Uy lực của tổng thống Donald Trump?

Nguyen Khan

Có thể nói, từ thập niên 70 thế kỷ trước đến nay, chưa có vị tổng thống Mỹ nào gây tiếng vang lớn đến cộng đồng quốc tế như Tổng thống vừa đắc cử Donald Trump. Khi chưa nhậm chức mà thế giới đã cuốn cuồn… Có nước mở cờ, có nước lo ngại, có nước lo sợ, có nước lo tìm cách đối phó… Bất kể là nước thân thiện, nước không thân thiện hay nước đồng minh v.v… Ngay cả những sa trường đang rực lửa chiến cũng bị biến động vì những lời tuyên bố khi chưa nhậm chức của Donald Trump. Hầu như các nước đều e ngại cách hành xử phá cách, quyết đoán và khó đoán của Ông Trump.

Ở chảo lửa Trung Đông, nếu Thủ tướng Do Thái, Benjamin Netanyahu, mở cờ vì đồng minh lớn Donald Trump sắp quay lại chính trường, thì đại giáo chủ Iran, Ayatollah Ali Khamenei, lại sốt vó vì “cú vọ” sắp quay lại Bạch cung.

Ở Âu Châu, Nga đang sa lầy trong cuộc xâm lược Ukraina, Nghe tin Donald Trump đắc cử, Tổng thống Nga Vladimir Putin vừa mừng vừa lo… Mừng vì Donald Trump quay lại tòa Bạch ốc có thể giúp Nga kết thúc cuộc chiến có lợi, giúp Nga thoát khỏi vũng lầy Ukraina đang làm cạn kiệt nguồn lực Quốc gia, nguy cơ sụp đổ kinh tế đang cận kề… Lo vì Donald Trump là người khó đoán, không dễ cho không ai thứ gì. Nếu Nga không mang lại lợi ích khả dĩ cho chủ trương nước Mỹ trên hết của Trump thì không thể trông chờ gì nhiều ở Donald Trump.

Chiều ngược lại Tổng thống Ukraina, Volodymir Zelensky, sốt vó vì trong lúc vận động tranh cử Ông Trump dành rất ít thiện cảm cho Ukraina. Nhưng Ukraina cũng rất mong đợi Ông Trump giúp kết thúc cuộc chiến công bằng trong bối cảnh “Nai Ukraina cũng đã dạt móng” cần an bình để hồi sức. Zelensky là người rất thông minh, biết Ông Trump luôn đặt lợi ích của Mỹ lên trên. Trong lúc ưu tiên của Ông Trump là kềm chế China bằng công cụ thuế quan, tức thương chiến, và ngăn chặn China tiếp cận công nghệ của Mỹ dẫn đến China trả đũa không xuất khẩu sang Mỹ một số nguyên tố hiếm cần thiết cho lãnh vực công nghệ, thì Ukraina sẽ là nơi có thể giúp Mỹ khai thác bù đắp các nguyên liệu hiếm ấy, bao gồm cả Lithium dùng làm Pin cao cấp. Đó có thể là “cái phao” giúp Zelensky tạo lợi thế với Trump. Và đó cũng có thể là lý do Zelensky tạm hoản ký thỏa hiệp ngàn tỷ USD khai thác nguyên liệu quý hiếm tại Ukraina với chính quyền Joe Biden, chờ ký với Donald Trump ?

Riêng tại Bắc Kinh, China đang sốt vó thật sự trong bối cảnh kinh tế đang sa sút, sự trở lại của Trump càng làm nền kinh tế China tăng thêm cơn sốc. Bởi dường như chính khách duy nhất làm Tập Cận Bình lúng túng không có đối sách khả dĩ để đối phó chính là Trump.

Nhớ lại ở nhiệm kỳ đầu, Trump là nguyên thủ quốc gia duy nhất trên thế giới được China tổ chức tiếp đón ngay trong Tử Cấm Thành, với nghi thức đón tiếp trọng thị khác thường. Cùng với đó Tập Cận Bình không cho truyền thông China ổn ào chống Mỹ hay phẩm bình không tốt về nước Mỹ. Ông Trump cũng không tiếc lời khen ngợi chủ tịch Tập, cho rằng Tập là bạn thân… Từ đó không ít người nghĩ tình hữu nghị Trung Mỹ sẽ thắt chặt thêm một tầm cao mới. Nhiều người nghĩ “giấc mơ Trung Hoa” của Tập Cận Bình và “Nước Mỹ trên hết” của Donald Trump sẽ cùng phát triển song song, đẹp đôi, “nước sông không đụng nước giếng”…

Ít ai ngờ sau đó không lâu Donald Trump phát động thương chiến gay gắt làm China lên bờ xuống ruộng. Tập Cận Bình vội vã đi thăm mỏ đất hiếm ở Giang Tây, như ngầm cảnh báo Mỹ có thể bị China trừng phạt không cung cấp đất hiếm nếu thương chiến thái quá với China. Tiếp nối Tập Cận Bình đi thăm đại chiến khu Giang Tây xưa. Nơi đây cách mạng China do Mao Trạch Đông lãnh đạo đã từng mở đường M. áu vượt vòng vây của Tưởng Giới Thạch, trường chinh vạn lý về Thiểm Tây làm nên nghiệp lớn. Ngay tại kinh đô kháng chiến Giang Tây, Tập Cận Bình đã hiệu triệu toàn thể China trường chinh chống lại thương chiến của Mỹ giống như cách mạng China xưa từng bắt đầu trường chinh vạn lý từ nơi này…

Sau 4 năm Donald Trump rời Tòa Bạch ốc, nổi kinh hoàng về Donald Trump tưởng đã khép lại, thì nay, nổi kinh hoàng ấy lại trở về, ám ảnh… Dù Tập Cận Bình đã có đủ thời gian để phân tích, nghiên cứu tìm đối sách khắc chế khắc tinh Donald Trump. Song với bản tính phá cách, khó đoán và quyết đoán của Donald Trump thật khó để Bắc Kinh bình tâm và tự tin đối phó, chỉ có thể đối mặt theo tình thế, đến đâu đối sách đến đó?