Từ sự kiện Thủ Thiêm: Những bộ mặt Nhà báo

Fb. Mạnh Kim|

Một câu hỏi được nhiều người đồng loạt không rủ mà cùng đặt ra, rằng mười mấy năm qua báo chí ở đâu, để rồi mãi tới tận mấy ngày gần đây mới đồng loạt lên tiếng? Lại cũng không hẹn mà gặp, cũng hôm qua, nhiều nhà báo viết những “chuyện bây giờ mới kể”. Có người buồn bã kể chuyện mình đã lặn lội ghi nhận những trường hợp người dân bị giải tỏa, phải sống chui rúc cực khổ như thế nào để bám đất khiếu nại. Sau đó, về viết bài, cũng được đăng, nhưng lọt thỏm vào im lặng. Có status thuật lại hai mươi năm trước thuở mới vào nghề, bị đàn anh và sau đó là một toà soạn khác, dặn dò, “chỉ đạo” đừng dính vào vụ Thủ Thiêm, vì những người đi khiếu nại nhận tiền của “phản động” để gây rối…, dù trong thực tế không phải như vậy.

Cánh nhà báo đang tự thú, tự hối, xỉa xói nhau và bị đám đông xỉa xói. Những nét chấm phá này – kể cả một số đông nhà báo chọn thái độ không bao giờ viết gì về nghề nghiệp trên Facebook – vô tình tạo nên bức tranh tổng thể về nghề báo, với nhiều bộ mặt. Có bộ mặt sầu thảm, đau đáu nỗi niềm làm nghề nhưng bị bó tay bịt miệng; có bộ mặt cau có giận dữ, chửi bới vung vít; có bộ mặt của những người gió chiều nào cũng sống tốt, sáng xách cặp đi, tối xách cặp về, đều đặn lãnh lương. Không thiếu những bộ mặt câng câng thỏa mãn vì mới mua được miếng đất này, cổ phần kia với giá “thân hữu”; lại có những bộ mặt đóng vai “nhà báo dũng cảm”, với những hợp đồng truyền thông béo bở, sẵn sàng dùng ngôn từ hạ cấp nhất để đấu tố đồng nghiệp bên đối phương!

“Bức tranh” những người ngoài nghề “vẽ” dân làm báo trong mấy ngày qua, ôi thôi, rất, rất nhiều chê trách, sỉ nhục, không kể xiết. Nào là hèn, bút nô, “cho sủa mới được sủa”… Không phải tới tận bây giờ người ta mới nhận ra báo chí Việt Nam chỉ là công cụ của Đảng và chính quyền. Nhưng vụ Thủ Thiêm là một minh họa trực quan, dễ hiểu và hài hước nhất. Ai đời một sự kiện xảy ra ở sát trung tâm thành phố, liên quan đời sống cả mười mấy ngàn dân, nhiều người mất đất, mất nhà oan khuất, hàng tấn đơn từ, vạn lời kêu khóc… mà chìm vào im lặng suốt mười năm? Tiến sĩ Erik Harms, Đại học Yale (Mỹ) nói với tờ Zing: “Những người dân Thủ Thiêm đã bị (chính quyền- NV) phớt lờ và thường bị đối xử như thể họ không hề tồn tại”.

Ở đây có lẽ phải bổ sung rằng người dân Thủ Thiêm chẳng những không hề tồn tại dưới mắt nhà cầm quyền mà còn cũng trở nên “vô hình” trước gần 1.000 tờ báo, tạp chí và hơn 17.000 nhà báo (thỉnh thoảng họ cũng có xuất hiện, lướt qua, trong vài bài báo hiếm hoi). Thế rồi đùng một cái, báo chí đồng loạt kêu khóc vang trời cho dân Thủ Thiêm, bài vở tới tấp không kịp đọc. Rồi đùng một cái…

Trong khi tôi đang viết những dòng này thì đọc được tin Ban Tuyên giáo Trung ương có chỉ thị miệng đề nghị ngưng đăng chuyện Thủ Thiêm. Chỉ thị này chỉ là một khẳng định nối dài cho cái ý rằng, gần 1.000 tờ báo-tạp chí chỉ có một tổng biên tập và hơn 17.000 nhà báo chỉ có một bộ mặt: BỘ MẶT CỦA TUYÊN GIÁO. Phàm đã mang bộ mặt này thì người sang cũng như kẻ hèn, người chính trực lẫn kẻ gian manh, nhà báo tử tế hoặc những tay “điếm bút”, cũng cùng xếp vào một rọ như nhau cả thôi! Sự kiện Thủ Thiêm làm bộc lộ rõ thêm “thế đứng” của báo chí trong tình thế hiện thời – một “thế đứng” có thể bị xô ngã bất cứ lúc nào, một thế đứng kỳ dị tạo nên một diện mạo xấu xí khó có thể nhận được đồng cảm xã hội.

Xem đầy đủ bài viết của nhà báo Lan Nguyên.