí nghiệm với thể chế dân chủ. Họ chọn liên minh với Châu Âu mà không chọn Nga, cũng vì mọi cam kết với các nước tự do dân chủ đều công khai, minh bạch. Trong khi đó, liên hệ với Nga, cũng như thời cộng sản, hoàn toàn là chuyện bí mật “giữa các ông lớn với nhau,” người dân không được tham dự mà cũng không được biết. Liên lạc kinh tế với Âu Châu chắc chắn phải đặt trên luật pháp, bị luật pháp ràng buộc. Trong khi các liên lạc kinh tế với các công ty quốc doanh và độc quyền ở Nga cũng nửa sáng nửa tối. Dân Ukraine đã chọn lối sống tự do dân chủ, công khai, minh bạch, cho nên họ hướng về Âu Châu. Ðây là thắng lợi của nền văn minh tôn trọng tự do dân chủ.