Trọng ơi, tự quyết đang làm nhạt đảng khô đoàn đấy!

TS Phạm Đình Bá (VNTB)

Nguyễn Phú Trọng mong giới trẻ “tránh tình trạng nhạt Đảng, khô Đoàn, …”

Năm 2020, ông tổng Trọng phàn nàn tại đại hội đoàn về sự chống phá xuyên tạc của các thế lực thù địch, nhất là trên mạng xã hội, ước mong giới trẻ “tránh tình trạng nhạt Đảng, khô Đoàn, …”. [1]

Báo “Quân đội nhân dân” có bài “Ngăn chặn trẻ hóa bệnh suy thoái” phàn nàn về nhiều đối tượng trẻ lên mạng xã hội nói xấu danh dự lãnh đạo đảng, tuy rằng báo này không đặt câu hỏi về danh dự của ông cựu chủ tịch nước và hai ông cựu phó thủ tướng mới nghĩ gần đây. [2]

Tác giả Quang Nguyên phản biện luận điệu của các báo lề đảng trong bài “Thanh niên trưởng thành và hướng thiện quay lưng với đảng” trên trang Việt Nam Thời Báo. [3] Theo đó, tình trạng thanh niên, đoàn viên, đảng viên cộng sản hôm nay quay lưng với đảng chính là hậu quả của chế độ và hơn thế nữa là sự trưởng thành về nhận thức của thanh niên và về tính hướng thiện, hướng thiện của con người.

Con người có khả năng tự lựa chọn và hành động theo những lựa chọn đó bằng những cách để tạo ra sự khác biệt trong cuộc sống của họ. Khả năng tự quyết chỉ hoạt động khi các cá nhân tự phản ánh và xác định những ảnh hưởng bên ngoài lên bản thân. [4]

Khả năng tự quyết bao gồm bốn đặc điểm cốt lõi: chủ ý, suy nghĩ trước, tự điều chỉnh và tự phản ánh về hiệu quả của bản thân. [5]

Chủ ý là nhận thức và ý chí hành động cụ thể dựa trên ý tưởng hoặc trạng thái tinh thần. Chủ ý được thực hiện thông qua thiết lập mục tiêu và lập kế hoạch. Khả năng lập kế hoạch liên quan đến mức độ mà cá nhân biết đưa ra các quyết định hợp lý, thay vì bốc đồng. Cá nhân thể hiện khả năng lập kế hoạch nếu họ có khả năng lựa chọn các thiết lập xã hội phù hợp nhất với mục tiêu, giá trị và thế mạnh của họ. Năng lực này giúp cá nhân uốn nắn quyền tự quyết của họ một cách có tổ chức theo thời gian. Cá nhân biểu lộ quyền tự quyết thông qua chủ ý và suy nghĩ trước.

Suy nghĩ trước liên quan đến khả năng dự đoán kết quả của các hành động. Thông qua việc thực hiện suy nghĩ trước, cá nhân thúc đẩy bản thân và hướng dẫn hành động trước những sự kiện trong tương lai. Cá nhân được thúc đẩy từ bên trong nếu họ làm điều gì đó vốn đã thú vị hoặc hấp dẫn đối với họ. Trong trường hợp này, họ thường điều chỉnh hành vi để đạt được các mục tiêu đã thiết lập. Cá nhân không tự chủ nếu họ bị thúc đẩy từ bên ngoài. Cá nhân không cảm thấy thoải mái nếu họ bị thúc đẩy để hành động và họ không coi trọng hoạt động đó.

Tự điều chỉnh là một quá trình tích cực, mang tính xây dựng, theo đó cá nhân đặt mục tiêu cho hành động của mình và sau đó cố gắng theo dõi, điều chỉnh và kiểm soát nhận thức, động cơ và hành vi. Các hành vi này được hướng dẫn và hạn chế bởi các mục tiêu và các đặc điểm của bối cảnh và môi trường.

Tự phản ánh thể hiện sự tự nhận thức về chức năng, trong đó cá nhân phản ánh về hiệu quả, suy nghĩ, hành động, ý nghĩa của việc họ theo đuổi và thực hiện các điều chỉnh khắc phục nếu cần. Tự phản ảnh thể hiện sự tự tin vào năng lực bản thân.

Có những thời điểm và địa điểm khi cá nhân hướng về quá khứ nhiều hơn, định hướng nhiều hơn về tương lai hoặc đánh giá nhiều hơn về hiện tại. Các cá nhân có thể chuyển đổi giữa các định hướng của họ đối với hành động, do đó thay đổi mức độ phản ứng linh hoạt, sáng tạo và phản biện của họ đối với các bối cảnh cấu trúc. Một quan điểm như vậy đặt cơ sở cho sự hiểu biết phong phú và năng động hơn về khả năng mà cá nhân có để làm trung gian cho các bối cảnh cấu trúc trong đó hành động diễn ra. [4]

Tự quyết là sức mạnh để bắt nguồn hành động. Tự quyết là một cơ quan của từng người được hình thành trong các cấu trúc và bối cảnh xã hội, và một khi nổi lên có thể gây ảnh hưởng và có khả năng thay đổi bối cảnh, văn hóa và cấu trúc xã hội.

__________________

Nguồn:

1. Tuyên Giáo Trung Ương. Phòng ngừa bệnh “phai Đoàn” ở một bộ phận thanh niên hiện nay. 23/3/2020; Available from: https://tuyengiao.vn/…/phong-ngua-benh-phai-doan-o-mot….
2. Báo Quân đội Nhân dân. Ngăn chặn trẻ hóa bệnh suy thoái. 23/03/2023; Available from: https://www.qdnd.vn/…/ngan-chan-tre-hoa-benh-suy-thoai….
3. VNTB – Quang Nguyên. Thanh niên trưởng thành và hướng thiện quay lưng với đảng. 18/05/2023; Available from: https://vietnamthoibao.org/vntb-thanh-nien-truong-thanh…/.
4. Emirbayer, M. and A. Mische, What is agency? American journal of sociology, 1998. 103(4): p. 962-1023.

Code, J., Agency for learning: Intention, motivation, self-efficacy and self-regulation. Frontiers in Genetics, 2020. 5: p. 19.