Tại sao giáo dục Việt Nam xuống cấp ?

“Nhà dột từ nóc”, lời dạy của cha ông đập vô hồi bên tai, chưa bao giờ khẩn thiết như lúc này.

Nền Giáo dục Việt Nam là thành phần của Xã hội Việt Nam, nên khi Xã hội Việt Nam xuống cấp thì Giáo dục Việt Nam tất nhiên sẽ xuống cấp.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự xuống cấp của Giáo dục Việt Nam, bao gồm các nguyên nhân chính yếu và thứ yếu. Trong số các nguyên nhân chính yếu, có hai nguyên nhân rất chủ đạo:

1. Sự tụt dốc của người đứng đầu ngành Giáo dục;
2. Sự thụt lùi của Hiệu trưởng các trường đại học lớn.

1. CÁC BỘ TRƯỞNG

Bắt đầu từ 1/3/1990, Bộ Giáo dục sát nhập cùng Bộ Đại học và Trung học Chuyên nghiệp với tên gọi mới là Bộ Giáo dục và Đào tạo. Xin điểm lại những người đứng đầu ngành kể từ năm 1965.

1. BT Tạ Quang Bửu : 1/10/1975 -3/7/1976 ( Bộ Đại học và Trung học Chuyên nghiệp); ( BT Nguyễn Văn Huyên: 11/1946-10/1974 ( Bộ Giáo dục).
   2. BT Nguyễn Đình Tứ: 4/7/1976-26/2/1987; ( BT Nguyễn Thị Bình : 3/1976-2/1987: Bộ Giáo dục).
   3. BT Trần Hồng Quân: 27/2/1987 – 1/3/1990; 1/3/1990-11/6/1997 (Bộ Giáo dục & Đào tạo).
   4. BT Nguyễn Minh Hiển: 12/6/1997-23/6/2006.
   5. BT Nguyễn Thiện Nhân: 28/6/2006-17/6/2010.
   6. BT Phạm Vũ Luận: 18/6/2010-8/4/2016.
   7. BT Phùng Xuân Nhạ: 9/4/2016-?

Những ai thông hiểu nền Giáo dục Việt Nam đều nhìn thấy một sự thật là: Càng về sau trình độ khoa học, trình độ sư phạm, trình độ quản lý, và đức độ của người đứng đầu ngành Giáo dục càng thụt lùi.

Bởi vậy, muốn nâng cấp nền Giáo dục Việt Nam, trước hết phải nâng cấp chính Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.

2.HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC LỚN

Các trường đại học, ngoài nhiệm vụ cung cấp nguồn nhân lực cho cho xã hội, còn là nơi đào tạo và dưỡng sinh sự phát triển nghiên cứu khoa học.

Muốn có một nền kinh tế hùng cường phải có một nền khoa học phát triển. Muốn có nền khoa học phát triển phải có những trường đại học lớn – đứng hàng đầu về nghiên cứu khoa học.

Thực tiễn cho thấy, Hiệu trưởng các trường đại học lớn của các nước tiên tiến như Mỹ, Liên Xô ( trước đây) đều là những nhà khoa học xuất sắc thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên (toán, lý, hóa, sinh và kỹ thuật).
Nhưng ở nước ta thì ngược lại, Hiệu trưởng các trường đại học quốc gia phần lớn thiên về khoa học xã hội và hoàn toàn không phải là những nhà khoa học thuộc lớp xuất sắc (của ngành đó ở nước ta). Thậm chí nhiều Hiệu trưởng có trình độ khoa học yếu kém, mặc dù khoác trên mình các mác viện sỹ, giáo sư, tiến sỹ. Thử nhìn vào các Hiệu trưởng của ĐHQG Hà Nội – là Đại học lớn nhất của cả nước, thì mới thấy thực tiễn đắng lòng đến chừng nào. Đã không có trình độ khoa học giỏi thì không thể dẫn dắc nghiên cứu khoa học tân tiến, và làm thụt lùi chất lượng đào tạo là lẽ đương nhiên.

Bởi vậy, chừng nào Bộ trường Bộ Giáo dục và Đào tạo phải là UV TƯ Đảng và còn do Đảng bổ nhiệm, thì chừng đó Bộ Giáo dục và Đào tạo còn xuống cấp.

Và nền Giáo dục Việt Nam càng thêm xuống cấp, nếu Hiệu trưởng các trường đại học lớn đều phải do Trung ương Đảng hoặc Bộ Giáo dục và Đào tạo bổ nhiệm.

Nguyên do đã rõ và phương pháp chữa trị cũng đã chỉ ra, nhưng các “nóc” lớn nhỏ đều không muốn tự thay mình. Nền Giáo dục Việt Nam còn tiếp tục xuống cấp.