Hôm 2 tháng 11, khi tham gia thảo luận với các đại biểu quốc hội cùng tổ với mình tại kỳ họp thứ mười của khóa này, ông Nguyễn Xuân Phúc – Thủ tướng Việt Nam, cương quyết phủ nhận thủy điện là nguyên nhân dẫn đến tình trạng lũ lớn, lụt sâu kéo dài và sạt lở xảy ra khắp nơi, đặc biệt là tại Quảng Nam.
Nhân vật từng là cựu Chủ tịch kiêm Phó Bí thư Quảng Nam, bảo rằng: Kết cấu địa chất ở các khu vực xảy ra sạt lở tại Quảng Nam là đất sét nên vũ lượng trên 1.000 mm và kéo dài chừng nửa tháng là nhão. Ngày xưa, rừng già còn nhiều nhưng mưa thối đất thì không kết cấu nào chịu được thành ra người chết không ít.
Ông Phúc nói thêm… qua khảo sát, các khu vực bị sạt lở ở Quảng Nam, Thừa Thiên – Huế đều còn từ 80% đến 90% thảm thực vật và khẳng định chắc nịch: Sạt lở là do tác hại của… thiên nhiên. Cần đánh giá toàn diện hơn để có biện pháp hạn chế tối đa tác động của con người.
Có một điểm đáng chú ý là dù cương quyết phủ nhận tác động của thủy điện khiến mưa bão tạo ra lũ lụt, sạt lở trầm trọng và nhấn mạnh thảm thực vật còn… tốt (80% đến 90%) nhưng cuối cùng, ông Phúc lại tin rằng: Cần… tăng trưởng xanh tốt hơn, hạn chế thuỷ điện tốt hơn nữa để không lấy rừng, đất rừng.
Ông Trần Tuấn Anh, Bộ trưởng Công Thương, vừa là thành viên chính phủ, vừa là đại biểu quốc hội như ông Phúc cũng phản bác các ý kiến cho rằng, những thảm nạn như đã biết có sự can dự của thủy điện vì: Trong thực tế, tuy lũ lụt, sạt lở trầm trong nhưng các công trình thủy điện vẫn… an toàn và vận hành đúng cả… quy trình lẫn… pháp luật!
Một thành viên khác trong nội các của ông Phúc, ông Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Tài nguyên – Môi trường, tuy cũng cho rằng, nguyên nhân thảm nạn là do mưa bão kỷ lục với cường độ cao, kéo dài nhưng nhìn nhận các hoạt động nhân sinh (xây dựng – phát triển hạ tầng, thủy điện,…) cũng đóng vai trò ngày càng lớn trong việc gây ra sạt lở hoặc làm trầm trọng thêm các thiệt hại (1).
Đó là quan điểm chính thức của chính phủ về thảm nạn kéo dài đã hơn một tháng…
***
Vài ngày trước khi các thành viên trong chính phủ khoác áo… đại biểu quốc hội phủ nhận tác động của thủy điện đến tình trạng lũ lớn, lụt sâu và kéo dài, sạt lở tràn lan trên diện rộng, ông Trần Tân Văn, Viện trưởng Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản Việt Nam, nhận mạnh: Cơ quan này đã phát giác, đã cảnh báo từ lâu (2)!
Năm 2012, Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản Việt Nam bắt đầu thực hiện Dự án “Điều tra, đánh giá và phân vùng cảnh báo nguy cơ trượt lở đất đá các vùng núi Việt Nam” để xác lập hai loại bản đồ: Bản đồ hiện trạng trượt lở đất đai (TLĐĐ) và Bản đồ phân vùng cảnh báo nguy cơ TLĐĐ (8).
Trong cuộc trò chuyện với tờ Lao Động hồi cuối tuần trước, ông Tân cho biết, từ 2016 đến 2019, Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản Việt Nam đã chuyển kết quả điều tra hiện trạng, phân vùng cảnh báo trượt lở đất đai cho các tỉnh miền Trung như Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Thừa Thiên – Huế, Quảng Nam, Đà Nẵng nhưng thực tế cho thấy, hệ thống công quyền từ trung ương đến địa phương không thèm bận tâm nên không có kế hoạch phòng ngừa, ứng phó! Ông Tân không biết tại sao? Ông chỉ đoán rằng: Có thể công tác chuyển giao đến các cộng đồng địa phương ở cấp huyện, cấp xã hoặc làng bản còn chậm. Hoặc kết quả còn… tương đối khó hiểu với người sử dụng!
Cùng thảo luận về đề tài này với tờ Lao Động, ông Vũ Trọng Hồng, cựu Thứ trưởng Nông nghiệp – Phát triển nông thôn, Chủ tịch Hội Thủy lợi Việt Nam, xác nhận: Các nhà khoa học đã cảnh báo về sạt lở từ lâu nhưng không ai nghe, không được ủng hộ, không nơi nào triển khai phòng ngừa.
***
Về nguyên tắc, tổ chức phòng vệ – ứng cứu khi xảy ra những tình huống hiểm nghèo hay thiên tai, ảnh hưởng tới tính mạng, tài sản của cá nhân hoặc dân cư một khu vực, một vùng, luôn luôn phải là khảo sát – dự đoán tình huống – lập sẵn kế hoạch – chuẩn bị sẵn phương tiện, nhân lực – tổ chức tập luyện cho cả lực lượng dự trù sẽ tham gia ứng cứu lẫn dân chúng trong khu vực có nguy cơ cao về cách thức ứng phó, phối hợp để hạn chế tối đa thiệt hại, đặc biệt là thiệt hại về nhân mạng. Việt Nam cũng có hệ thống Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn từ trung ương đến địa phương nhưng đến nay, hệ thống này không bận tâm đến phòng ngừa để giảm thiểu thiệt hại.
Thảm nạn đã, đang và chắc chắn sẽ còn lặp đi, lặp lại ở nhiều nơi chỉ ra, chính phủ chỉ hành động khi lương dân đã thiệt mạng, bị thương, trắng tay. Nghe chính phủ biện bạch và nhìn vào thành phần đại biểu ý chí, nguyện vọng cho toàn dân ở quốc hội, không thể mơ chuyện cật vấn, truy cứu trách nhiệm. Lương dân tiếp tục… chết chùm!
Chú thích
(1) https://plo.vn/thoi-su/thu-tuong-cac-bo-truong-noi-ve-ly-do-sat-lo-o-mien-trung-947699.html
(3) http://www.monre.gov.vn/Pages/15-tinh-mien-nui-phia-bac-da-co-ban-do-canh-bao-truot-lo-dat-da.aspx
#chínhphủcsvn #nguyễnxuânphúc #sạtlở #thủyđiện
Leave a Comment