AUKUS – đối tác an ninh ba bên giữa Úc, Anh và Hoa Kỳ

Timothy Trinh 

Một đối tác mới, tăng cường an ninh ba bên giữa Úc, Anh và Hoa Kỳ, gọi tắt là AUKUS, đã được Thủ tướng Úc Scott Morrison nhìn nhận “như một sự sắp xếp mới trong đó công nghệ của chúng tôi, các nhà khoa học, ngành công nghiệp và lực lượng quốc phòng của chúng tôi đều làm việc cùng nhau để mang lại một khu vực an toàn hơn”.

AUKUS dựa trên một ý tưởng của Úc. Nó sẽ bao gồm hợp tác ngoại giao, an ninh và quốc phòng ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Nó sẽ bao gồm sự hợp tác chung về các khả năng không gian mạng, trí tuệ nhân tạo, công nghệ lượng tử và “các khả năng bổ sung dưới đáy biển”.

Yếu tố gây chú ý nhất của AUKUS là thỏa thuận sản xuất một loạt những tàu ngầm với công nghệ và trang bị hỏa lực của Anh và Mỹ, chạy bằng năng lượng hạt nhân trong tương lai cho Hải quân Hoàng gia Úc.

Hiện nay thế giới chỉ có 6 quốc gia, gồm có Mỹ, Anh, Trung Quốc, Pháp, Ấn Độ và Nga hiện đang vận hành tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân. Úc sẽ trở thành quốc gia thứ bảy có được đội tàu ngầm năng lượng hạt nhân.

Mặc dù chính phủ Morrison xác nhận các tàu ngầm mới sẽ không trang bị vũ khí hạt nhân, nhưng chúng sẽ được triển khai trong các hoạt động an ninh và quân sự chung với tàu ngầm trang bị vũ khí hạt nhân của đồng minh Anh và Mỹ.

Nói về phương diện an ninh khu vực, các nhà bình luận đều nhìn thấy AUKUS là một đối tác được thành hình để đối phó với sự bành trướng của Trung Quốc trên Biển Đông.

Trung Quốc ngay lập tức phản ứng giận dữ đối với hiệp ước an ninh lịch sử AUKUS, cho rằng nó “gây tổn hại nghiêm trọng đến hòa bình và ổn định khu vực, tăng cường chạy đua vũ trang, phá hoại hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân”.

Vào tối thứ Năm, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Zhao Lijian cho rằng Hoa Kỳ là “cực kỳ vô trách nhiệm”. Trong cùng ngày, một bài xã luận của Thời báo Hoàn cầu đã dán nhãn hiệp ước AUKUS là “một tín hiệu thù địch khác”.

Nói về phương diện kinh tế, Pháp sẽ bị thiệt hại vì Úc hủy bỏ hợp đồng 66 tỷ USD xây dựng tàu ngầm do Pháp thiết kế.

Vào tháng 4 năm 2016, chính phủ tiền nhiệm Úc Malcolm Turnbull đã trao cho nhà thầu Pháp DCNS hợp đồng chính để thiết kế và đóng thế hệ tàu ngầm tiếp theo để thay 6 tàu lớp Collins của Úc hiện có.

Nhưng tàu ngầm Pháp là loại tàu chạy bằng dầu diesel và phải chờ đến năm 2035 mới được hoàn thành và chuyển giao cho Úc.

Trong bối cảnh hiện nay, Úc đang cần thật sớm những tàu ngầm hạt nhân với công nghệ tiên tiến nhất của Anh và Mỹ.

Hôm thứ Năm, Pháp đã cáo buộc Tổng thống Mỹ Joe Biden đâm sau lưng và hành động giống như người tiền nhiệm Donald Trump sau khi Paris bị gạt sang một bên khỏi một thỏa thuận quốc phòng béo bở mà nước này đã ký với Úc về tàu ngầm. Ngoài ra, Pháp cũng không loại bỏ sự đòi hỏi bồi thường khi bị Úc hủy hợp đồng.

Hiệp ước AUKUS sẽ được ký chính thức tại Washington vào tuần tới, phản ánh mối quan tâm chung về sức mạnh ngày càng tăng của Trung Quốc và sự háo hức của Mỹ trong việc tăng cường khả năng quân sự của các đối tác châu Á./.

Người Đà Lạt Xưa

#AUKUS