Hiến Pháp 2013: Giải quyết nhu cầu của đảng (phần 2)

Kính thưa quý thính giả, trong mục bình luận kỳ trước chúng tôi đã gửi đến quý vị phần một bài nhận định nhan đề: “Hiến Pháp 2013: Giải quyết nhu cầu của đảng” của tác giả Lý Thái Hùng qua đó đã nhìn lại sự tiến thoái lưỡng nan của giới lãnh đạo đảng CSVN khi quyết định sửa đổi hiến pháp với sự tự tin rằng họ còn khả năng kiểm soát chặt chẽ hệ thống truyền thông và coi thường các hoạt động của lực lượng dân chủ, nhưng lại gặp phải sự phản biện mạnh mẽ của giới trí thức và cựu cán bộ cao cấp, để cuối cùng hoàn thành bản hiến pháp có nội dung ‘nửa nạc, nửa mỡ”.  Nửa nạc nửa mỡ vì đảng chỉ muốn sửa đổi qua loa hiến pháp để trang trí lại bộ mặt “tôn trọng quyền con người” , đồng thời tái cân bằng quyền lực giữa đảng và nhà nước qua việc nâng cao vị trí của chủ tịch nước, hạ thấp vai trò của thủ tướng. Tại sao đảng phải làm như vậy? và mục tiêu đích thực của việc sửa đồi hiến pháp là gì? Mời quý vị nghe sau đây phần hai bài viết của tác giả Lý Thái Hùng với những phân tích về hai câu hỏi vừa kể.

Thống Nhất Quyền Lực

Sự nâng cao vị trí chủ tịch nước trong bản hiến pháp mới cho thấy là Hà Nội đang chuẩn bị dọn đường thống nhất quyền lực giữa đảng và nhà nước để không còn tình trạng cá mè một lứa như hiện nay.

Càng ngày, Hà Nội thấy rõ là mô hình phân quyền giữa tứ trụ của đảng trở thành gánh nặng cho chính chế độ khi các phe tranh cố giành nhau quyền lợi nhưng lại không chịu lãnh trách nhiệm về chính trị.

Trung ương đảng đã từng dành cả hai Hội nghị trung ương đảng 5 và 6 chứng kiến cảnh hai phe đảng (Nguyễn Phú Trọng) và chính phủ (Nguyễn Tấn Dũng) tấn công lẫn nhau với kết quả bất phân thắng bại. Diễn tiến này đã đặt cho lãnh đạo Hà Nội phải cải tổ ở thượng tầng.

Đó là sẽ áp dụng mô hình của Trung Quốc qua việc Tổng bí thư kiêm luôn Chủ tịch nước để thu tóm quyền lực vào trong tay một phe hầu có thể kiếm soát chặt chẽ ở bên trong lẫn bên ngoài đảng.

Trước đây có người hỏi Nguyễn Phú Trọng về dự kiến nói trên, ông Trọng không trả lời trực tiếp nhưng hé mở cho dư luận thấy là vị thế của ông như hiện nay là quá khó để cầm chịch quyền lực như những Tổng bí thư tiền nhiệm Lê Duẫn, Nguyễn Văn Linh, Đỗ Mười.

Vị trí Tổng bí thư bắt đầu suy yếu và bộ chính trị trở thành tình trạng “cá mè một lứa” kể từ ông Lê Khả Phiêu bị nhóm Thái thượng hoàng gồm các ông Đỗ Mười, Lê Đức Anh, Võ Văn Kiệt truất phế, đưa ông Nông Đức Mạnh lên làm trái độn từ năm 2001.

Vấn đề đặt ra cho Hà Nội là nhân vật nào sẽ được chọn để tiến hành việc thống nhất quyền lực vào thời điểm 2016. Nhân vật này không thể chọn từ hàng ngũ Trung ương đảng hiện nay mà phải từ 16 ủy viên bộ chính trị thì mới đủ tư cách để kiêm nhiệm hai trách vụ Tổng bí thư lẫn Chủ tịch nước.

Trong tình hình hiện nay, chỉ có hai nhân vật được coi là có nhiều điều kiện để nắm giữ vị trí này: Trương Tấn Sang hoặc Nguyễn Tấn Dũng.

Ông Sang đang nắm Chủ tịch nước nên kiêm nhiệm thêm trách vụ Tổng bí thư đảng sau khi ông Nguyễn Phú Trọng nghỉ hưu vào đầu năm 2016 là một diễn tiến bình thường nhất. Nhưng liệu ông Nguyễn Tấn Dũng và những phe nhóm còn lại có đồng lòng để cho ông Sang thống lĩnh quyền lực hay không là một dấu hỏi rất lớn?

Ông Nguyễn Tấn Dũng tuy bị gặp khó khăn sau hàng loạt các Tập đoàn kinh tế sụp đổ; nhưng qua hai trận đấu với phe ông Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Trung ương 5 và 6, chứng tỏ là ông Dũng nắm giữ nhiều thế lực trong bộ máy địa phương, kinh tế và chính phủ trung ương. Đây là những nơi nắm số phiếu quyết định ở Trung ương đảng.

Ông Nguyễn Tấn Dũng sẽ không tiếp tục vị trí Thủ tướng và ông Dũng chỉ có hai con đuờng chọn lựa: ra tranh cử chức Tổng bí thư đảng để kiêm nhiệm Chủ tịch nước hoặc cùng với Nguyễn Phú Trọng và ông Nguyễn Sinh Hùng về hưu.

Con đường thống nhất quyền lực nội bộ của đảng Cộng sản Việt Nam không bằng phẳng chút nào. Làm không khéo, đảng sẽ có thể bị tách ra nhiều mảng trong hai năm tới khi mà những tác động đòi dân chủ hóa ngày một gia tăng ở trong và ngoài đảng.

Tóm lại, hiến pháp vừa được quốc hội thông qua hôm 28 tháng 11, phần lớn là nhằm giải quyết các nhu cầu quyền lực thượng tầng của đảng Cộng sản Việt Nam. Đây là hệ quả của việc cố tình uốn nắn việc sửa đổi hiến pháp theo Cương lĩnh của đảng. Nhưng hệ quả này không dừng ở đây mà sẽ khởi đầu những ngày tháng sóng gió mới cho đảng Cộng sản trong hai năm tới với hai hiện tượng: Thượng tầng thì tranh giành quyền lực khốc liệt vì đã gom vào thế “được ăn cả, ngã về không”; Hạ tầng thì tăng tốc tham nhũng lớn hơn, gấp hơn, và bạo hơn vì sự bấp bênh của ghế ngồi giữa những di dời liên tục của các lằn ranh quyền lực.