Chính sách đối ngoại mới của Việt Nam qua một bộ phim tài liệu

 nguyenanhtuan’s blog|

Trong một diễn biến bất ngờ, Đài truyền hình Việt Nam (VTV) vừa tung ra phim tài liệu dài kỳ có tên ‘Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh – Biên niên sử’ [1] trong đó ngay từ những tập đầu tiên đã nhắc đến chiến tranh Tây Nam với Cambodia năm 1978 và chiến tranh biên giới với Trung Quốc năm 1979.

Cuộc chiến ngắn ngày song đẫm máu giữa hai nước cộng sản cuối thập niên 70s vốn là chủ đề cấm kị trong nhiều thập kỷ sau khi Việt Nam và Trung Quốc bình thường hoá quan hệ năm 1990.

Vài năm trở lại đây, khi lòng tin chiến lược giữa Việt Nam và Trung Quốc suy giảm theo những diễn biến trên Biển Đông và đứng trước áp lực từ chủ nghĩa dân tộc dâng cao trong nước, báo chí Việt Nam bắt đầu được phép viết về chủ đề này, dù vẫn bị giới hạn về phạm vi, cường độ cũng như thời điểm.

Tuy nhiên, phim tài liệu lần này của VTV có vẻ đi ra ngoài khuôn khổ trên. Thứ nhất, phim được công chiếu không phải vào bất kỳ dịp kỉ niệm nào. Tiếp đến, phim đã không ngần ngại chỉ mặt đặt tên Trung Quốc và lãnh đạo của họ bấy giờ là Đặng Tiểu Bình từng ngông nghênh tuyên bố ‘dạy cho Việt Nam một bài học’ chứ không chỉ phê phán nhà cầm quyền Bắc Kinh chung chung nữa.

Càng đặc biệt hơn khi bộ phim được thông báo là do Ban Tuyên giáo Trung ương, mà cụ thể là Trưởng ban – Uỷ viên Bộ Chính trị Võ Văn Thưởng trực tiếp chỉ đạo. Chủ trương của Ban Tuyên giáo tức là chủ trương chính thống của Đảng CSVN.

Bên cạnh Trung Quốc, bộ phim còn gợi ý cách nhìn về hai siêu cường khác: Nga và Mỹ.

Với Nga bộ phim giữ cách tiếp cận truyền thống, ca ngợi sự ủng hộ nhiệt tình của Liên Xô trong giai đoạn chiến tranh. Điều này không có gì bất ngờ khi mà Nga vẫn là một trong những đối tác chiến lược quan trọng nhất trong mắt của đảng cầm quyền. Hơn thế nữa VTV lâu nay vẫn nổi tiếng là thân Nga với đội ngũ lãnh đạo có lý lịch học hành ở Liên Xô trước đây.

Thú vị nhất là về Mỹ. Nếu như trước đây khi đề cập chiến tranh Tây Nam 1978 và Biên giới 1979 truyền thông Việt Nam hay nhắc đến vai trò của Mỹ một cách tiêu cực. Mỹ cầm đầu nhiều nước cấm vận trừng phạt Việt Nam vì đưa quân vào Cambodia. Mỹ bật đèn xanh để Trung Quốc tiến đánh Việt Nam. Tuy nhiên bộ phim lần này lại ‘lơ’ Mỹ. Không một lời trách cứ. Mỹ chỉ xuất hiện mờ nhạt trong bức ảnh Đặng Tiểu Bình khúm núm bắt tay với Jimmy Carter – một hình ảnh trưng ra để mô tả Đặng nhiều hơn là nói gì về Mỹ.

Hệ thống chính trị Việt Nam quả là vẫn giữ được sự thống nhất trong chính sách đối ngoại và đối nội mà bộ phim tài liệu này là một ví dụ điển hình khi cùng lúc thể hiện cho người dân chủ trương đối ngoại mới của đảng cầm quyền: chống Tàu, thân Nga, gần Mỹ./.

—

[1] https://www.youtube.com/watch?v=i-9VLilaceg&app=desktop