…biên giới, lãnh thổ chẳng còn ý nghĩa gì khi mảnh vườn, mảnh ruộng và căn nhà mình có thể rơi vào tay kẻ khác. Kẻ khác ấy không phải giặc ngoại xâm!
Khi được mời về Israel làm Tổng thống, Albert Einstein từ chối. Một lần ông nói: “Biên giới, lãnh thổ là một cái gì rắc rối”. Ý Einstein muốn nói, chính biên giới, lãnh thổ là nguyên nhân gây xung đột và chiến tranh đẫm máu.
Đó cũng là lí do Einstein kiên định chống luật bắt buộc nghĩa vụ quân sự.
Tôi hình dung, Einstein quá sợ hãi với chủ nghĩa yêu nước, yêu dân tộc. Thứ chủ nghĩa này từng tắm máu tuổi thanh xuân của hàng triệu người, trong khi kẻ có quyền lực thì không mất sợi lông. Mỗi khi có xung đột biên giới, kẻ có quyền lực cứ hô hào lòng yêu nước, yêu dân tộc để con em lao động ra chiến trường, còn chúng thì ung dung hưởng thụ thành quả bằng máu người khác.
Thường lòng yêu nước, yêu dân tộc của nhân dân thì vô tư. Nhưng kẻ có quyền lực thì không vô tư. Kẻ có quyền lực luôn nhân danh lòng yêu nước, yêu dân tộc và lợi dụng triệt để sự vô tư ấy để làm lợi cho chúng. Kết quả là sau khi nhân dân đánh giặc xong, chính kẻ có quyền lực lại trở thành giặc cướp. Nhân dân bảo vệ biên giới, lãnh thổ đất nước, trong khi mảnh ruộng, mảnh vườn của mình thì bị cướp trắng. Thân xác những đứa con hoặc bị chôn vùi nơi sa trường hoặc thành những nấm mồ không hương khói, còn cha mẹ già thì sống màn trời chiếu đất.
Đọc Einstein, nhiều khi cảm thấy biên giới, lãnh thổ chẳng còn ý nghĩa gì khi mảnh vườn, mảnh ruộng và căn nhà mình có thể rơi vào tay kẻ khác. Kẻ khác ấy không phải giặc ngoại xâm!