Sự việc bắt vợ chồng bà Hoàng Thị Minh Hồng (hiện đã tạm trả tự do cho chồng bà) gây rúng động ngay lập tức trong giới báo chí trong và ngoài nước. Đặc biệt là các tổ chức về môi trường quốc tế.
Gói tài trợ trị giá 15,5 tỷ $ của JETP cho chính phủ Việt Nam để chuyển đổi năng lượng vẫn đang bị đình lại cho đến khi bà Hồng, ông Lợi, Bách, Dương được trả tự do.
Sáng 30/5/2023, văn phòng CHANGE bị công an đột kích và ngăn vợ chồng bà Hồng cùng các nhân viên rời đi. Họ đã tịch thu tất cả các phương tiện máy móc cùng nhiều giấy tờ tài liệu mà không trưng một lệnh khám xét hay bắt bớ nào. Hiện vẫn đang có ít nhất 5 người đang bị giam giữ, thẩm vấn bất hợp pháp.
Có vẻ như Tô Lâm và bộ sậu đang cố gắng sử dụng 9 ngày tạm giữ theo luật để tìm mọi cách hợp thức hoá việc bắt giữ bà Hoàng Thị Minh Hồng. Tô Lâm đang tìm cách ép những người liên quan phải tố cáo bà Hồng hòng xây dựng đủ bằng chứng để bắt bớ. Hệt như cách họ đã làm với Phan Mai Lợi, Nguỵ Thị Khanh và các nhà hoạt động môi trường khác bị bắt vì tội trốn thuế gần đây.
Xin lưu ý với Tô Lâm rằng: Bà Hoàng Thị Minh Hồng đã biết trước được điều này và gửi công văn cho Chi cục Thuế HCM hồi đầu năm 2022. Chi cục Thuế HCM cũng đã trả lời công văn này vào ngày 8/4/2022, nói rõ:
“Trường hợp trung tâm được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật, thực hiện đúng quy định của pháp luật về kế toán thống kê nhận tài trợ sử dụng cho hoạt động giáo dục, nghiên cứu khoa học, từ thiện, nhân đạo và hoạt động xã hội khác tại Việt Nam thì khoản tài trợ này là thu nhập được miễn thuế TNDN theo quy định.”
Tức là CHANGE không phải nộp thuế doanh nghiệp. Việc cố gắng tìm cách cáo buộc bà Hồng và CHANGE tội trốn thuế sẽ là trắng trợn và chà đạp pháp luật.
Ngày 24/8/2022, bà Hồng ra văn bản thông báo cho VUSTA (Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam) về việc đóng cửa (giải thể) CHANGE vì những lo ngại về việc Tô Lâm và bộ sậu có thể hình sự hoá, dựng lên việc trốn thuế của CHANGE để vô hiệu hoá bà Hồng. Một mặt VUSTA không cho CHANGE đóng cửa, mặt khác, Cục thuế HCM ra tay khoá mã số thuế của CHANGE lại để đóng băng tình trạng CHANGE. Đây là bằng chứng của việc chính phủ Việt Nam đã lên kế hoạch vô hiệu hoá bà Hồng từ lâu.
Việc giam giữ bà Hồng mà không có cáo buộc nào là một cái tát mạnh vào mặt cộng đồng quốc tế. Nó chứng tỏ rằng, trái với luận điệu tuyên truyền của mình, chính phủ Việt Nam không tôn trọng nhân quyền và không muốn xã hội dân sự tham gia vào quá trình chuyển đổi năng lượng của đất nước. Thay vào đó, chính quyền muốn chính sách do nhà nước và đảng quyết định, với rất ít sự tham gia của người dân – những người bị xem là khán giả.
Thông điệp mà Tô Lâm đang gửi đến thế giới là: Việt Nam một quốc gia tội phạm, vũ khí hóa luật pháp để bỏ tù những anh hùng môi trường hàng đầu. Đảng cộng sản nên suy nghĩ cẩn thận xem đây có phải là cách họ muốn Việt Nam được cộng đồng quốc tế nhìn nhận hay không. Nếu không, cần phải ngay lập tức ngăn chặn Tô Lâm, trả tự do ngay lập tức cho Hoàng Thị Minh Hồng, Mai Phan Lợi, Đặng Đình Bách và Bạch Hùng Dương./.