VTV – ‘Vua Tin Vịt’

Lâm Công Tử

Trong những ngày qua người dân Việt Nam có hai thú vui, thứ nhất vạch mặt bọn ma tăng trong Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam, thứ hai bóc trần thủ đoạn quen thuộc của một cơ quan truyền hình lớn nhất nước là VTV, mà công chúng đặt cho hỗn danh Vua Tin Vịt.

Gần như mỗi lần có biến cố gì từ người dân, VTV lại vác máy ra đường với một cô phóng viên có mặt tại chỗ tường trình lại sự việc một cách nhanh chóng để tối đến người dân thấy hình ảnh của mình có mặt trên ti vi của nhà nước. Mà thật lạ, mọi diễn biến hầu như bị người thuyết minh câu chuyện nói chệch đi một cách đáng xấu hổ thay vì tường thuật một cách trung thực, khách quan, hai yếu tố quan trọng nhất của truyền thông nếu muốn người xem tin tưởng và theo dõi tiếp trong tương lai.

Những vụ biểu tình chống Trung Quốc, dân oan mất đất hay lực lượng chức năng tới tận nơi dẹp người chống đối, sự kiện Lê Đình Kình… VTV đều chọn những khuôn hình bất lợi nhất cho người dân và chêm vào đó những lời lẽ kết án, cáo buộc và xoay chuyển nội dung với mục đích làm cho người xem bất mãn với những gì mà VTV muốn. Những câu chuyện khó tin ấy lâu dần thấm sâu vào não bộ người xem khiến họ có phản ứng như nhà nước muốn.

Tuy nhiên sau nhiều năm tháng quen với thói lừa đảo này cộng đồng mạng xã hội đã lên tiếng vạch ra những ý đồ mà VTV cố gán ghép vào những thước phim của họ. Sau mỗi lần bị vạch mặt, VTV lại thay đổi một chút không phải vì tự kiểm hành vi của mình cho trong sáng hơn trong nghề nghiệp mà thay đổi để kín kẽ hơn trong hành vi lừa gạt người xem đến nỗi người dân chạy theo xem mỗi lần VTV phát sóng nhằm bóc phốt chứ không phải để tán dương hay theo dõi đúng nghĩa.

Người dân bình thường khi xem một tấm ảnh với ý thức nghi ngờ họ luôn cho là photoshop tức nhu liệu chỉnh sửa ảnh cho đẹp hơn, lồng ghép người trong ảnh với hậu cảnh mà tấm ảnh không có. Nhưng đối với một hình ảnh dạng video thì người dân không thể hiểu rằng làm cách nào một người đang đi lại biến thành một người khác, hay hậu cảnh của một khung hình lại biến dạng, thêm thắt hay thậm chí hình ảnh một người đang phát biểu có thể biến hóa thành một nội dung khác…

Tất cả những kỹ thuật điện ảnh ấy được mang vào VTV không phải cho đẹp hơn mà mục đích của nó là làm cho nội dung đúng theo ý của ban biên tập những thước phim ấy. Đối với quy tắc truyền thông báo chí trong việc quay phim một phóng sự việc nghiêm cấm nhất là chỉnh sửa bất cứ chi tiết nào trong đoạn phim ấy. Sự trung thực sẽ mất đi ngay lập tức nếu một khung hình nào đó trong đoạn phim bị chỉnh sửa.

Nguyên tắc báo chí không bao giờ được VTV xem trọng, cái mà họ xem trọng là “tuyên truyền” theo ý Ban Tuyên Giáo làm sao để cái lợi đến với đảng mới là quan trọng còn người dân thì không cần thiết. Mọi lợi ích đều phải đến với nhà nước kể cả làm thiệt hại cho người dân cũng không sao cả, vì thế VTV tuy là đài truyền hình quốc gia đáng ra phải giữ sự trung thực làm đầu thì họ lại lấy lợi ích cho chính thể làm đầu, bất kể sự trung thực mới là niềm tin giữ chân người xem lâu dài là điều cần thiết nhất cho một cơ quan truyền thông đại chúng.

Có lẽ xuất phát từ nguyên tắc quản lý này mà người được chọn cho vị trí tổng giám đốc của VTV từ trước tới nay luôn là một ủy viên Ban Chấp Hành Trung Ương Đảng, và đó là lý do khiến VTV luôn luôn là cơ quan phát hình theo ý đảng.

Đó cũng là lý do xuất hiện hai chương trình truyền hình trong vòng một tuần quay cảnh phỏng vấn thầy Minh Tuệ tại nhà của ông ở Gia Lai nhưng vì lắp ghép quá thô thiển khiến cộng đồng mạng giận dữ đặt câu hỏi về sinh mạng của thầy Minh Tuệ.

Trong cộng đồng mạng không thiếu chuyên gia về nhu liệu nên hình ảnh bị dùng kỹ thuật Chroma Key trong Adobe Premiere bị phát hiện khi VTV chỉnh sửa một cách vụng về background sau lưng thầy Minh Tuệ với một thân cây bị quét vôi trắng xóa khiến người dân đặt dấu hỏi cảnh quay có phải từ một trại giam hay một cơ quan quân đội mới có cách quét vôi thân cây chứ nhà người dân ai lại quét vôi cây cối bao giờ? Sự thô thiển ấy buộc lòng VTV phải quay lại cuộc phỏng vấn lần thứ hai về một nhân vật.

Cách làm này chưa hề xảy ra trong bất cứ một đài truyền hình nào vì nó lộ cái tẩy chỉnh sửa hình ảnh để lái nội dung theo hướng mà ban biên tập chương trình nhắm tới.

Trong chương trình thứ nhất cô phóng viên Liên Liên đã tự ý thêm vào nội dung được gắn lên miệng của người nhà thầy Minh Tuệ khi khẳng định rằng: “Gia đình ông Lê Anh Tú cũng đã có đơn đề nghị gửi các cơ quan chức năng xử lý trường hợp lợi dụng hình ảnh của ông Lê Anh Tú để đăng tải trên khắp nền tảng mạng xã hội gây ảnh hưởng đến ông Lê Anh Tú và gia đình ông.”

Đối với câu nói này, cộng đồng mạng xác định ngay gia đình thầy Minh Tuệ sẽ không bao giờ nói câu nói vô ý nghĩa như vậy. Thứ nhất, thầy Minh Tuệ là người trưởng thành không cần bất cứ ai phát biểu giúp tình trạng tu hành của thầy và hơn nữa thầy không hề tỏ ra giận dữ hay khó chịu khi bị chụp ảnh, quay phim. Thứ hai, cộng đồng mạng đưa ra những cái clip có cảnh thầy trả lời khi được phỏng vấn trong lúc thầy Minh Tuệ ung dung tự tại tu hành, nhiều lần thầy chia sẻ rằng YouTuber hay TikToker hễ quay phim mà kiếm được tiền miễn họ thấy hạnh phúc, thầy cũng thấy hạnh phúc cho họ.

Cũng vậy, trong cái clip đầu thầy trả lời cho VTV: “Tinh thần và trí tuệ của con vẫn tốt vẫn đảm bảo học tập theo lời Phật dạy được. Không có người dân đông như thế hay là cái việc không ảnh hưởng đến trật tự an toàn giao thông xã hội thì con học tập ở ngoài không gì thay đổi cả nhưng mà vì cái đó bây giờ mình cũng trong việc học tập của mình bây giờ họ ra làm ách tắc vào cái hoàn cảnh như thế nên con cũng mong khi mà đi ra đường thì mọi người đừng tập trung như thế làm ảnh hưởng mình không học được nữa. Họ theo quay phim, hoặc làm những việc như kiếm tiền hay gì đó là không phù hợp.”

Và cư dân mạng lại chú ý tới câu sau cùng: âm thanh nhỏ hơn hẳn chứng tỏ câu này ghép vào từ một đoạn nào đó chứ không liền mạch như thông thường. Có lẽ sự tùy tiện và thô thiển này là nguyên nhân khiến VTV phải muối mặt làm cái chương trình thứ hai? Và than ôi cả hai chương trình không có một lời nào thầy Minh Tuệ khẳng định sẽ “ẩn tu,” thứ mà VTV chạy trên cái tựa đề của chương trình thứ nhất.

Và cái được gọi là “ẩn tu” ấy sáng ngày 11 Tháng Sáu thầy xuất hiện trên con đường đất đỏ quê nhà, một mình tiếp tục ôm nồi cơm điện du hành ngang nhà người dân để khất thực, đó là cách ngài trả lời cho công chúng và đặc biệt cho VTV sự thật về ngài.

Và tuy không nói nhưng tính cách của thầy Minh Tuệ đã làm cho bao người rơi mặt nạ trong đó có cái đài truyền hình lớn nhất nước: Vua Tin Vịt!