Văn minh cái con khỉ!

***

Báo chí chính thống Việt Nam đồng loạt đưa tin, Microsoft công bố khảo sát, Việt Nam nằm trong top 5 quốc gia có chỉ số mức độ văn minh thấp nhất trên không gian mạng (DCI), nhân ngày quốc tế An toàn Internet. Đứng thứ 5 sau Nga, Columbia, Peru và Nam Phi.

Khảo sát được thực hiện nhằm tìm hiểu những trải nghiệm của người dùng đối với 21 rủi ro do các hành vi cư xử không đúng mực gây ra. Tại Việt Nam, có 500 người tham gia khảo sát với tuổi từ 13-74.

Báo Tuổi Trẻ Cười trực tuyến ngay lập tức biếm hoạ bằng hình con khỉ, ngồi ghế đá và đang truy cập internet. Làm gợi nhớ đến câu châm biếm trần trụi hơn, ‘có thể đưa con khỉ ra khỏi khu rừng nhưng không thể đưa khu rừng ra khỏi đầu con khỉ.’

Việt Nam, quốc gia có tốc độ tăng trưởng internet và người dùng mạng xã hội Facebook thuộc top thế giới. Thế nhưng điều đó không đồng nghĩa với văn minh.

Youtube Việt Nam là nơi hội tụ đầy đủ thể loại rác rưởi từ giang hồ online, các trò chơi giật gân, kinh dị cho đến những tin tức giả, những video nhảm nhí.

Facebook Việt Nam là nơi hội tụ các thể loại ‘trẻ trâu’ và nhiều trong số đó sẵn sàng nhục mạ danh dự, nhân phẩm người khác nếu cần. Những lần trọng tài nước ngoài bị tấn công là một trong số đó.

Khi Vịnh Hạ Long được bầu chọn là một trong 7 kỳ quan thế giới mới, đó là chuyện bình thường. Bất kỳ một cuộc bầu chọn online nào Việt Nam cũng đều chắc suất, vì lực lượng ‘vệ binh online’ đầy hung hãn, nhiệt tình.

Văn minh mạng Việt Nam càng tồi tệ hơn khi một lực lượng tạm gọi là ‘lực lượng 3 củ, dư luận viên Việt Nam’ thường được dùng để định hướng, dập tắt dư luận.

Sau ngày 9-1-2020, Facebook trở thành bãi chiến trường mà đạo đức trở thành đối tượng để tìm và diệt. Ngôn ngữ đầy tục tĩu được phát ra ở nhiều tầng lớp xã hội, ở các độ tuổi khác nhau, nhiều nhất là giới trẻ. Nhóm người này gọi một cụ ông, với số tuổi đảng cao hơn cả người đứng đầu đảng và nhà nước Việt Nam hiện tại bằng ‘thằng, giặc, chó’. Một cô luật sư được đào tạo bởi hệ thống trường luật và cơ sở tư pháp bỏ qua cả nguyên tắc pháp lý cơ bản nhất của luật hiện đại để đòi áp dụng hình phạt phong kiến tàn bạo lên người đáng tuổi cha, ông của cô ta.

Sự kiện 9-1-2020 chấn động bởi nó cho thấy cái ác tràn ngập mạng xã hội, luật pháp là tờ giấy vụn, và đạo đức là thứ vứt đi. Rất nhiều người đi từ ngỡ ngàng đến bàng hoàng.

“Đây không phải là dân chủ, văn minh. Đây là người ăn thịt người”

Ngay cả những người tự cho là ‘đấu tranh dân chủ, nhân quyền’ cũng đôi khi quên đi cách cư xử ‘văn minh.’ Tấn công Facebook người khác chính kiến, ‘khủng bố’ bằng tin nhắn và cuộc gọi điện thoại, chế các hình bôi bác đến mức thô tục những nhân vật thuộc về lịch sử,…

Đó là biểu hiện sinh động, trực quan nhất về cái gọi là ‘văn minh’ internet của Việt Nam. Xin đừng bao giờ tự ái khi số lượng người dùng không làm nên bản chất thiện lương, đạo đức, công lý (kết cấu của văn minh) trong cộng đồng internet.

Chừng nào còn cái gọi là ‘công cụ’, khi mạng internet là nơi để bẻ rào cản đạo đức và pháp luật, thì chừng đó đừng mơ về hai chữ ‘văn minh.’