Khi “đất là sở hữu toàn dân” thì về cơ bản người dân không có quyền giữ đất nếu nhà nước có nhu cầu trưng thu. Vì quyền tư hữu đất đai của người dân bị tước bỏ nên doanh nghiệp (chủ yếu là trong nhóm lợi ích) nhờ quyền lực nhà nước tước đoạt đất từ tay người dân khá dễ dàng.
Nếu người dân có quyền giữ đất thì doanh nghiệp không dễ đẩy giá đất một cách tùy tiện bởi khách hàng sẽ cân nhắc là mua của người dân sẽ rẻ hơn mua của doanh nghiệp. Và điều đó vô tình buộc doanh nghiệp phải giữ giá bán thấp tương đương để họ bán được hàng.
Nếu dân không có quyền giữ đất, thì khi đó, doanh nghiệp nhờ tay chính quyền tước đoạt đất rồi trao tay doanh nghiệp. Khi dân không còn đất trong tay thì họ không thể định đoạt giá đất nên doanh nghiệp dễ đẩy giá lên thật cao để kiếm lời.
Như vậy, chính cái gọi là “sở hữu toàn dân” đã làm mất cân đối trong vấn đề định giá đất đai. Khi đó việc định giá đất phụ thuộc nhiều hơn vào ý chí của giới buôn đất thay vì theo quy luật cung cầu một cách tự nhiên của cơ chế thị trường. Chính cái gọi là “sở hữu toàn dân” đã dung dưỡng cho những chiêu trò thổi giá lũng đoạn thị trường bất động sản.
Có thể ví như thế này, thị trường bất động sản như là một cái cân. Một bên là những nhà kinh doanh bất động sản và bên còn lại là những hộ gia đình sở hữu đất. Chính cái gọi là “sở hữu toàn dân” đã mang đối trọng từ phía hộ gia đình bỏ vào phía doanh nghiệp và thế là cán cân thị trường bất động sản mất cân đối. Giá nhà đất từ đó mà phóng lên mây làm cho người dân ngày một bất lực với ước mơ an cư lạc nghiệp.
Đó là hậu quả giáng lên đầu người dân, còn hậu quả đối với xã hội là gì? Vì giá bất động sản cao nên nguồn vốn xã hội bị “đổ vào đất” hay “đổ vào bê tông” quá nhiều làm cho ngành sản xuất bị đói vốn. Trong khi đó, ngành sản xuất và thương mại mới là trụ cột của một nền kinh tế phát triển bền vững.
Như vậy, mấu chốt của vấn đề mất cân đối nguồn vốn xã hội hiện nay nó có phần không nhỏ từ cái gọi là “sở hữu toàn dân”. Nếu sửa luật đất đai mà xem “sở hữu toàn dân” là thánh địa bất khả xâm phạm thì tất cả chỉ là làm phần ngọn nên sẽ không đi đến đâu. Việc sửa luật đất đai không phải hôm nay chính quyền Cộng Sản mới đề cập mà họ đã đề cập từ nhiều thập kỷ qua. Nhưng kết quả ra sao chắc không cần phải giải thích nữa./.
-Đỗ Ngà-