Tổng thống Trump và cuộc ly dị Anh – EU

Nguyễn Hùng – VOA

Vừa tới Anh hôm 12/7, ông Trump đã xuất hiện trên mọi phương tiện truyền thông đại chúng lớn vì lý do có phần khác sự hiện diện của chính ông tại nơi mẹ ông ra đời.

Trước khi rời Brussels tới London, ông Trump đã bỏ gần nửa tiếng trả lời phỏng vấn báo lá cải The Sun của Anh trong đó ông chê cách ly dị EU của Thủ tướng Theresa May. Ông nói bà May đã không nghe ông và chọn một mối quan hệ gần gũi với EU tới mức mà Hoa Kỳ sẽ thà đàm phán thương mại với EU thay vì với Anh vì Anh lệ thuộc vào EU quá nhiều nếu cứ ly dị theo cách hiện nay.

Những người phản đối ông Trump nói ông thật vô lối vì chưa tới nhà người ta đã chê chủ nhà và thậm chí còn nói đối thủ của bà May, ông Boris Johnson sẽ là “thủ tướng tuyệt vời” trong khi ông Johnson vừa từ chức ngoại trưởng để phản đối cách chia tay EU của bà May. Ông Johnson có vẻ cùng quan điểm với Tổng thống Trump khi nói rằng Anh sẽ là “thuộc địa” của EU nếu vẫn chịu tuân theo những quy định của EU về trao đổi mậu dịch liên quan tới xuất nhập khẩu với EU.

Nhưng nhiều người cũng ủng hộ ông Trump đã nói thẳng những gì ông nghĩ và nói Anh cần cân nhắc để có hiệp định thương mại riêng với Hoa Kỳ vì hiện nay Anh đang xuất siêu sang Hoa Kỳ nhưng lại nhập siêu từ EU.

Cuộc ly dị Anh – EU sẽ phải kết thúc vào tháng 3/2019 nhưng hiện giờ hai bên vẫn chưa thể đồng ý quan hệ thương mại giữa hai bên sẽ ra sao. Nếu nhìn vào cách hai bên ly dị người ta có thể nói ly dị có lẽ đúng vì hai đối tác tốt sẽ biết cách để có cuộc ly dị êm ả. Nhưng EU muốn dạy cho Anh một bài học để các nước khác trong EU noi gương để đừng dám rời EU kể cả nếu người dân có muốn. Hầu hết các chính trị gia Anh và đa số dân biểu trong Hạ viện cũng đều muốn ở lại EU, trái với kết quả trưng cầu dân ý, nên họ đang buộc phải làm điều mà bản thân họ không muốn.

Một số nhà phân tích trong đó có ông Larry Elliot đã chỉ ra rằng Anh nhập khẩu từ EU nhiều hơn so với xuất khẩu vào thị trường này kể từ năm 1999 và thâm hụt thương mại với EU tăng từ hơn 40 tỷ bảng Anh hồi năm 2012 tới 80 tỷ bảng Anh vào năm 2016, thời điểm cuộc trưng cầu dân ý diễn ra.

Trong khi đó Anh có thặng dư thương mại từ buôn bán với phần còn lại của thế giới trong đó có Hoa Kỳ với giá trị xuất siêu từ chưa tới 10 tỷ bảng hồi năm 2012 tới gần 40 tỷ bảng trong năm 2016.

Nhà bình luận Larry Elliott cũng nói thị trường chung châu Âu chủ yếu đảm bảo tự do thương mại cho hàng hoá trong khi đó dịch vụ mới là thế mạnh của Anh.

Tổng thống Trump rõ ràng muốn Anh cứng rắn hơn trong đàm phán với EU và sẵn sàng rời bàn đàm phán nếu thấy đối thủ muốn được lợi quá nhiều. Ông Trump rõ ràng đã rất rắn khi đàm phán với các nhà lãnh đạo NATO hồi đầu tuần này và ông có vẻ hài lòng vì đã buộc các nước EU phải chi tiêu nhiều hơn cho quốc phòng và tiến gần về mức chi 4% tổng sản phẩm quốc nội cho quốc phòng của Hoa Kỳ. Nhưng cũng như Hoa Kỳ, người dân Anh đang chia rẽ. Nhiều người muốn bà May cứng rắn với EU nhưng không ít người lại muốn bà cứng rắn với ông Trump. Nếu số nước xã hội chủ nghĩa vẫn còn nhiều như trước hẳn người ta sẽ thấy tít báo ‘Tư bản rối bời và cơ hội của chúng ta’. Còn ông Trump lại có ý nói Hoa Kỳ không muốn là ‘Liên Xô’ đối với các đàn em tư bản.