Truy lung hạm đội bóng tối

Timothy Trinh

“Hạm đội bóng tối” là cụm từ để mô tả các đội tàu cá khổng lồ của Trung Quốc khi họ tắt bộ phát đáp của Hệ thống thông tin tự động (AIS).

AIS là một hệ thống tránh tai nạn hàng hải bằng cách liên tục truyền các tín hiệu cho biết vị trí của mỗi tàu trên biển. Cố tình tắt đi các tín hiệu AIS là một cách để tàu Trung Quốc trốn tránh sự giám sát, và thông thường để che dấu các hoạt động bất hợp pháp trên biển.

Trung Quốc có “hạm đội bóng tối” lớn nhất thế giới, thuộc loại tàu đánh bắt cá ở các vùng biển xa, tiếng Anh gọi là “distant-water fishing” (DWF), và nước này cũng có tỷ lệ cao nhất thế giới trong việc “đánh bắt bất hợp pháp, không báo cáo và không được kiểm soát”, theo Tổ chức Công lý Môi trường.

Số lượng tàu DWF của Trung Quốc đánh bắt cá ở các vùng biển xa, vào năm 2020, đã lên đến 16.966 tàu, lớn gấp 5–8 lần so với các ước tính trước đây, theo báo cáo của tổ chức tư vấn toàn cầu và độc lập ODI.

Trung Quốc còn là một kẻ bắt nạt các nước láng giềng, đơn phương áp đặt lệnh cấm đánh bắt cá theo mùa ở Biển Đông.

Lệnh cấm đánh bắt cá, hàng năm kéo dài từ tháng 5 đến tháng 8, được Bắc Kinh áp đặt cho tất cả các vùng biển phía bắc vĩ tuyến 12 độ, bao gồm phần lớn Vịnh Bắc Bộ và quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam đang bị Trung Quốc chiếm đóng.

Trong thời gian quy định bởi lệnh cấm, tàu cá của ngư dân Việt Nam hoạt động ngay cả trong vùng đặc quyền kinh tế của mình, vẫn có thể bị tàu hải cảnh Trung Quốc truy đuổi và trừng phạt.

Trung Quốc gọi lệnh cấm này “như một phần trong nỗ lực của quốc gia nhằm thúc đẩy phát triển nghề cá biển bền vững và cải thiện hệ sinh thái biển.”

Làm thế nào truy tìm “hạm đội bóng tối”?

Gần đây, bộ Tứ gồm có Hoa Kỳ, Úc, Nhật Bản và Ấn Độ đã công bố sáng kiến IPMDA trong đó họ sẽ tài trợ các dịch vụ theo dõi vệ tinh thương mại, giám sát tần số vô tuyến và tín hiệu radar để theo dõi các tàu cá và tàu dân quân biển của Trung Quốc trong khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương.

Thật ra, công nghệ “theo dõi các tàu biển không phát tín hiệu AIS” đã có sẵn từ nhiều năm qua.

Gần sáu năm trước, một trang web “theo dõi đánh bắt cá toàn cầu” Global Fishing Watch (GFW) được ra mắt bởi Google, hợp tác với Oceana và SkyTruth, “để cung cấp cái nhìn toàn cầu đầu tiên trên thế giới về các hoạt động đánh bắt thương mại.”

GFW đã sử dụng một công nghệ có khả năng phát hiện các tàu cá tắt đi AIS. Công nghệ này kết hợp các ảnh chụp bởi vệ tinh vào ban đêm với bộ dữ liệu GPS để theo dõi các tàu cá, ngay cả khi chúng cố tình không phát sóng vị trí trên biển.

Mặc dù tàu cá có thể tắt AIS, nhưng chúng không thể tắt đèn.

Tàu cá Trung Quốc được trang bị đèn pha cực mạnh để chiếu sáng boong tàu hoặc đại dương xung quanh, cho phép thủy thủ đoàn thực hiện công việc của mình trong đêm tối. Một số tàu đánh bắt mực và lưới vây, sử dụng đèn để thu hút các loại hải sản đánh bắt lên mặt nước.

GFW kết hợp các ảnh chụp ánh đèn của các tàu cá vào ban đêm bởi các máy ảnh cực nhạy VIIRS của vệ tinh NASA, kết hợp với bộ dữ liệu GPS, và so với các tín hiệu AIS phát ra trong vùng.

1 trong 3

Tàu cá Trung Quốc có tuân thủ lệnh cấm hay không?

Các bạn hãy xem báo cáo GFW vào tháng Tư 2022:

[] Màu vàng là các tàu cá có mở tín hiệu AIS.

[] Màu xanh là các tàu biển có mở AIS, nhưng không phải là tàu cá.

[] Màu cam đỏ là các tàu cá, nhưng tắt đi tín hiệu AIS.

Video cho thấy tầm vóc của màu cam đỏ đang cào vét Biển Đông.

Người Đà Lạt Xưa