Riêng trong tháng 4 Nga mất 100.000 chuyên gia – Putin chứng kiến sự ra đi của chuyên gia IT

Von Eduard Steiner

Nguyễn Xuân Hoài

Từ nhiều năm nay nước Nga bị mất các chuyên gia ưu tú nhất – tuy nhiên hiện nay tốc độ ra đi tăng vọt

Chiến tranh không chỉ khiến người Ukraine phải rời bỏ quê hương của họ. Ở Nga cũng vậy, mọi người nháo nhác tìm không gian sống mới. Những người trẻ tuổi, được đào tạo bài bản đang di cư , điển hình là lĩnh vực CNTT. Giới Công nghệ thông tin trẻ lo ngại trước các bước tiếp theo của Putin.

Nếu những gì Sergei Plugotarenko giải trình với Duma Quốc gia, Quốc hội Nga, vào cuối tháng 3 là sự thật, thì không còn nghi ngờ gì nữa những người giỏi nhất của đất nước đang cuốn gói ra đi.

Họ sẵn sàng ra đi hàng loạt nếu tìm thấy bất kỳ cách nào để đi được. “Trong làn sóng đầu tiên, 50.000 đến 70.000 người đã di cư” đây chỉ là các chuyên gia từ lĩnh vực công nghệ Internet, Plugotarenko, người đứng đầu Hiệp hội Truyền thông Kỹ thuật số Nga (RAEK) cho biết tại phiên họp của Quốc Hội Nga.

Làn sóng di cư thứ hai bị khựng lại vì giá vé máy bay và chỗ ở trở nên đắt đỏ, không ai chờ đợi người Nga ở nước ngoài và các kết nối tài chính cho các giao dịch tiền tệ đã bị cắt đứt. Tuy nhiên theo dự đoán làn sóng di cư thứ hai sẽ đến. Theo dự báo của RAEK 70.000 đến 100.000 người sẽ di cư vào tháng Tư, chỉ gồm nhân viên IT.

Một cuộc chảy máu chất xám mới, sự ra đi của các chuyên gia và nhà khoa học đã bắt đầu. Và trong lĩnh vực CNTT, trong đó Nga, cũng như Ukraine và Belarus, đã phát triển trên cơ sở nền giáo dục truyền thống xuất sắc về toán học và khoa học máy tính.

Không có đơn đặt hàng về CNTT đối với Nga

Nga, giống như nhiều quốc gia mới nổi, đang phải vật lộn với tình trạng chảy máu chất xám nghiêm trọng, điều này không mới. Hiện tượng này cứ lặp đi lặp lại và vẫn còn gay gắt, nhất là trong mười năm gần đây. Chế độ ngày càng hà khắc hơn và hy vọng chuyển đổi từ nền kinh tế tài nguyên sang nền kinh tế dựa trên tri thức đã không thành hiện thực.

Trong một thập kỷ qua, mỗi năm có khoảng 60.000 đến 80.000 người đến phương Tây, tức là đến các nước bên ngoài các nước SNG láng giềng của Nga. Mikhail Denisenko, Giám đốc Viện Nhân khẩu học tại Trường Kinh tế Đại học Matxcova, cho biết gần đây trong một cuộc phỏng vấn với WELT, việc thiếu các cơ hội làm ăn kinh tế và sức hấp dẫn của phương Tây được coi là nguyên nhân chính của nạn di cư hiện nay.

Hiện tại, bảy tuần sau khi bắt đầu chiến tranh, rõ ràng không chỉ số lượng người Nga thực sự rời khỏi đất nước đã tăng vọt. Ngày càng rõ ràng ngoài các quốc gia đến, động cơ di cư cũng đang thay đổi.

Cho đến nay – như Konstantin Sinyushin, đồng sáng lập quỹ đầu tư The Untitled Ventures giải thích, ngành kinh doanh CNTT, tập trung vào thị trường quốc tế, tồn tại song song với hoạt động kinh doanh ở trong nước.

Lo sợ nhà nước cắt Internet

Từ khi nổ ra chiến tranh người ta không thể ngồi ở Nga để làm việc với quốc tế. Ví dụ, rủi ro về danh tiếng: các công ty nước ngoài, không chỉ châu Âu mà cả châu Á, đột nhiên không còn muốn làm việc với các nhà cung cấp dịch vụ của Nga. Nga không chỉ sợ mất đơn hàng mà còn sợ bị nhà cung cấp tẩy chay.

Ngoài việc các khách hàng nước ngoài không muốn hợp tác hiện vẫn chưa rõ họ và các nhà đầu tư tiềm năng có thể gửi tiền đến Nga như thế nào khi phải đối mặt với các lệnh trừng phạt tài chính. Cũng có nguy cơ chính quyền Nga có thể đột ngột tắt Internet.

Không chỉ các nhà cung cấp dịch vụ của Nga nhìn thấy triển vọng tốt hơn ở nước ngoài. Tất nhiên, cũng có những công ty công nghệ thông tin phương Tây đang đóng cửa hoặc giảm chi nhánh của họ ở Nga và trong một số trường hợp, thậm chí còn tài trợ cho việc di dời nhân viên người Nga của họ ra nước ngoài.

Vì tình trạng chảy máu chất xám đang phá hủy ngành công nghiệp Nga và nền kinh tế nói chung, như một đại diện hàng đầu của Phòng Công nghiệp Nga gần đây đã nói, nhà nước chống lại một cách nhanh chóng điều này bằng một loạt biện pháp. Trong vài tuần đầu tiên của cuộc chiến, nhà nước tăng gấp đôi số vị trí tuyển chọn nhân lực công nghệ thông tin. Hiện tại, các chuyên gia phát triển và triển khai các giải pháp kỹ thuật số trong nước thay vì nước ngoài đang có yêu cầu nhiều nhất.

Đây là cuộc chạy đua với những người nhanh nhẹn nhất trong lĩnh vực CNTT, những người từ lâu đã kết nối với nhau và tư vấn cho những người sẵn sàng di cư giúp họ có khởi đầu mới ở nước ngoài thành công. Nhà nước chống lại điều này và không chỉ thu hút các chuyên gia bằng nhiều hình thức như miễn thuế trong ba năm và trợ cấp cho các khoản vay để mua nhà. Nhà nước còn áp dụng một số hình thức nhử đặc biệt như, nếu làm việc trong lĩnh vực CNTT thì được miến thi hành nghĩa vụ quân sự. Trước mắt nhà nước không áp dụng các lệnh cấm như một số người đã gợi ý. Thí du nhân lực IT chỉ được xuất ngoại khi có sự đồng ý của cơ quan mật vụ FSB.

Tinh thần lạc quan như ở thung lũng Silicon

Nỗi sợ hãi về việc đột ngột bị bắt vào quân đội và bị đưa đi tham chiến bất chấp những lời hứa ngược lại của chính phủ là một trong những động cơ chính khiến những nam giới trẻ tuổi bỏ trốn ra nước ngoài trong nhiều tuần. Không phải ngẫu nhiên mà giá vé máy bay đi Thổ Nhĩ Kỳ, Armenia, Serbia, Montenegro, các quốc gia lân cận Trung Á, Dubai và Israel lại tăng vọt.

Một số phải đi xe buýt đến các nước vùng Baltic vì không có chuyến bay nào đến phương Tây trong nhiều tuần qua. Tuy nhiên, tất cả các nước được liệt kê đều là những nước mà người Nga vẫn có thể nhập cảnh tương đối dễ dàng. Và đây là những quốc gia nơi sinh sống và xây dựng một công ty mới, dù trong lĩnh vực CNTT hay trong các lĩnh vực khác, giá sinh hoạt ở các nước này ngay cả với người Nga là có thể chấp nhận được.

Theo một bài viết trên tạp chí Forbes của Nga từ thủ đô Yerevan, không khí ở Armenia bây giờ giống như ở Thung lũng Silicon của Mỹ nhiều năm trước vì lượng người Nga đến đây.

Các chuyên gia cho biết những người di cư Nga hiện đang chủ yếu đến các quốc gia mà họ không cần thị thực. Và nơi có các quy định về corona dễ dàng hơn so với Tây Âu. Ở đó, do hậu quả của chiến tranh, một số quốc gia đặc biệt hào phóng trong việc cấp cái gọi là “hộ chiếu vàng”, tức là quyền công dân để đổi lại các khoản đầu tư vào các công ty hoặc bất động sản, đã thu hẹp các chương trình của họ cho người Nga.

Đây cũng là nơi mà hàng triệu người tị nạn chiến tranh từ Ukraine đang đến. Thực tế là cũng có nhiều chuyên gia Ukrain, mạnh về CNTT, là hy vọng của các công ty phương Tây đang thiếu hụt lao động lành nghề .

Nhưng hy vọng này khó có thể thành hiện thực. Vì vậy, giống như lĩnh vực CNTT của Nga, lĩnh vực công nghệ thông tin của Ukraine chủ yếu là nam giới. Và cho đến khi chiến tranh còn tiếp diễn, những người trong độ tuổi phải tham gia chiến đấu bảo vệ tổ quốc, họ khó có thể ra đi./.

Nguồn: https://www.welt.de/wirtschaft/plus238174599/Russland-Putin-verliert-allein-im-April-100-000-IT-Fachkraefte.html