Cuộc gặp gỡ giữa hai kỳ phùng địch thủ?

Nguyễn Tấn Thành

Bên lề nghị hội APEC ở San Francisco, Tổng thống nước chủ nhà Joe Biden và chủ tịch TC (Trung Cộng) Tập Cận Bình đã tranh thủ gặp nhau sau một năm quan hệ Trung – Mỹ nguội lạnh vì chuyến thăm Đài Loan của bà chủ tịch Hạ Viện Mỹ Nancy Pelosi. Gặp nhau trong bối cảnh cả hai nguyên thủ không mấy hanh thông trong chức trách của mình.

* Nếu phía Tổng thống Mỹ Joe Biden đang gặp bất lợi trong cuộc bầu cử vào cuối năm sau vì :

– Tai tiếng trong nghi án tham nhũng liên quan đến laptop của con trai Hunter Biden, có nguy cơ bị Hạ viện do Đảng Cộng hòa kiểm soát đàn hặc.

– Nền kinh tế sa sút vì phải thắt chặt tiền tệ (FED nhiều lần nâng lãi suất) để chống lạm phát.

– Giá năng lượng tăng cao vì chính sách bảo vệ môi trường thái quá làm Mỹ mất lợi thế trong việc kiểm soát giá dầu thế giới. (Do Mỹ ngưng sản xuất dầu từ khí đá phiến để bảo vệ môi trường).

– Căng thẳng thương mại với TC, một phần do Mỹ thắt chặt không xuất cảng con Chip và công nghệ cao qua TC, e ngại TC tung hàng tồn kho giá rẻ qua Mỹ và thế giới trong bối cảnh kinh tế TC đang rơi vào tình trạng giảm phát, sẽ khiến kinh tế Mỹ bị ảnh hưởng tiêu cực.

– Nạn nhập cư qua biên giới Mỹ-Mexico khó kiểm soát gây bất an.

– Xã hội Mỹ bất ổn, nhiều vụ xả súng, cướp giật… Một phần không nhỏ do sử dụng chất ma tuý fentanyl nhập lậu từ TC.

– Chiến tranh Nga – Ukraina, Israel – Hamas khiến xã hội Mỹ phân hoá về nguồn cấp viện của Mỹ cho hai cuộc chiến.

– Mỹ e ngại TC có thể lợi dụng thế giới bất ổn để giải phóng Đài Loan, tranh chiếm Biển Đông…?

– lo ngại Iran tham chiến khiến Mỹ phải lao vào cuộc chiến Trung Đông khi mà vài năm trước Mỹ đã chuyển trục qua Ấn Độ Thái Bình Dương, không còn muốn can dự quân sự sâu vào chảo lửa phức tạp này…

* Thì Chủ tịch TC cũng không hanh thông gì hơn khi cố sửa đổi luật lệ để làm chủ tịch không giới hạn nhiệm kỳ, khiến :

– Nội bộ lủng củng, chống đối ngầm.

– Ngoại trưởng Tần Cương là tâm phúc của Tập chủ tịch tại nhiệm chưa được năm đã bay chức bí ẩn.

– Bộ trưởng Quốc phòng Lý Thượng Phúc, phe cánh hẩu của Tập cũng rơi vào cảnh ngộ tương tự Tần Cương, chưa chấp chính được bao lâu đã phơi áo.

– Lực lượng tên lửa quan trọng của TC đã bị thanh trừng mạnh.

– Bất động sản bể bóng tạo một núi nợ khiến nhiều ngân hàng bị vạ lây, chồng chất nợ xấu, kinh tế suy yếu, thất nghiệp gia tăng.

– Kinh tế giảm phát, hàng hóa hạ giá vẫn không kích cầu nổi, sức mua giảm mạnh, người dân phải thắt chặt chi tiêu phòng khó khăn.

– Lần đầu tiên kể từ khi mở cửa nền kinh tế, vốn đầu tư nước ngoài vào TC mang trị số âm (vốn đầu tư nước ngoài thấp hơn vốn nước ngoài rút khỏi TC).

– Các nước Âu Mỹ Nhật đang dần dần xa rời TC khiến TC lo ngại. Nhất là khi NATO phong thanh mở rộng qua phía Đông để cùng QUAD trong chiến lược Ấn Độ Thái Bình Dương tự do và rộng mở… Nhằm bao vây TC?

– Đặc biệt, hành lang kinh tế Ấn Độ – Trung Đông – EU đang chuẩn bị hình thành để thách thức con đường tơ lụa BRI của TC, khi BRI đang dần dần sa sút vì khối nợ khủng (các nước nghèo vay tiền TC xây dựng hạ tầng cơ sở BRI), nhiều khả năng TC không thu hồi được vốn.

– TC nằm trong trục TC – Nga – Iran, đang kẹt giữa hai cuộc chiến Nga Ukraina và Israel Hamas. Tuy hưởng nhiều lợi từ hai cuộc chiến ấy, song TC cũng gặp không ít rắc rối trong mối quan hệ với phần còn lại của thế giới, có thể lợi bất cập hại nếu hành xử thiếu khôn khéo…

Đó là lý do hai nguyên thủ phải gặp nhau để tạo hanh thông cho nhau. Và những gì đạt được không quá khởi sắc nhưng cũng đủ để làm ấm lại mối quan hệ ngày càng giá băng, hạn chế bớt những bất đồng giữa hai nước, mở lại kênh liên lạc giữa nguyên thủ hai nước và liên lạc giữa quân đội hai nước. TC sẽ giúp ngăn chặn xuất cảng chất gây nghiện fentanyl qua Mỹ, Mỹ yêu cầu TC giúp kềm chế Iran không leo thang chiến cuộc Trung Đông. Mỹ tuyên bố tôn trọng chính sách một TC trong vấn đề Đài Loan… TC yêu cầu Mỹ ngưng cung cấp vũ khí cho Đài Loan…