Tin đưa ra từ tòa án vào lúc 17g. Không có tiếng khóc lóc van xin và đòi cứu xét, chỉ có ánh mắt lạnh như băng và nụ cười nhạt của hai người nông dân Việt Nam.
Trước đó, có tin nói là, phía điều tra viên đã đề nghị bà Cấn Thị Thêu và anh Trịnh Bá Tư rằng nếu bộc lộ thái độ nhận tội và xin khoan hồng, thì sẽ có mức án 6 năm, còn nếu không là sẽ 8 năm. Thế nhưng cả 2 người này đều từ chối bất kỳ một thỏa hiệp nào.
Theo mô tả của luật sư Đặng Đình Mạnh, vào buổi bắt đầu phiên tòa khi thư ký tòa xác định tên, Bà Thêu và cậu con trai đã đều nói rằng tên của mình là “nạn nhân của chế độ Cộng sản”.
Luật sư Mạnh kể rằng lúc đó ông đã ứa nước mắt vì cảm thấy xấu hổ, bởi ông nghĩ rằng mình cũng không thể có được một sức mạnh tinh thần như hai người nông dân này.
——–
Ngày hôm nay, 5-5, chị Cấn Thị Thêu ra tòa cùng Trịnh Bá Tư. Họ gọi chị là “tàng trữ vật phẩm, tài liệu để chống nhà nước”, loại tội danh chỉ thay đổi tên gọi và cách diễn đạt, nhưng nội dung thì vẫn ấu trĩ như thời thế kỷ 20: có một cái radio nhiều băng tần ở miền Bắc trong thời chiến tranh Việt Nam, có thể bị ghép tội là nghe đài địch, hoặc như ông Lộc Vàng ở Hà Nội, hát dăm ba bài tiền chiến thì bị áp tội đi tù là ru ngủ thế hệ trẻ.
Khác với những năm trước, không khí xã hội hôm nay nặng nề với nhiều vụ bắt giữ theo Luật An ninh mạng đã khiến tin tức về phiên tòa này không đến được với nhiều người, hay ít người dám chia sẻ những thông tin như vậy.
Hình ảnh những người nông dân ở ven trung tâm Hà Nội kéo đến xem phiên tòa, bị xô dạt ra các vỉa hè nhưng vẫn cầm chặt trên tay những biểu ngữ ủng hộ cho chị Cấn Thị Thêu và con trai là Trịnh Bá Tư, bày ra một nỗi cô đơn và uất nghẹn khủng khiếp của tiếng kêu đòi công lý.
Sống và làm việc theo hiến pháp, pháp luật, đều là đích đến của hầu hết tất cả những người dân thấp cổ bé miệng, những người có niềm tin tối thiểu vào một chính quyền trên đất nước mình, thế nhưng ở gần nửa thế kỷ 21, những thứ đó có sức dịch chuyển bí ẩn nào đó, mà khi họ cố với tay chạm đến thì lại luôn bị đưa vào hoàn cảnh trở thành tội phạm, theo ánh nhìn của nhà cầm quyền.
Những tội phạm ấy có thể bị bắn chết ngay tại ngôi nhà của mình, bất luận họ bao nhiêu tuổi và tật nguyền thế nào. Những người bất đồng với những điều như vậy, kể cho mọi người nghe, cũng có thể trở thành tội phạm.
Luật pháp được diễn giải theo lời của kẻ mạnh, luôn khác với luật pháp nằm trong mơ ước của nhân dân về một chế độ tử tế.
Ngày mai, hay một ngày nào đó, khi luật pháp thực sự trở thành một thành trì để bảo vệ con người, mãi mãi sẽ không bao giờ người ta có thể quên những cái tên như chị Cấn Thị Thêu, Trịnh Bá Tư, Trịnh Bá Phương, Nguyễn Thị Tâm… vì họ là những viên gạch đầu tiên can trường nhất.
Những bản án càng dài, là những tiếng vọng thật lâu về sự thật và lịch sử trên đất nước này, để nhiều thế hệ sau, còn nghe và còn nhìn thấy.
———–
Dưới đây là phần trình bày sau phần luận cứ pháp lý bào chữa cho bà Cấn Thị Thêu và ông Trịnh Bá Tư bị truy tố với tội danh “Tuyên truyền chống nhà nước” theo điều 117 Bộ luật Hình sự, trong phiên tòa xét xử hình sự sơ thẩm vào ngày 05/05/2021 của TAND Tỉnh Hòa Bình
——-//——-
Trước khi kết thúc phần bào chữa của mình, tôi xin phép lạm dụng thêm vài phút quý báu của Hội đồng xét xử để thưa thêm đôi điều.
Sáng nay, trong phiên tòa, tất cả chúng ta đều chứng kiến thái độ uất ức cực độ của hai thân chủ chúng tôi thể hiện trước tòa. Đến mức độ đã có những lời phát biểu không còn bất kỳ sự kiêng dè như thường thấy. Nhất là đối với phần xác định về yếu tố nguyên nhân, là phần mà chính chủ tọa phiên tòa đã chủ động gợi mở và đồng nghiệp của chúng tôi là LS Lê Văn Luân đã nỗ lực làm rõ hơn về nội dung ấy trong phần tham gia xét hỏi.
Cho thấy, nguyên nhân của mọi nguyên nhân chính là về chính sách đất đai, cụ thể là chính sách đền bù giải tỏa về nhà đất của người dân mà hai thân chủ chúng tôi cho rằng chính mình đã là nạn nhân trực tiếp. Do đó, họ đã đồng cảm với người dân Đồng Tâm mà họ cho rằng đồng cảnh ngộ với nhau, nên đã lên tiếng để thông tin, để bênh vực…
Nếu chính sách đền bù giải tỏa nhà đất cho người dân công bằng, bảo đảm cuộc sống cho họ sau khi bị giải tỏa, thì đã không có những Dương Nội, Đồng Tâm, Tiên Lãng, Văn Giang, Thủ Thiêm hoặc Vườn Rau Lộc Hưng … và những đoàn dân oan tập trung ở Hà Nội.
Do đó, nếu phiên tòa này chỉ đóng khung trong phạm vi xét xử về hành vi bị cho là vi phạm pháp luật “Tuyên truyền chống nhà nước” thì chưa đủ. Những người tiến hành tố tụng chưa làm tròn trách nhiệm lương tâm của mình. Mà cần phải có sự phản ánh về nguyên nhân của vụ án đến các cơ quan có thẩm quyền để điều chỉnh chính sách đất đai, bảo đảm quyền lợi chính đáng, công bằng cho người dân. Để chúng ta không còn phải chứng kiến những Cấn Thị Thêu, Trịnh Bá Tư khác phải ra tòa nữa.
Cảm ơn Hội đồng xét xử đã chịu khó lắng nghe phần bào chữa dài dòng của chúng tôi./.
LS Đặng Đình Mạnh