Ai đang đẩy y tế Việt Nam vào khủng hoảng?

Ngọc Lan (VNTB)

Trùm cuối các vụ bê bối y tế vẫn không lộ diện

Trong báo cáo gửi Bộ Y tế mới đây, ông Nguyễn Tri Thức – giám đốc bệnh viện Chợ Rẫy – khẳng định bệnh viện thường xuyên thiếu trang thiết bị y tế, thiết bị hư hỏng không sửa chữa được. Tình trạng này khiến bệnh viện phải chuyển bệnh nhân đến cơ sở khác, gây rất nhiều khó khăn, phiền toái cho người bệnh.

Mỗi ngày nếu hoạt động hết công suất (24 tiếng) chụp được trên 100 ca, tùy theo loại chỉ định nhưng phải đảm bảo trong phạm vi quỹ bảo hiểm y tế thanh toán (8 tiếng chỉ được chụp 58 ca).

Từ khoảng đầu năm 2023 đến nay, lãnh đạo bệnh viện nói “buộc phải năn nỉ”, thậm chí “ép” một số đơn vị hợp tác nhận bệnh chụp CT giùm. Còn kết quả vẫn do bác sĩ bệnh viện Chợ Rẫy đọc và điều trị.

Lãnh đạo bệnh viện Chợ Rẫy khẳng định đã từ rất lâu đơn vị không được đầu tư mới một cách đầy đủ các thiết bị y tế hiện đại như các thiết bị làm cận lâm sàng, xét nghiệm. Phần lớn các trang thiết bị y tế hiện có là tài sản công đã cũ kỹ, xuống cấp, năng suất thấp, lạc hậu cả về chức năng lẫn tuổi thọ. Điều này trực tiếp ảnh hưởng đến chất lượng, cũng như kéo dài thời gian điều trị, gây tốn kém cho người bệnh.

“Hiện chúng tôi đã thiếu tất cả các máy phục vụ cho điều trị, trong đó trầm trọng nhất là thiết bị phục vụ chẩn đoán hình ảnh, thiết bị chẩn đoán, điều trị trong y học hạt nhân và ung bướu. Là một bệnh viện hạng đặc biệt với trung tâm điều trị ung bướu hàng ngày tiếp nhận số lượng lớn bệnh nhân ung thư nhưng tại thời điểm này trung tâm không có máy xạ trị, Pet CT, cộng hưởng từ…” – lãnh đạo bệnh viện Bạch Mai chia sẻ.

Cách đây 3 tuần máy X-quang chụp tuyến vú của bệnh viện Bạch Mai đã phải “đắp chiếu” do không đủ 3 báo giá cho bóng đèn thay thế. Theo lãnh đạo bệnh viện với số lượng bệnh nhân khoảng 5.000 – 7.000 bệnh nhân/khám mỗi ngày, việc máy hỏng hóc sẽ ảnh hưởng rất lớn đến việc chẩn đoán, điều trị cho người bệnh.

Còn ở bệnh viện Việt Đức thì, “Hiện tại hóa chất khí máu chỉ còn đủ dùng 1 tuần, hóa chất ghép tạng đủ dùng cho 2 tuần. Việc thiếu hụt các hóa chất, vật tư này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến khám chữa bệnh” – báo cáo của bệnh viện này cho biết.

Liên quan đến việc mua sắm hóa chất xét nghiệm sử dụng cho các hệ thống xét nghiệm, báo cáo của bệnh viện Việt Đức cho biết hiện nay trên thị trường hệ thống máy xét nghiệm chủ yếu là hệ thống máy đóng. Vì vậy, bệnh viện đang gặp một số khó khăn như:

Tình huống số 1: Bệnh viện mua máy hoặc thuê máy xét nghiệm thì đồng nghĩa với việc bệnh viện phụ thuộc vào hóa chất sử dụng cho máy đó trong suốt dòng đời của máy hay trong thời gian thuê, điều này dẫn đến không có tính cạnh tranh trong mua sắm hóa chất sinh phẩm sử dụng trong xét nghiệm.

Tình huống số 2: Bệnh viện thực hiện thuê máy hoặc liên doanh liên kết theo hướng dẫn của Nghị định 151/2017/NĐ-CP, thế nhưng hiện chưa có văn bản hướng dẫn cách xác định giá trị thương hiệu đối với các bệnh công lập.

Tình huống số 3: Hiện nay tại tất cả các bệnh viện đấu thầu hóa chất chạy máy, đơn vị trúng thầu sẽ cung cấp các giải pháp để triển khai xét nghiệm bao gồm phần mềm kết nối với mạng LIS, máy xét nghiệm, chuyển giao kỹ thuật, bảo hành, bảo trì…

Tuy nhiên, hiện chưa có các văn bản quy phạm pháp luật cho hoạt động này. Bên cạnh đó, danh mục các mặt hàng hóa chất xét nghiệm, vật tư y tế tiêu hao thông thường chưa được chuẩn hóa nên khi tra cứu và so sánh giá vô cùng khó khăn, dẫn tới phát sinh nguy cơ sai sót trong quá trình thực hiện đấu thầu…

…Quan sát các diễn biến trên của ngành y tế, có ý kiến rằng cần xem xét trách nhiệm cả người đang giữ vị trí là Trưởng ban phòng, chống tham nhũng và tiêu cực ở cấp trung ương. Chính ban này là tác giả của những quyết định can thiệp vào tư pháp; trong đó việc Công ty cổ phần thẩm định giá BTCvalue xuất hiện trong hàng loạt vụ án lớn về y tế và giáo dục thời gian qua, với nhiều lãnh đạo và nhân viên bị khởi tố, xét xử… Song trên thực tế những ai là “trùm cuối” chống lưng thì dường như vẫn chờ ý kiến của Trưởng ban phòng, chống tham nhũng và tiêu cực trung ương.

Theo Hiến định tại Điều 4.2 thì nếu người đứng đầu đảng cộng sản Việt Nam tiếp tục im lặng trước cơn khủng hoảng y tế hiện tại, thì ông đích thị là thủ phạm đã đẩy y tế xứ này vào khốn đốn…

(Điều 4. 2. Đảng Cộng sản Việt Nam gắn bó mật thiết với Nhân dân, phục vụ Nhân dân, chịu sự giám sát của Nhân dân, chịu trách nhiệm trước Nhân dân về những quyết định của mình).