Thấy gì qua cuộc điều tra luận tội tổng thống Donald Trump?

JB Nguyễn Hữu Vinh|

Ba năm, kể từ khi bước vào Tòa Bạch Ốc, Tổng Thống Donald Trump đang đối diện với cuộc điều tra luận tội do đảng Dân Chủ khởi xướng và bắt đầu bước sang giai đoạn công khai. Các buổi điều trần được truyền hình trực tiếp để hàng triệu người dân Mỹ xem những vấn đề liên quan đến việc Tổng Thống Trump có vướng chuyện “có qua-có lại” với Ukraine hay không?

Chuyện lạ với người Việt

Đối với nhiều người Việt Nam, việc một tổng thống bị lôi ra điều tra, luận tội công khai là việc không thể tưởng tượng được. Bởi vì ở Việt Nam, nơi mà hiến pháp ghi rõ ràng là “mọi người đều bình đẳng trước pháp luật” nhưng chỉ cần là đảng viên Cộng Sản thì mặc dù vi phạm luật pháp nếu không được sự đồng ý của “cấp ủy” – nghĩa là tổ chức đảng – thì cơ quan luật pháp cũng… bó tay. Cái chỉ thị 15 của Bộ Chính Trị Cộng Sản do phó giám đốc Công An ở Sài Gòn tiết lộ cho thấy những quy định quái gở đó trong cái gọi là “nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.”

Chính vì thế, mà người ta quan sát thấy như ở Việt Nam có hai hệ thống luật pháp để phán xử người dân và cán bộ đảng viên hoàn toàn khác nhau. Nói đúng hơn, thì một hệ thống luật pháp nhưng cách phán xử giữa dân và đảng hoàn toàn khác biệt. Hệ thống luật pháp đó, chủ yếu là để trừng trị người dân, đồng thời bao che cho những thành viên của đảng Cộng Sản tha hồ tác oai tác quái bất chấp luật pháp để đè đầu cưỡi cổ người dân.

Những vụ án được đưa ra xét xử là những dẫn chứng sống động

Một thanh niên trong giới giang hồ, nổi tiếng trong những việc làm theo cách “không giống ai,” danh mục (account) Facebook của anh ta có đến 600.000 lượt người theo dõi và kênh YouTube có đến 1,5 triệu người ghi tên, mới đây đã bị bắt và đưa ra xét xử với mức án 10 năm tù giam vì tội đánh bạc khi ghi số đề kiếm lợi 300 triệu đồng ($12.951) trong hơn một tháng.

Thế nhưng, một loạt tướng tá công an phụ trách cơ quan phòng chống tội phạm công nghệ cao, đã tổ chức đường dây đánh bạc bằng công nghệ cao với số tiền hàng chục ngàn tỷ đồng, nhận hối lộ hàng chục tỷ đồng và gây biết bao nhiêu thảm họa cho đời sống người dân trong một thời gian rất dài, thì được miễn truy tố tội hối lộ và bị phạt tù chỉ mấy năm.

Hệ thống luật pháp và thi hành pháp luật bao chục năm qua dưới thời cộng sản vẫn thế nên mãi rồi người dân coi đó là chuyện bình thường.

Do đó, việc một tổng thống đương nhiệm, người lãnh đạo hàng trăm triệu người dân Mỹ, người có vai trò vô cùng to lớn và quan trọng, thậm chí có quyền quyết định vận mệnh thế giới, bị lôi ra điều tra, luận tội trước công chúng là điều nhiều người sống trong trong các chế độc tài không thể hiểu nổi.

Người dân Việt Nam trong nước, nhìn về cuộc điều tra luận tội Tổng Thống Donald Trump như những sự việc và hiện tượng chỉ có thể xảy ra ở đâu đó trong tiểu thuyết hoang đường.

Bắt đầu từ một cuộc điện thoại

Bắt đầu từ một lá thư của một người giấu tên tố cáo tổng thống trong một cuộc điện đàm với tổng thống Ukraine, rằng trong cuộc điện thoại đó, ông Trump đã yêu cầu tổng thống Ukraine điều tra việc tham nhũng có liên quan đến ông cựu Phó Tổng Thống Joe Biden và con trai ông là Hunter Biden. Ông Biden hiện là đối thủ “nặng ký” của ông Trump trong cuộc bầu cử 2020. Người con trai là thành viên Hội Đồng Quản Trị của Burisma, một công ty năng lượng Ukraine.

Đảng Dân Chủ hiện chiếm đa số tại Hạ Viện cáo buộc ông Trump lạm dụng quyền lực để thúc ép chính phủ Ukraine điều tra ông Biden và đã tổ chức các nhóm điều tra, nhằm đưa vấn đề này ra trước ánh sáng luật pháp.

Thế rồi, hệ thống báo chí vốn không ưa Tổng Thống Trump – đã thể hiện ra mặt bấy lâu nay – được dịp tìm kiếm, bới móc và hàng loạt thông tin đã đến với người dân Mỹ, với cả thế giới về những tình huống, suy đoán, “tội trạng” mà ông tổng thống này có thể sẽ phải đối diện.

Cho đến nay, cuộc điều trần luận tội tổng thống đã tiến hành công khai lần thứ nhất.

Lời khai của các nhân chứng được trình chiếu trên các đài truyền hình lớn, thu hút hàng triệu người xem. Các cựu viên chức cũng như một số giới chức đương nhiệm trong chính quyền của Tổng Thống Trump, trình bày những sự kiện có thể dẫn tới việc luận tội ông Trump.

Dân Biểu Eric Swalwell, thành viên đảng Dân Chủ, vào ngày 10 Tháng Mười Một, đã tố cáo Tổng Thống Trump “tống tiền” bằng cách tăng sức ép để buộc Ukraine phải làm theo ý mình. Ông Swalwell nói: “Chúng tôi đã có đủ bằng chứng từ những lời khai trong các buổi điều trần mà chúng tôi đã thực hiện, nhằm bảo đảm xúc tiến việc việc luận tội, bằng chứng đàng sau một kế hoạch ‘tống tiền,’ sử dụng tiền thuế của người dân để yêu sách một chính phủ nước ngoài điều tra đối thủ chính trị của tổng thống.”

Nguy cơ bị phế truất?

Các buổi điều trần sẽ còn kéo dài, công chúng Mỹ sẽ thấy được những gì đằng sau sự việc này khi các nhân chứng ra đối chất công khai trước hệ thống truyền thông và hoàn toàn tự do trong những khuôn khổ luật pháp quy định rõ ràng.

Nước Mỹ đã từng chứng kiến những cuộc điều tra, luận tội để truất phế tổng thống trong lịch sử của mình.

Tổng thống đầu tiên trong lịch sử Mỹ bị luận tội là ông Andrew Johnson của đảng Dân Chủ vào năm 1868. Ông Johnson bị cáo buộc lạm quyền khi sa thải Bộ Trưởng Chiến Tranh Edwin Stanton, người được Tổng Thống Lincoln bổ nhiệm và thuộc đảng Cộng Hòa. Cuộc luận tội này không đi đến kết quả phế truất ông khỏi ghế tổng thống khi bị Thượng Viện ngăn chặn với khoảng cách chỉ 1 phiếu bầu.

Cuộc điều tra Tổng Thống Richard Nixon, tổng thống thứ 37 qua vụ Watergate dẫn đến việc ông phải từ chức vào năm 1974 để tránh bị luận tội.

Hai mươi năm trước, những thủ tục luận tội cũng đã được tiến hành do đảng Cộng Hòa dẫn đầu để luận tội chống lại Tổng Thống Bill Clinton thuộc đảng Dân Chủ với cáo buộc ông quan hệ bất chính với một nữ tập sự viên làm việc tại Tòa Bạch Ốc. Và cũng chính Thượng Viện do phe Dân Chủ nắm đa số đã cứu ông khỏi bị truất phế khi bác bỏ quyết định của Hạ Viện.

Với cuộc điều tra luận tội hiện nay nhắm vào Tổng Thống Trump, nhiều người dự đoán, với sự đoàn kết của đảng Cộng Hòa, việc luận tội dù được Hạ Viện biểu quyết thông qua thì hầu như chắc chắn sẽ bị Thương Viện phủ quyết. Nghĩa là cuối cùng ông Trump sẽ “thoát.”

Dù biết rằng sẽ không dễ dàng để truất phế ông Trump ra khỏi chiếc ghế tổng thống và không ngăn cản được ông tiếp tục ứng cử vào chiếc ghế này trong nhiệm kỳ tới, đảng Dân Chủ vẫn xúc tiến việc luận tội chỉ nhắm tới, là uy tín của ứng cử viên Donald Trump trước cuộc bầu cử năm 2020 vào chức vụ tổng thống Hoa Kỳ.

Bởi nếu với tình hình hiện nay, các ứng cử viên đảng Dân Chủ cho chức vụ tổng thống Hoa Kỳ nhiệm kỳ tới cho tới nay vẫn còn rất mờ nhạt và có thể nói khó có nhân vật nào là đối thủ nặng ký ngang tầm Donald Trump.

Và điều mà những người Dân Chủ hy vọng là biết đâu, trong quá trình điều tra, luận tội, những tình tiết mới, những cơ hội mới sẽ nảy sinh và những yếu tố mới xuất hiện có lợi cho đảng Dân Chủ trong cuộc bầu cử sắp đến.

Tạm kết

Câu chuyện luận tội tổng thống Mỹ một lần nữa đã cho cả thế giới, nhất là người Việt Nam trong nước thấy sự khác biệt giữa hai hệ thống luật pháp ở các nước độc tài và các quốc gia dân chủ. Một bên mệnh danh là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, một bên là một nhà nước dân chủ, pháp quyền, thượng tôn luật pháp.

Mặt khác, nó cũng cho thấy việc tự do ngôn luận, tự do báo chí ở hai hệ thống này khác nhau và tác dụng của nó ra sao.

Để rồi qua đó, người có suy nghĩ sẽ ngẫm ra và hiểu được vì sao đất nước Việt Nam có một đảng độc tài lãnh đạo, luôn tự coi mình là trí tuệ nhân loại, là đạo đức, văn minh và đoàn kết nhất trí… nhưng vẫn đưa đất nước xuống tận cùng suy đồi.

Ngược lại, một nước Mỹ luôn có những mâu thuẫn, những đối kháng nhưng vẫn luôn phát triển và là gương mẫu cho toàn thế giới./.