Kích cho cái vô thức trỗi dậy để trục lợi

Đỗ Ngà

Trong mỗi con người, luôn có phần vô thức ẩn sâu dưới lớp ý thức mà không ai có thể hiểu hết. Cứ mỗi khi có điều kiện thuận lợi, cái vô thức sống dậy làm cho con người hành động rất bản năng. Cái bản năng đó đôi khi nó rất mạnh mà phần ý thức không thể nào kiểm soát được nó. Có người chỉ trong vài giây nóng giận đã hành động mà sau đó có hối hận cũng không kịp.

Người nào mà không thể kiểm soát được cái vô thức, người đó rất dễ bị lợi dụng. Ở chiến trường, người lính nào xung phong đi đầu là loại người dễ bị vô thức điều khiển. Trong xã hội, kẻ nào “miệng nhanh hơn não” thì kẻ đó dễ bị người khác dùng chiêu “suỵt chó vô gai” để hại đời mà không cần ra tay.

Mỗi con người, dù cho có điềm đạm cỡ nào thì bên trong cũng chứa một “tầng nước ngầm” vô thức. Nếu tầng này nằm chôn càng sâu trong lòng đất, thì nó ít có cơ hội trào lên, nếu tầng nước này nằm ở tầng nông thì đôi khi một nhát cuốc bổ xuống cũng khiến nước ngầm trồi lên. Không ai nói rằng, mình không bao giờ nóng giận. Ai cũng có lúc nóng giận, nhưng người có tu thân thì thường chừa cho mình khoảng lùi để suy nghĩ. Chính khoảng lùi đó mà phần ý thức mới có cơ hội kiểm soát được cái vô thức, và nhờ đó người ta kiểm soát được cơn giận.

Có nhiều con người vốn là trí thức, có giáo dục hẳn hoi và sống rất có suy nghĩ, tuy nhiên khi hòa vào đám đông, họ lại dễ dàng bị cái vô thức của đám đông lôi họ theo. Vì sao? Vì năng lượng của đám đông rất mạnh, ý thức ai không vững thì cái vô thức của đám đông sẽ nắm cái vô thức đang chìm sâu trong họ trỗi dậy và sai khiến họ. Nếu quan sát trên không gian mạng, không khó để nhận ra những con người có tên có tuổi, được xã hội đánh giá cao về trình độ nhận thức lại hành động hung hăng theo đám đông vô thức. Trong một đám đông vô thức, dù là anh công nhân, chị bán cá, cô giáo, ông kỹ sư, ông bác sỹ vv… đều reo hò theo cùng một giọng điệu.

Những nhà làm cách mạng thành công đều là những người biết cách dẫn dắt tâm lý đám đông. Những nhà độc tài khét tiếng như Lenin, Adolf Hitler hay Hồ Chí Minh vv… đều là những con người đại tài trong vấn đề khơi dậy cái vô thức của đám đông. Để khơi dậy cái vô thức của đám đông thì thường người ta hô hào thứ chủ nghĩa nào đấy, hoặc hô hào câu khẩu hiệu được thiêng liêng hóa. Và thế là đám đông vô thức nguyện làm con thiêu thân cho nhà độc tài đó hưởng lợi.

Trong giới doanh nhân thì cũng có kẻ lợi dụng tâm lý đám đông để trục lợi. Giới doanh nhân mà biết lợi dụng tâm lý đám đông thì quả là cao thủ và có phần gian xảo trong đó. Vingroup đã giương cao “chủ nghĩa yêu nước” để dụ người Việt tiêu thụ sản phẩm của Vinfast và ông ta đã được lợi không ít. Khi bị kích cho vô thức trỗi dậy, có người xuống tiền tỷ mua xe Vinfast để rồi cuối cùng phải chết cháy trong chính chiếc xe “đáng tự hào” của mình.

Hiện nay ông Nguyễn Tử Quảng cũng đang lợi dụng lòng tin của các fans mà dụ họ góp vốn. Có khi vì yêu sản phẩm công nghệ thuần Việt của Bkav mà fans lại quên mất vấn đề an toàn trong việc cho vay. Không biết các fans có góp vốn giúp ông Nguyễn Tử Quảng hay không, nhưng rõ ràng, ông Quảng đang lợi dụng tâm lý đám đông để trục lợi. Có lẽ, sau Phạm Nhật Vượng là Nguyễn Tử Quảng đang trục lợi dựa trên sự vô thức của đám đông./.

-Đỗ Ngà-