Căn nguyên bạo lực

Luân Lê|

Cứ thử tưởng tượng rằng, nhiều tay cán bộ, công chức còn hung hãn bắn nhau, đánh nhau tại cơ quan, đánh dân tại trụ sở, nhiều kẻ bảo kê cho những kẻ khác đeo khẩu trang, bịt mặt rồi đánh đập người biểu tình, người đấu tranh với các sai trái của đám thu phí trạm BOT ở nhiều nơi trên cả nước; từ bé đã được dạy học về những hình tượng anh hùng cách mạng bạo lực giết chóc được nhiều người; gia đình và nhà trường giáo dục theo lối dạy bảo cưỡng buộc đến mức thường xuyên dùng ngôn từ mất dạy, thậm chí đánh đập tàn nhẫn, bỏ mặc, ghẻ lạnh; ra ngoài xã hội thì những kẻ côn đồ, lưu manh lại không bị xử lý nghiêm minh, không những vậy còn nhận được bảo kê ngầm của kẻ có quyền; dẫm đạp nhau để cướp, giành giật lễ lộc ngay tại nơi tâm linh, hối lộ cả Thánh, Thần, Phật; giáo dục không đề cao tình yêu thương và cách tranh luận công bằng và xã hội không trọng luật pháp để giải quyết vấn đề…

Nhưng tất cả mọi sự hỗn loạn và mất an ninh trong xã hội, ngoài vấn đề văn hoá (coi bề trên là độc tôn và có quyền dạy dỗ) và lịch sử (chiến tranh liên miên) lẫn giáo dục (cưỡng buộc tư tưởng và hành động, đặt ra các hình tượng anh hùng bạo lực và huấn thị các giá trị giai cấp), rõ ràng có đóng góp phần lớn từ việc quản lý yếu kém của chính quyền. Vì một khi chính quyền đổ đốn, hủ bại và tha hoá, dân chúng không có lý do gì và cũng không có cơ sở nào để tuân thủ luật pháp vì chính những hệ thống công quyền là nơi thực thi và bảo vệ nó đã phá vỡ nó đầu tiên.

Giả dụ về một tình huống rằng: tại một nơi mà (không chỉ một vài mà khá nhiều) công an, cảnh sát đứng bình thản chứng kiến cảnh một đám côn đồ đeo khẩu trang, bịt mặt đánh đập một vài người dân vô tội (có cả phụ nữ có thai) và phá hoại tài sản của họ một cách thản nhiên, dù không có chứng cứ nào của việc bảo kê cho những hành động tội phạm manh động và có tổ chức của những kẻ đang ra tay, nhưng với sự xuất hiện của lực lượng chức năng, những cuộc gọi điện báo tới công an cấp cao hơn, nhưng không một ai đáp lại lời khẩn cầu này của những công dân vô tội đang được bảo hộ bởi luật pháp, mọi người dân đều thấy rõ sự bạc nhược (vì bị xem thường bởi tội phạm) và sự vô pháp (không thực thi chức trách bảo hộ người dân vô tội dù chứng kiến hoặc được báo tới sự việc) của chính những lực lượng có thẩm quyền và nghĩa vụ bảo vệ nhân dân. Trong trường hợp này, nhân dân toàn xã hội không cần biết bọn tội phạm đã tấn công nhân dân một cách bài bản, có kế hoạch và hung hãn kia là những ai, mà nhân dân chỉ nhìn nhận và đánh giá về sự không hoàn thành bổn vụ của lực lượng công quyền đang hiện diện tại khu vực có tội phạm đang hoành hành đó, thậm chí nhân dân còn nghi ngờ sự liên quan hoặc có những mối quan hệ ám muội với bọn tội phạm kia nên chúng mới có thể mặc sức ra tay tàn bạo với người dân vô tội đến như vậy ngay trước mặt hoặc được sự làm lơ của lực lượng công quyền từ xa. Chính quyền lúc này chỉ có thể nhận lấy sự ác cảm và những đánh giá tiêu cực của nhân dân, chứ không thể có điều gì để biện hộ được nữa. Và đó là một sự thách thức đối với cả hai phía.

Như đã nói, nếu chính quyền chỉ biết dùng vũ lực hoặc để cho các hành động như vậy tiếp diễn để cai quản quốc gia, đất nước đó sẽ không thể đạt được bất kỳ sự văn minh nào mà sẽ nhận lấy được là sự loạn lạc và suy mạt ngày càng trầm trọng. Nên trước hết, chính quyền phải là nơi trong sạch, nghiêm cấm về việc sử dụng vũ lực ngoài luật pháp từ chính mình và phải nhanh tay ngăn chặn mọi hành vi bạo lực từ những kẻ tự cho mình quyền nhân danh nhà nước hoặc lợi ích (cho là chính đáng) của đám có vị thế để ra tay tấn công người dân trong xã hội, nhất là những người có ý chí đấu tranh cho lẽ công bằng và bảo vệ người yếu thế trước các sai trái, bất công của những kẻ có quyền uy, chức vị tham lam, chỉ còn sự bất chính và bất lương làm phương tiện để đạt mục đích tước đoạt lợi ích từ những người khác cho cá nhân bọn chúng hưởng thụ.

Và điều đáng sợ hơn cả đối với một đất nước đó là, khi một chính quyền đã không còn đủ khả năng hoặc sự chính danh để đảm bảo công lý, người dân trong xã hội sẽ tự mình thực thi công lý theo cách của mình. Lúc đó, không gì có thể kiểm soát được sự loạn lạc mà nó đưa tới./.