Tác giả: David Brown
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng trông giống như một người ông nhưng rắn như đinh. Ông ta chắc rằng mọi thứ trước kia tốt hơn nhiều, khi Việt Nam vẫn còn nghèo nhưng Đảng Cộng sản cầm quyền vẫn còn trong sạch. Ông Trọng là một nhà lý thuyết, một người tin tưởng thực sự người đã chiến thắng một cuộc đấu tranh quyền lực huyền thoại. Bây giờ ông Trọng nhắm vào việc dọn sạch nhóm của những kẻ phản bội, những kẻ xu thời và những kẻ cơ hội. Có thích ông ta hay không, đây là lúc chú ý đến Tổng Bí thư Trọng.
Kể từ khi Hồ Chí Minh loại bỏ các đối thủ cạnh tranh và gần một thập kỷ sau đó, buộc Pháp từ bỏ thuộc địa châu Á, Đảng Cộng sản Việt Nam đã nắm quyền lực tuyệt đối – đầu tiên ở Bắc Việt Nam và sau 1975, trên cả nước.
Hào quang cách mạng của đảng đã mờ nhạt trong vài chục năm qua. Đến năm 2016, Đảng Cộng Sản giống như mafia châu Á, hớt và chia nhau một phần đáng kể tăng trưởng kinh tế của Việt Nam cho lợi ích cá nhân.
Tầm nhìn bị thách thức
Đó không phải là tầm nhìn của Trọng. Ông Trọng đã mất nhiều năm để khôi phục kỷ luật nội bộ Đảng và làm như vậy để đánh bóng hình ảnh của Đảng. Có được vị trí hàng đầu trong Đảng, vào năm 2011, Trọng áp dụng truyền thống, niềm tin kiên định vào chủ nghĩa Mác-Lênin và tinh thần đạo đức. Hết bài phát biểu này tới bài phát biểu khác, thông điệp nào của ông ta cũng giống nhau: “nếu để suy thoái, hư hỏng mà mất Đảng, mất chế độ là mất tất cả, bao nhiêu thành quả cách mạng sẽ đổ xuống sông, xuống bể.”
Những nụ cười gượng gạo thường chào đón cảnh báo chết người của Trọng. Mối quan hệ tham nhũng đã trở chất kết đính tổ chức đảng lại với nhau, củng cố phe phái và thúc đẩy các quan chức trẻ tham vọng. Người ông Trọng ghét cay ghét đắng, cựu thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, đã thành công và thức hệ đã bị bỏ quên. Việt Nam đang phát triển theo bất kỳ hướng nào, thì chắc chắn không phù hợp với tầm nhìn của Trọng.
Sự khinh thường của ông Dũng đối với ý thức hệ là hiển nhiên. Theo tiêu chuẩn của đảng, ông Dũng là đồ bỏ đi . Ông Dũng thúc đẩy các nhà kỹ trị, chấp nhận toàn cầu hóa và chống lại sự can thiệp của Bộ Chính trị trong kinh doanh của chính phủ. Ông Dũng coi cơ cấu của đảng là một trở ngại và đã chuẩn cho thu gọn lại. Và, mặc dù là một thủ tướng tương đối có khả năng hai nhiệm kỳ, Dũng đã nổi tiếng khoan dung cho hành vi tham nhũng của cấp dưới. Theo một nhà quan sát, mặc dù không có mấy bằng chứng , nhiều người nhớ tối ông Dũng như, là “ kẻ tham nhũng và một tên côn đồ.”
Ghê tởm ông Dũng
Ông Trong không ưa gì ông Dung. Tại một hội nghị Trung ương Đảng năm 2012, Trọng đưa ra một nghị quyết về giám sát đảng. Nghị quyết đã bị thất bại. Nhục nhã, mất uy tín, chức tổng thư ký vẫn giữ được. Kỳ Đại hội Đảng lần thứ 12, ông đã huy động một liên minh “ai cũng được ngoài ông Dũng” và đã buộc ông Dũng nghỉ hưu và bảo đảm cho ông Trọng có thêm một nhiệm kỳ năm năm thứ hai với tư cách Tổng thư ký.
Trên thực tế đó là một sự tháo chạy tán loạn. Trong đảng, sự thù địch với “nhóm lợi ích” – ông Dũng và những người đồng chí giàu có mới nổi cùng những đồng chí của họ – giờ đã bị đốt cháy dữ dội đến mức Trọng chiếm được đa số ủng hộ đáng tin cậy trong số 19 thành viên bộ chính trị. Gốc gác của họ báo hiệu sự thay đổi về quan điểm: sáu thành viên là tướng an ninh. Năm người còn lại được rút ra từ ban thư ký đảng.
Không giống như năm 2011, lần này Trọng có một nhiệm vụ rõ ràng. Tổng bí thư rất thích nói rằng ông chỉ là một cá nhân trong một tập thể lãnh đạo, điều đó không đúng. Không thể nghi ngờ rằng giờ đây ông Trọng là ông chủ, một nhà lãnh đạo đã xem chiến thắng của mình tại Đại hội lần thứ 12 như chiến thắng của truyền thống đảng, có nhiệm vụ tấn công nghiêm túc vào cơ cấu tham nhũng, và cơ hội để kiềm chế sự lây lan ý kiến bất đồng.
Chiến dịch chống tham nhũng được các chế độ độc đoán đưa ra thường trừng phạt những kẻ thua cuộc mà không làm thay đổi hệ thống tạo ra hành vi tham nhũng. Kể từ Đại hội lần thứ 12, các nhà phân tích Việt Nam đã theo dõi xem liệu Trọng có phải là hàng xịn hay không. Có phải ông ta đang cố gắng loại bỏ tham nhũng ở bất cứ nơi nào, hay chỉ đơn thuần là có ý định hủy hoại các đối thủ tham nhũng?
Chiến dịch chống tham nhũng
Chính quyền mới bắt đầu bằng việc phá hủy một phần mạng lưới chính trị của ông Dũng. Vào cuối năm 2016, các công tố viên đã đánh giáp lá cà các lãnh đạo PetroVietnam, Tổng công ty dầu khí quốc gia và một số công ty con, các chi nhánh, ngân hàng liên minh và các quan chức của Bộ chịu trách nhiệm giám sát Petrovietnam. Ngoài các vụ bắt giữ, đã có việc cách chức Bí thư Thành uỷ Sài Gòn, Đinh La Thăng, và cách chức ông Thăng ra khỏi Bộ Chính trị giữa tháng 5 năm 2017. Thăng là cựu Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải và trước đó là người đứng đầu PetroVietnam; ông là quan chức cao cấp nhất thuộc nội các của ông Dũng còn lưu nhiệm.
Tuy nhiên, giữa năm 2017, các vụ bê bối đã dù không rõ ràng liên kết với cựu thủ tướng đã được đưa ra. Tại Đà Nẵng, hành vi trộm cắp trong phát triển các khu nghỉ mát bãi biển cao cấp đã dẫn đến việc bí thư thành uỷ bị mất chức và bắt giữ một sĩ quan cảnh sát cấp cao dưới lốt doanh nhân, người đã bị bắt khi cố chạy trốn khỏi Việt Nam. Kể từ đầu năm nay, sự chú ý của công chúng đã hướng vào việc phá một tổ chức cờ bạc do Bộ Công an tổ chức và được sĩ quan cảnh sát cấp cao bảo kê.
Chiến dịch chống tham nhũng do đó cho thấy không có dấu hiệu suy giảm. Tất cả những điều này đã được báo chí truyền thông Việt Nam đưa tin và các phương tiện truyền thông quốc tế cũng thỉnh thoảng đưa tin. Trọng đã tuyên bố rằng thay vì giảm bớt, ông ta dự định cho thêm dầu vào lửa.
Các phương tiện truyền thông Việt Nam cũng theo sát tiến độ về quyết định của bộ chính trị nhằm kiểm kê tài sản cá nhân của 1000 lãnh đạo đảng hàng đầu, bao gồm cả các cán bộ mới nghỉ hưu. Mong muốn giúp đỡ, báo chí đã đăng tải các bài về các biệt phủ được xây dựng gần đây cũng như các nhà nghỉ, nhà ở lộng lẫy không thể đủ khả năng mua được với mức lương nhà nước. Mặc dù các phương tiện truyền thông có vẻ lơ đễnh khi đề cập đến việc các quan chức Việt Nam giỏi che giấu tài sản bất hợp pháp, nhưng họ lại nghiêm túc cổ vũ Trọng nếu như các cuộc kiểm kê lần này làm lộ mặt hàng loạt quan chức tham nhũng.
Trừng phạt cán bộ
Mộ bản sao kém thú vị hơn nhưng cũng lại một vũ khí mạnh mẽ cho nhiệm vụ của Trọng nhằm khôi phục kỷ luật và đạo đức của đảng là chiến dịch của ông để xác định và trừng phạt các lãnh đạo đảng có tư tưởng tham nhũng.
Vào tháng 10, Ủy ban Trung ương Đảng đã thông qua một danh sách gồm 27 biểu hiện suy thoái đạo đức, lối sống và tự diễn biến của đảng viên ở các cấp. Các cán bộ lãnh đạo phải được xem xét kỹ lưỡng với sự khắt khe đặc biệt và những cán bộ cao cấp chắc chắn đang tranh giành nhau chứng minh rằng họ không có bất kỳ biểu hiện nào trong số 27 biểu hiện đó.
Theo tiền lệ, chiến dịch kiểm kê cũng như chiến dịch chống suy thoái sẽ không có kết quả gì nhiều, nhưng lần này nó có thể khác. Các chiến dịch chống tham nhũng thông thườn và ý thức hệ đã đem đến kểt quả nỗ lực cả đời của Nguyễn Phú Trọng. Ở tuổi 73, Tổng Bí thư đã quá tuổi nghỉ hưu và thiếu kiên nhẫn để hoàn thành sứ mệnh làm trong sạch Đảng cũng như khôi phục quyền lực của ông ta.
Tại thời điểm này, tất cả các bằng chứng cho thấy Trọng có một nắm vững về tổ chức Đảng một cách bất thường và thông qua đó, cũng nắm luôn các tổ chức của chính phủ. Tại buổi hội nghị trung ương sẽ nhóm họp vào tháng Năm, ông Trọng sẽ có thể đưa những người trong phe cánh của mình vào một số vị trí chính trị còn trống. Cuộc họp cũng đã được quảng bá rộng rãi về việc tập trung quyết định xây dựng đội ngũ cán bộ, đặc biệt là ở cấp chiến lược, với đầy đủ đức hạnh, khả năng và uy tín cho công tác.”
Đại hội có thể thực sự đáng ghi nhớ
Các tạp chí của Đảng đã chú trọng đặc biệt đến việc phát hiện các cán bộ bị nhiễm các biểu hiện “tự chuyển hóa” và “tự diễn biến”. Xa rời chủ nghĩa Mác -Lê nin, các dấu hiệu gồm mất lòng tin vào ý thức hệ, Xa rời tôn chỉ, mục đích của Đảng, sống ích kỷ và thực dụng, tham vọng chức quyền, phe phái, tham nhũng và lạm dụng quyền lực. Đó là biểu hiện cho những tệ nạn mà Trọng phát hiện trong phong cách lãnh đạo của Dũng và những người thân tín .
Các chiến dịch của Trọng đã thu hút sự chú ý của khoảng 4 triệu Đảng viên, với chức vụ, việc thăng tiến và thu nhập ngoài sổ sách, sẽ gặp rủi ro. Các chiến dịch đó cũng là một vấn đề quan tâm của những người Việt Nam khác mà thu nhập của họ không ít thì nhiều phụ thuộc vào các xu hướng của Đảng.
Tuy nhiên, đối với 90% dân số Việt Nam, điều quan trọng nhất là liệu Đảng Cộng sản, dưới bất kỳ lãnh đạo của ai, có thể lèo lái nhà nước một cách có ý nghĩa để có một mức sống cao hơn, thậm chí hơn thu nhập trên trung bình như dự báo của Ngân hàng Thế giới. Miễn là Đảng mang đến sự thịnh vượng và cải thiện chất lượng cuộc sống rõ rệt cho nhiều người cũng như tầng lớp quan chức, thì quyền lực của Đảng vẫn an toàn./.
Tác giả David Brown là nhà ngoại giao từng làm việc ở Đại sứ quán Mỹ tại Sài Gòn trước năm 1975. Ông rời nhiệm sở năm 1997 và là chuyên gia về Đông Á cũng như những vấn đề năng lượng quốc tế.
Nguồn: Asiasentinel
Leave a Comment