Chiều ngày 22 tháng Bảy, 2020 Hoa Kỳ cầu Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston đóng cửa trong vòng 72 giờ, lấy lý do để “bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và thông tin các nhân của người dân Hoa Kỳ”.
Phát biểu trong chuyến thăm Đan Mạch, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo không đưa ra thông tin cụ thể nào, nhưng đã lập lại cáo buộc về hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ của Hoa Kỳ và châu Âu, mà ông nói đã làm thiệt hại “hàng trăm ngàn việc làm”.
Phát ngôn nhân của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ bà Morgan Ortagus nói rằng Hoa Kỳ sẽ không dung thứ cho các vi phạm chủ quyền và đe dọa người dân Hoa Kỳ, cũng như Hoa Kỳ từng không dung thứ cho các hành vi thương mại không công bằng, việc đánh cắp việc làm của người Mỹ và những vi nghiêm trọng khác của Trung Quốc.
Vào tối khuya ngày 22 tháng Bảy, phương tiện truyền Houston đưa tin, nhân viên lãnh sự Trung Quốc tiến hành đốt các tài liệu ngay trong sân của Tổng lãnh sự quán.
Xe cứu hoả của Sở Cứu hoả Houston được cử tới nhưng không vào được bên trong, chỉ có thể đứng nhìn.
Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Trung Quốc Wang Wenbin cho biết lãnh sự quán vẫn đang hoạt động bình thường, và từ chối bình luận thêm về thông tin lãnh sự quán ở Houston đốt tài liệu.
Ông Wang Wenbin nói rằng, việc đơn phương yêu cầu đóng cửa Tổng lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston trong một thời gian ngắn là một sự leo thang chưa từng thấy trong các hành động gần đây của Hoa Kỳ chống lại Trung Quốc. Ông Wang nói thêm: “Bắc Kinh kêu gọi Hoa Thịnh Đốn hủy bỏ ngay lập tức quyết định sai lầm này. Nếu khăng khăng đi theo con đường sai lầm này, Trung Quốc sẽ phản ứng với các biện pháp đối phó kiên quyết.”
Ông Wang cáo buộc chính phủ Hoa Kỳ gây khó khăn cho các nhà ngoại giao và nhân viên lãnh sự Trung Quốc trong thời gian qua cũng như đe dọa và tra hỏi các sinh viên Trung Quốc và tịch thu các thiết bị điện tử cá nhân của họ, thậm chí giam giữ họ. Ông nói rằng Hoa Kỳ đã can thiệp vào các công tác ngoại giao của Trung Quốc, bao gồm cả việc chặn các túi ngoại giao và tịch thu các mặt hàng văn phòng của Trung Quốc. Tuy nhiên, ông Wang đã không nói rõ liệu các hành động này có liên quan đến Houston hay không. Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận về các cáo buộc của Trung Quốc.
Theo một nguồn tin của Reuters, Trung Quốc đang xem xét đóng cửa lãnh sự quán Hoa Kỳ ở Vũ Hán, nơi Bộ Ngoại giao Mỹ đã rút nhân viên và gia đình của họ vào đầu năm nay, trong bối cảnh dịch coronavirus. Tuy nhiên vào tháng trước, Bộ Ngoại giao Mỹ tuyên bố sắp mở lại lãnh sự quan này. Bộ Ngoại giao Trung Quốc không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận về việc liệu họ có đóng cửa lãnh sự quán hay không.
Hiện vẫn chưa rõ tại sao lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston lại bị yêu cầu đóng cửa, thay vì một lãnh sự quán Trung Quốc ở nơi khác. Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Marco Rubio, quyền chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện, nói rằng Tổng lãnh sự quán ở Houston chỉ là một bình phong. Theo Thượng nghị sĩ Rubio, nơi đây chính thực là một trung tâm hoạt động gián điệp thương mại và quốc phòng lớn. Trong nhiều trường hợp, Bắc Kinh sử dụng các doanh nhân làm bình phong để tìm cách gây ảnh hưởng đến các thành viên của Quốc hội và các nhà lãnh đạo chính trị khác ở cấp tiểu bang và địa phương. Vì vậy, đúng ra phải đóng cửa lãnh sự quán này từ lâu.
Mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã trở nên tồi tệ hơn trong năm nay về một loạt các vấn đề, từ đại dịch coronavirus và nhà sản xuất thiết bị viễn thông Huawei đến các tuyên bố chủ quyền lãnh thổ của Trung Quốc ở Biển Đông và việc áp dụng luật an ninh mới đối với Hong Kong.
Tình hình trở nên xấu hơn ngay trong thời điểm sắp diễn ra cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ vào tháng 11. Tổng thống Donald Trump và đối thủ Dân ông Joe Biden, đang cạnh tranh để chứng tỏ ai trông có vẽ cứng rắn hơn khi đối phó với Trung Quốc.
Nhà ngoại giao của Hoa Kỳ tại Đông Á Daniel Russel, nói rằng hành động của Hoa Kỳ vừa kịch tính vừa chưa từng có, sẽ dẫn đến sự trả đũa của Bắc Kinh và tạo khó khăn cho các kênh ngoại giao giữa hai bên. Ông Russel nói thêm, Tổng thống Trump đã quyết định ra tái tranh cử với thông điệp chống Trung Quốc, vì vậy có thể cho rằng động thái này có liên quan nhiều đến chính trị hơn là sở hữu trí tuệ.
Theo Bill Hayton, một nhà báo quen thuộc về các vấn đề biển Đông, thì Lãnh sự quán TQ tại Houston đã từng theo dõi và đe dọa các công ty Mỹ trong ngành công nghiệp dầu mỏ không được hợp tác với Việt Nam./.