„Đế chế Tô Lâm“ – Hồi kết của phân quyền và mở màn cho thời kỳ toàn trị công an trị

Thiện Nhân

Việc Tổng Bí thư Tô Lâm – người không thuộc khối lập pháp hay hành pháp được Bộ Chính trị chỉ định làm Trưởng ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật, là động thái chưa từng có trong tiền lệ chính trị Việt Nam. Đây không chỉ là sự can thiệp thô bạo vào cơ chế phân quyền, mà còn hé lộ một bước tiến mới trong quá trình hình thành “đế chế toàn trị” mang tên Tô Lâm.

Ngày 1/5/2025, Bộ Chính trị CSVN ban hành quyết định thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật do Tổng Bí thư Tô Lâm làm trưởng ban, với hai phó ban là Thủ tướng Phạm Minh Chính và Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn. Việc một tổng bí thư đảng – vốn không thuộc Chính phủ hay Quốc hội – trực tiếp chỉ đạo lĩnh vực thể chế và pháp luật đã phá vỡ ranh giới quyền lực giữa Đảng, Chính phủ và Quốc hội. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc tập trung hóa quyền lực tuyệt đối vào tay ông Tô Lâm.

Bằng việc nắm cả quyền đảng, công an, phòng chống tham nhũng và nay là lập pháp-hành pháp, ông Tô Lâm đang thiết lập một “siêu quyền lực” chưa từng có trong lịch sử đảng CSVN. Việc thành lập ban chỉ đạo mới được nhìn nhận là bước củng cố quyền lực nhằm kiểm soát nhân sự cho Đại hội XIV của Đảng, đồng thời xóa bỏ vai trò thực chất của các thiết chế nhà nước như Quốc hội và Chính phủ.

Việc Tổng Bí thư trực tiếp nắm quyền định hình thể chế thay vì để Quốc hội hay Chính phủ đảm trách là một bước lùi nghiêm trọng đối với nguyên tắc phân quyền và nhà nước pháp quyền. Đây là biểu hiện rõ rệt của xu hướng “đảng trị toàn diện” và sự thâu tóm quyền lực chưa từng có, đẩy Việt Nam xa hơn khỏi con đường cải cách thể chế thực chất. Khi quyền lập pháp, hành pháp và kiểm soát đảng viên đều nằm trong tay một cá nhân xuất thân ngành công an vốn thiên về đàn áp hơn đối thoại thì mọi hy vọng về cải cách dân chủ chỉ còn là ảo tưởng.

Đây không chỉ là sự yếu kém trong tư duy cải cách, mà còn là một tín hiệu đáng lo về sự siết chặt quyền lực, bóp nghẹt dân chủ, hợp pháp hóa đàn áp và hướng tới mô hình toàn trị khép kín nơi pháp luật là công cụ phục vụ quyền lực cá nhân chứ không phải lợi ích công cộng./.