Phản bác Hà Nội, Trung Quốc nói Việt Nam phải ‘dạy’ ngư dân của mình

Một ngày sau khi Việt Nam yêu cầu Trung Quốc thả ngư dân của mình ra, Bộ Ngoại giao ở Bắc Kinh nói rằng Hà Nội nên “giáo dục” họ để không hoạt động trong vùng biển mà Bắc Kinh nói thuộc chủ quyền của mình, theo Reuters.

Việt Nam cáo buộc Trung Quốc giam giữ các ngư dân của mình sau khi bắt giữ họ và toàn bộ tàu cá ở quần đảo Hoàng Sa, nơi cả Hà Nội và Bắc Kinh đều tuyên bố chủ quyền. Bộ Ngoại giao Việt Nam hôm 31/10 yêu cầu Trung Quốc thả những ngư dân này ra và cho rằng vụ bắt giữ “xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam.”

Khi được hỏi về phản ứng trước cáo buộc rằng Trung Quốc bắt giữ ngư dân và tàu cá Việt Nam tại cuộc họp báo thường kỳ ở Bắc Kinh hôm 1/11, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lâm Kiếm kêu gọi Việt Nam tăng cường “giáo dục và quản lý” ngư dân của mình, và không tham gia vào các “hoạt động phi pháp” ở vùng biển thuộc “quyền tài phán của Trung Quốc,” theo Reuters.

Trước đó, báo chí trong nước đưa tin rằng 10 ngư dân Việt Nam đã bị lực lượng hải cảnh Trung Quốc bắt giữ ở khu vực đảo Hải Nam.

Bộ Ngoại giao Việt Nam vào đầu tháng trước đã phản đối các lực lượng thực thi pháp luật Trung Quốc “gây thương tích, đe dọa đến tính mạng và gây thiệt hại về tài sản của ngư dân Việt Nam” trước thông tin rằng các ngư dân của tàu cá ở Quảng Ngãi bị lực lượng Trung Quốc trấn áp, đánh bị thương và tịch thu tài sản khi đang hoạt động tại khu vực quần đảo Hoàng Sa vào ngày 29/9.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc khi đó được Reuters trích lời nói rằng các hoạt động của họ tại khu vực này “mang tính chuyên nghiệp và có kiềm chế, không có ai bị thương.” Người phát ngôn Phạm Thu Hằng lúc đó nói rằng Việt Nam đã “giao thiệp nghiêm khắc với Đại sứ quán Trung Quốc tại Hà Nội”. Bộ Ngoại giao Mỹ ngay sau đó đã bày tỏ quan ngại về vụ việc.

Nhà nghiên cứu Raymond Powell, người sáng lập kiêm giám đốc dự án minh bạch hàng hải SeaLight, nói với VOA vào tháng trước rằng “việc khẳng định các yêu sách hàng hải của Trung Quốc ngày càng trở nên bạo lực.” Theo ông Powell, các tàu chấp pháp của Trung Quốc trên “thực tế đã biến thành một lực lượng bán quân sự, được phép sử dụng mọi phương tiện sẵn có để buộc các nước láng giềng phải phục tùng.”

Bà Hằng hôm 2/10 nói rằng vụ bắt giữ ngư dân Việt Nam của lực lượng Trung Quốc “đi ngược nhận thức chung của Lãnh đạo cao cấp hai nước về kiềm soát và quản lý tốt hơn tranh chấp trên biển.”

Trong chuyến thăm của Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường tới Việt Nam vào tháng trước, các nhà lãnh đạo hai nước đã nhất trí xoa dịu căng thẳng trong tranh chấp Biển Đông. Trước đó hơn một tháng, Tổng bí thư Việt Nam Tô Lâm và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng đã thống nhất “nỗ lực kiểm soát và giải quyết tốt hơn các bất đồng” trên biển.

Trung Quốc trong những tháng gần đây có xung đột trên biển với hầu hết các nước láng giềng trong khu vực Đông Nam Á, khi ngăn cản việc tiếp tế của tàu Philippines ở Bãi cạn Scaborough, gây khó khăn cho hoạt động khai thác năng lượng của Indonesia và phản đối hoạt động thăm dò dầu khí của Malaysia.

Dựa trên các bản đồ cổ, Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trên hầu hết toàn bộ biển Đông, mà đã bị tòa trọng tài quốc tế ở The Hague ra phán quyết bác bỏ. Nhưng Bắc Kinh không coi phán quyết này là hợp pháp.

Ngoại trưởng Mỹ hôm 11/10 nói với lãnh đạo các nước Đông Nam Á rằng Hoa Kỳ lo ngại về các hoạt động “ngày càng nguy hiểm và phi pháp” của Trung Quốc ở Biển Đông cũng như cam kết sẽ tiếp tục duy trì quyền tự do hàng hải trên tuyến hải lộ thương mại quan trọng này./.