Đồng Tâm: dân cần hỗ trợ pháp lý như cần vắc xin chống dịch

Sự việc một đạo quân trên 3.000 người trang bị cả xe bọc thép đang đêm tấn công vào thôn Hoành, xã Đồng Tâm, dùng lựu đạn cay, mìn nổ phá tường xông vào nhà bắt tra tấn và bắn chết cụ Lê Đình Kình, một cụ già 84 tuổi, đang bị gãy chân phải ngồi xe lăn và bắt đi hàng chục người dân có cả người già, phụ nữ, trẻ em quả là hành động khó gọi tên. Hệ quả pháp lý của hành vi giết chết cụ Kình đang đặt ra nhiều vấn đề nghiêm trọng với nhà nước Việt Nam.

Luật nào cho phép tra tấn, giết người?

Thứ trưởng Lương Tam Quang trả lời báo chí đã đưa ra những luận điểm quy chụp người dân Đồng Tâm có âm mưu chống phá nên công an phải đem lực lượng ra chốt chặn đề phòng… ông Quang đã có cách giải thích rất khó hiểu về pháp lý ““Hoàn toàn không có chuyện lực lượng công an vào tiến hành bắt giữ các đối tượng này. Chúng tôi bắt giữ phải thực hiện theo yêu cầu của pháp luật. Phải có lệnh của Viện KSND, phải có sự giám sát của Viện KSND. Phải khẳng định như vậy. Hiện nay chưa có bất cứ lệnh nào để thực hiện, mà chúng ta phải thực hiện theo trình tự. Đây là bố trí các tổ công tác để đảm bảo an toàn nhất các tình huống có thể xảy ra”.

Trình tự bắt, tra tấn người già man rợ đến mức đầu gối gẫy lìa, bắn ở cự ly gần vào ngực vào đầu mà công an cộng sản đã thực hiện đó gọi là gì, theo luật An Ninh Quốc Gia nào? Giáo sư Tương Lai, Viện trưởng Viện Xã hội học Việt Nam khẳng định “chẳng chính quyền nào làm thế’

Ngày 22/01, các ông Huỳnh Tấn Mẫm, nguyên Chủ tịch Tổng hội Sinh viên Sài Gòn, Đại biểu Quốc hội Khóa VI, Ủy viên Mặt trận Tổ quốc TP. Hồ Chí Minh, nguyên Tổng Biên tập Báo Thanh Niên; Huỳnh Kim Báu, nguyên Tổng Thư ký Hội Trí thức yêu nước TP Hồ Chí Minh, Lê Công Giàu, Tổng Thư ký Tổng hội Sinh viên Sài Gòn 1966, Phó Bí thư Thường trực Thành đoàn 1975, nguyên Phó Tổng Giám đốc Saigon Tourist, Chủ tịch HĐQT Hãng Hàng không Pacific Airlines, Giám đốc Công ty Savimex và Giáo sư Tương Lai đã có thư ngỏ chất vấn Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc Hội và Thủ Tướng Việt Nam về việc ai phải chịu trách nhiệm về những hành vi này.

Thư ngỏ cũng yêu cầu những người lãnh đạo tối cao phải trả lời trong thời gian sớm nhất nếu không họ sẽ chuyển thư đến Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc.

Ngày 21/01/2020, một nhóm tri thức gồm Nguyễn Nguyên Bình, Đặng Bích Phượng, Nguyễn Thúy Hạnh, Trần Thanh Vân, Nguyễn Đăng Quang, Trương Văn Dũng, Nguyễn Quang A, Nguyễn Xuân Diện, Huỳnh Ngọc Chênh đã gởi đơn đến Viện kiểm sát nhân dân tối cao yêu cầu khởi tố vụ án giết chết cụ Lê Đình Kình.

Mới đây nhất Nhà Văn Nguyên Ngọc, cũng có thư ngỏ đăng trên truyền thông tựa đề “tôi tố cáo” yêu cầu điều tra xét xử vụ án tàn ác “trời không dung, đất không tha” giết cụ Lê Đình Kình đêm 9-1 ở Đồng Tâm.

Một số nhà khoa học, chuyên gia của chính phủ đương quyền như Hà Hoàng Hợp,  đã kiến nghị cần có cuộc điều tra độc lập của Quốc Hội để kết luận làm rõ cuộc thảm sát Đồng Tâm.

Những thư ngỏ, tố cáo, kiến nghị về vụ giết chết cụ Lê Đình Kình có lẽ là tâm nguyện của hàng chục triệu người dân Việt. Để hiện thực hóa mong muốn này chắc hẳn là quá trình đấu tranh kiên trì.

27 người bị bắt cần sớm có luật sư

Nhưng ngay trước mắt, Đồng Tâm đang đối diện với vụ án khác vụ án giết người, chống người thi hành công vụ…. mà công an đã khởi tố và bắt giam hàng chục người. Theo thống kê của người dân địa phương thì danh sách những người bị bắt bao gồm 27 người.

Trong đơn kêu cứu gởi Đại sứ quán Mỹ bà Dư Thị Thành vợ ông Lê Đình Kình đã viết “Riêng con trai thứ hai của tôi là Lê Đình Chức từ ngày 9/1/2020 tôi không nhìn thấy trên đồn công an và đến nay bên công an họ còn chưa cho chúng tôi biết gì về con tôi tất cả. Có người nói nó đã bị bắn chết rồi.

– Đến nay vụ việc công an tấn công vào nhà tôi đã xảy ra được gần 1 tháng, nhưng gia đình tôi và các gia đình khác trong xã Đồng Tâm vẫn chưa có thông tin gì về những người bị bắt hôm 9/1. không biết hiện giờ ai sống, ai chết cả.

Chúng tôi khẩn cầu tất cả mọi người, tất cả các ĐSQ hãy cứu những người con, những người cháu tôi đang bị giam cầm.”

Đúng như lời bà Thành, bà và những người bị bắt đang rất cần sự hỗ trợ pháp lý để ít nhiều được hưởng những quyền mà pháp luật Việt Nam ghi nhận và bảo vệ như quyền im lặng, không bị bức cung nhục hình và cũng để góp phần giúp công lý sáng tỏ, giúp cho họ được hưởng bản án đúng người đúng tội chứ không bị gán ghép úp chụp với bản án bỏ túi được xây dựng sẵn theo kịch bản nào đó.

Trong bối cảnh nền pháp luật mà “công lý chi là một thằng hề” ở Việt Nam, nhất là trong sự kiện thảm khốc như Đồng Tâm, khúc dạo đầu từ cách bắt người trấn áp kinh hoàng cho thấy việc hỗ trợ pháp lý cho các người bị bắt không dễ dàng.

Ngay trong sự kiện này, Luật sư Ngô Anh Tuấn là người theo dõi xuyên suốt vụ tranh chấp đất ở Đồng Tâm từ nhiều năm qua đã đến Đồng Tâm từ ngày 9-1 nhưng bị ngăn cản không được vào Đồng Tâm. Người thân Lê Đình Quang, cháu cụ Kình bị bắt trong ngày 9-1 đã nhờ Luật sư Ngô Anh Tuấn bào chữa cho Quang nhưng cán bộ điều tra trả lòi rằng Lê Đình Quang đã từ chối luật sư.

Thủ thuật bị can từ chối luật sư của gia đình nhờ bào chữa rất quen thuộc trong nhiều vụ án oan. Cụ thể, trong vụ oan án Bưu Điện Cầu Voi (đã đươc Viện Kiểm Sát Nhân Dân tối cao kháng nghị giám đốc thẩm) tử tù Hồ Duy Hải còn nắn nót viết văn bản từ chối luật sư của gia đình, chỉ đồng ý chấp nhận luật sư chỉ định.

Không nên thêm lửa đáy nồi!

Trong bối cảnh hiện nay, các luật sư Việt Nam cũng gặp không ít khó khăn khi thực hiện chức năng, bảo vệ công lý. Luật sư Nguyễn Đăng Trừng, Chủ nhiệm Đoàn luật sư TP. HCM vì bảo vệ quyền độc lập của luật sư đã bị khai trừ đảng, bị phế truất chức vụ. Luật sư Võ An Đôn, chuyên bảo vệ cho người nghèo, án oan, đã bị rút giấy phép hành nghề. Gần đây nhất là Luật sư Trần Vũ Hải, Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư Hà Nội, người bào chữa cho nhà báo Trương Duy Nhất, tham gia tư vấn cho người dân Vườn Rau Lộc Hưng đã bị khởi tố về hành vi trốn thuế rất vu vơ. Chính vì thế, việc tham gia làm sáng tỏ công lý trong vụ Đồng Tâm của các luật sư sẽ rất khó khăn, thậm chí là nguy hiểm. Nhưng tin rằng vì lương tâm chức nghiệp, sẽ có không ít luật sư sẵn sàng tham gia.

Vấn đề là dư luận xã hội, những tổ chức nhân quyền quốc tế cần theo dõi sát sao, hỗ trợ thêm sức mạnh tinh thần để các luật sư thực hiện thiên chức của mình.

Thân nhân những người bị bắt ở Đồng Tâm, cần tin vào công lý, vào lẽ phải và biện pháp hữu hiệu nhất để bảo vệ cho người thân của mình là thực hiện đúng quyền mà pháp luật cho phép, mời và đấu tranh để các luật sư bào chữa cho người thân.

Với nhà nước Việt Nam, Đồng Tâm đang là vết đen về pháp lý, đạo lý, mà lòng dân cả nước và cả thế giới đang nhìn vào, chỉ có thể tẩy xóa bằng nền pháp lý minh bạch, công bằng, trung thực. Vì vậy, các cơ quan tố tụng, cần tiến hành tiến trình điều tra, truy tố, xét xử công bằng minh bạch. Cần bảo đảm sự tham gia của luật sư càng sớm càng tốt, không nên dùng thủ thuật bị can từ chối luật sư hay điều tra viên bận việc để đơn phương ghi chép lời khai, hoàn thành kết luận điều tra.

Không chỉ về hình sự mà các quan hệ dân sự, hành chính, kinh tế chung quanh vụ thảm sát Đồng Tâm cũng cần đươc Tòa án xem xét phán quyết minh định và cũng cần có vai trò luật sư hỗ trợ pháp lý cho người dân. 59 ha đất đồng Sênh là đất nông nghiệp hay đất Quốc Phòng phải đươc phán quyết bằng bản án có cơ sở pháp lý và chứng cứ rõ ràng chứ không thể bằng kết luận một chiều của Thanh Tra chính phủ.

Số tiền phúng điếu hơn 500 triệu đồng, Ngân hàng Vietcombank có quyền phong tỏa hay không cũng cần đươc minh thị bằng một bản án hợp pháp để bảo đảm niềm tin của khách hàng, đối tác trong những giao dịch khác.

Các cơ quan ngoại giao và nhất là Nghị viện EU đối tác trực tiếp với nhà nước Việt Nam có quan hệ ràng buộc nhân quyền cần xem xét việc bảo đảm quyền hổ trợ pháp lý cho người dân Đồng Tâm như là chỉ số trực tiếp chứng minh cho mức độ cải thiện nhân quyền của Việt Nam.

Muốn dập tắt dịch bệnh phải có vắc xin, có thuốc điều trị cho người dân. Đồng Tâm là một vết thương pháp lý, đạo lý của người dân nên cần sự hỗ trợ pháp lý không kém vắc xin chống dịch. Nếu không xử lý minh bạch sáng tỏ, sự rạn nứt, đổ vỡ niềm tin sẽ không chỉ diễn ra với người dân mà với cả một số có lương tri ngay trong chính 3.000 cán bộ công an tham chiến và cả trong hơn ba triệu đảng viên cộng sản.

Quyền lực đang trong tay Đảng và nhà nước Việt Nam, họ hoàn toàn có quyền che lấp tội ác này bằng tội ác khác. Trùm thêm oan án này lên oan án khác. Đó là cách thêm củi vào đáy nồi đang quá lửa./.