Quan hệ tứ giác bất toàn?

Nguyen Khan

Có thể nói vị trí địa lý VN có giá trị đặc biệt trong Biển Đông, là vùng biển không chỉ nhiều tôm cá, giàu tài nguyên thiên nhiên… Còn là con đường biển quốc tế sầm uất nhất, là nơi tranh chấp chiến lược của nhiều nước lớn, đặc biệt là hai siêu cường Mỹ – Trung.

Đó là lý do VN luôn được các nước lớn ve vãn, lôi kéo. Đáng kể nhất là 3 siêu cường có nhiều duyên nợ với VN là Nga, Trung và Mỹ.

Với Nga, tuy VN có quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, nhưng lợi ích chiến lược Nga – Việt không quá lớn, chủ yếu là quan hệ tiếp nối Liên Sô, về vũ khí, dầu khí… Chỉ mới gần đây, tức từ sau “chiến dịch quân sự đặc biệt”của Nga tại Ukraina, thực chất là Nga xâm lược Ukraina, thì hầu hết các nước quay lưng với Nga, nhưng VN không chống lại Nga trong các cuộc bỏ phiếu tại LHQ, nên là một trong rất ít nước vẫn giữ thân thiện với Moscow. Khi tòa án hình sự quốc tế ICC phát lệnh truy nã tổng thống Nga Putin vì cáo giác Putin vi phạm tội ác chiến tranh tại Ukraina khiến Putin không thể tự do ra nước ngoài, vì đa số nước đã phê chuẩn ICC nên buộc phải bắt giữ Putin nếu Putin đến nước mình. Riêng VN chưa phê chuẩn ICC, lại giữ thân thiện với Nga nên là nơi Putin có thể ghé thăm?

Với TC (Trung Cộng) VN cũng có quan hệ đối tác chiến lược toàn diện như Nga. Song quan hệ Trung – Việt đầy cắc cớ nhất. Cả hai nước tương đồng về chế độ chính trị, tương thông về lãnh thổ vì liền kề, tương giao về thương mại vì kim ngạch giao thương hai chiều rất lớn… Nhưng giữa hai nước cũng đầy nghi kỵ vì TC lấn chiếm biên giới, biển đảo của Việt Nam!.

Với Mỹ, dù là nước cựu thù, song có vẻ như quan hệ Mỹ – Việt mang lại nhiều lợi ích nhất cho VN. Không chỉ vì Mỹ là thị trường xuất cảng lớn nhất, luôn mang lại thặng dư mậu dịch nhiều nhất cho VN… Mà Mỹ còn là siêu cường quân sự mạnh nhất khu vực và toàn cầu, có thể giúp VN cân bằng sức mạnh quân sự đang lên một cách không thân thiện của TC trong Biển Đông.

Có tin mùng 10/9 tới đây, Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ thăm VN để… Mỹ – Việt nâng cấp quan hệ ngoại giao lên mức cao nhất, ngang với quan hệ Việt – Nga và quan hệ Việt – Trung, tức quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt – Mỹ. Khi ấy VN cùng 3 siêu cường Nga, Trung, Mỹ tạo thành một mối quan hệ tứ giác bất toàn. Vì cả 4 nước đều có quá nhiều điểm khác biệt, luôn bập bênh với nhau, sẽ giúp VN lợi dụng vị trí địa chính trị có giá trị chiến lược quan trọng của mình để hưởng lợi.

Dân Việt đang chờ đợi, sau chuyến viếng thăm của Tổng thống Mỹ Joe Biden, biết đâu kế tiếp là chuyến viếng thăm của tổng thống Nga Putin? Và chuyến viếng thăm của chủ tịch TC Tập Cận Bình? Để người Việt có dịp chứng kiến, và cảm xúc về thất tình: Hỉ, nộ, ái, ố, ai, lạc, dục?