Cuộc đấu tranh giữ đất của nhân dân Đồng Tâm bước sang cục diện mới.

Nguyễn Tường Thụy – RFA

Nhận được thông tin Lữ đoàn 28 Bộ tư lệnh Phòng không – Không quân đào rãnh phân địa giới đất đơn vị quản lý với đất nông nghiệp của xã Đồng Tâm, chúng tôi tổ chức một đoàn về Đồng Tâm để tìm hiểu tình hình.

Đoàn chúng tôi có 8 người, trong đó đã từng đến Đồng Tâm có Trịnh Bá Phương, Lễ Ngọc, chị Nguyễn Nguyên Bình. Còn tôi, đây là lần đầu tiên tôi về với Đồng Tâm. Thời kỳ giữa tháng 4 năm 2017, khi nhân dân Đồng Tâm bắt giữ 38 con tin để đáp trả hành động tương ứng của chính quyền, tôi liên tục bị canh chặn, không thể đi được.

Từ ngày ấy, đã có rất nhiều đoàn hoặc cá nhân đã tới Đồng Tâm để tìm hiểu tình hình nên tôi không dám chắc đoàn đến muộn sẽ được đáp ứng những gì cần tìm hiểu. Tôi chỉ ngại nhận được những câu trả lời chung chung rồi bảo, còn chi tiết cụ thể, các anh tìm hiểu thêm trên mạng.

Thấy chúng tôi đến, bà con thôn Hoành kéo nhau đến chật nhà cụ Lê Đình Kình. Bà con niềm nở đón tiếp chúng tôi, mời nước, têm cả trầu mời. Có lẽ, giờ hiếm những làng quê còn giữ tục lệ mời trầu khách. Chúng tôi có nhiều chương trình trong ngày nên không thể ở lại ăn bữa cơm thân mật theo lời mời bà con. Ra về, chúng tôi được nhận quà, đó là những túi chè tươi hái trong vườn thôn Hoành. Quanh nhà cụ Kình vẫn có những kẻ không được hoan nghênh nhưng lảng vảng xung quanh ghi hình rồi bám theo khi xe lăn bánh. Bà con vây kín xe, bịn rịn chia tay và chúng tôi nói với nhau những lời bày tỏ tình đoàn kết. 6 thanh niên thôn Hoành đi 3 xe máy tiễn chúng tôi một đoạn xa mới quay về, có lẽ còn có cả ý bảo vệ an toàn cho khách.

Tấm lòng hiếu khách, thái độ tiếp đón nồng nhiệt, ân cần và chu đáo của bà con Đồng Tâm làm chúng tôi thấy vui và ấm áp trong lòng như thể chúng tôi là người thân của bà con đã từ lâu.

Cụ Lê Đình Kình nguyên bí thư Đảng ủy xã Đồng Tâm năm nay 83 tuổi nhưng còn rất mẫn tiệp. Đặc biệt trí nhớ của cụ thật tuyệt vời. Cụ nói vanh vách từng số văn bản, ngày ký văn bản, ai ký, nội dung là gì, thậm chí còn nhớ cả số chứng minh nhân dân, ngày cấp, nơi cấp của người mà cụ nhắc đến. Trong hơn 1 giờ, chúng tôi nói đến nhiều chuyện về cuộc đấu tranh giữ đất của nhân dân Đồng Tâm. Trong tố cáo của nhân dân Đồng Tâm đề cập tới 49 nội dung nhưng lớn nhất vẫn là vấn đề 59 ha Đồng Sênh. Đây là nguyên nhân của cuộc khủng hoảng bắt giữ con tin giữa Tháng 4 năm 2017.

Nhân dân khẳng định 59 héc ta đất Đồng Sênh là đất nông nghiệp của Đồng Tâm, còn Thanh tra Hà Nội lại khẳng định dân Đồng Tâm chiếm đất quốc phòng, đơn vị bộ đội thì buông lỏng quản lý.

Cụ Kình nói kết luận như vậy là nói xấu cả dân Đồng Tâm, nói xấu cả quân đội.

Có chém đầu tôi đi thì Đồng Sênh vẫn là đất nông nghiệp.

Cái lý của nhân dân Đồng Tâm khá đơn giản. Ngày 14/4/1980, Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định số 113/TTg về việc cấp đất xây dựng đợt 1 sân bay quân sự Miếu Môn với diện tích 208 ha, trong đó có 47,36 ha đất nông nghiệp của xã Đồng Tâm.

Như vậy, đất quốc phòng nằm trong địa giới hành chính xã Đồng Tâm chỉ có 47,36 ha. Ngoài diện tích ấy, nếu trên địa giới hành chính của Đồng Tâm phải là đất nông nghiệp của Đồng Tâm.

Tuy nhiên, theo kết luận thanh tra của Thanh tra HN ngày 24/7/2017 thì hiện có 64,03 ha đất thuộc địa giới hành chính xã Đồng Tâm, dôi ra 16,37 ha. Như vậy, 16,37 ha này chưa có quyết định thu hồi, chưa đền bù thì vẫn là đất nông nghiệp của Đồng Tâm mà quân đội quản lý “nhầm”? Như vậy, trừ đi hơn 3 ha của xí nghiệp vôi đá thì khu đồng Sênh không chỉ là 59 ha mà là 72 ha.

Quan điểm của nhân dân Đồng Tâm là phần 47,36 ha của Đồng Tâm giao cho quân đội đã nhận tiền đền bù, không nói gì đến nữa. Nhưng phần đất Đồng Sênh là đất nông nghiệp, chưa hề có quyết định thu hồi. “Có chém đầu tôi đi, tôi vẫn nói thế” – cụ Kình nói.

Thanh tra và cả công an về Đồng Tâm, cứ nói là thu hồi đợt 2 nhưng đợt 1 đang qui hoạch treo thì sao lại thu hồi đợt 2. Mà nếu có thu hồi đợt 2 thì đương nhiên phải có quyết định thu hồi. “Tôi chỉ yêu cầu có quyết định thu hồi đất của cấp có thẩm quyền, tổ chức đền bù, giải phóng mặt bằng đúng pháp luật thì chúng tôi giao đất thôi, không cản trở”. Thế nhưng yêu cầu đơn giản ấy của nhân dân Đồng Tâm, chính quyền lại không chịu đáp ứng. Phải chăng họ muốn lấy không đất nông nghiệp của dân mà không mất đồng đền bù nào.

Chính quyền Hà nội nói một đằng quân đội xác nhận khác

Ngày 20/10/2014 ông Vũ Hồng Khanh, phó chủ tịch UBND thành phố Hà Nội, ký Quyết định số 5383/QĐ- UBNDTP về việc tiếp tục giao 236 ha đất sân bay Miếu Môn cho lữ Đoàn 28. Như đã nói ở trên, Quân chủng PKKQ được giao 208 ha từ năm 1980.

Nhưng chỉ 3 ngày sau, ngày 23/10 Đại tá Trịnh Văn Truyền lữ trưởng Lữ đoàn 28 ký thông báo số 961A/TB-LĐ gửi ông Lê Đình Kình nói hiện nay lữ đoàn quản lý đủ 208 ha (chứ không phải 236)

Cụ Lê Đình Kình cho rằng, thông báo của Đại tá Trịnh Văn Truyền không khác gì cái tát vào mồm ông Vũ Hồng Khanh.

Giao đất một nơi, đòi nhận một nơi

Tôi hỏi họ giao đất cho Viettel như thế nào, cụ Kình nói, cái nút thắt là ở chỗ ấy.

Ngày 27/3/2015 Bộ Tổng Tham mưu, Bộ Quốc Phòng ra Quyết Định số 551/QĐTM về việc thu hồi 50,03 ha đất Quốc phòng hiện do tiểu đoàn 31 thuộc Lữ đoàn 28 đang quản lý.

Thế nhưng Viettel lại không lấy ở phần đất 208 ha. Quân chủng PKKQ giao cho họ không nhận mà Ủy ban huyện Mỹ Đức lại bàn giao phần đất nông nghiệp ở Đồng Sênh cho Viettel. Cụ Kình nói đây là cướp đất của dân bán lấy tiền. Quyết định Quân chủng PHKQ phải giao đất cho Viettel vẫn chưa thực hiện, vì UB huyện Mỹ Đức và Viettel vẫn nhăm nhe lấy đất nông nghiệp của Đồng Tâm. Như vậy nhất định 1 bên hoặc cả 2 bên (Viettel và UB Mỹ Đức) có lợi ích nhóm ở đây.

Nhận xét về cách thực hiện bàn giao đất cho Viettel, cụ Kình nói, trên thì nói Bộ QP giao cho Quân chủng PKKQ bàn giao, dưới lại nói UB Hà Nội giao cho UB Mỹ Đức thu hồi giải phóng mặt bằng đền bù bố trí tái định cư rồi tiền đến bù lại do Viettel chi trả. Cụ Kình cho rằng cứ tay nọ nó đập tay kia, tay phải vả mép trái tay trái vả mép bên phải, rất lung tung lộn xộn không theo qui định nào cả.

Tuy nhiên, về việc này, kết luận thanh tra của thanh tra Hà Nội nói thông báo của Lữ 28 nói hiện nay đơn vị vẫn quản lý diện tích 208 ha được thể hiện trên đường bao 16 mốc giới là thiếu chính xác. Nhưng đó cũng chỉ là lời của… thanh tra.

Mọi sự đã rõ ràng

Như vậy, lý lẽ của nhân dân Đồng Tâm thật đơn giản. Thế nhưng nó trở thành tranh chấp mà đỉnh điểm là vụ bắt 38 con tin ngày 15/4/2017

Cho đến lúc này (cuối tháng 3/2018) mọi sự đã minh bạch. Theo cụ Kình thì mốc giới đông tây nam bắc rõ ràng, chỗ nào là 47,36 héc ta của quốc phòng, chỗ nào là 59 héc ta của Đồng Tâm. Trước đây, theo như dân đề nghị cũng như thanh tra yêu cầu cử các cơ quan chức năng về khảo sát đo đạc lại. Bây giờ không phải khảo sát cũng không phải đo lại, xác định vị trí đâu vào đấy hết.

Hơn một tuần nay, Lữ đoàn 28 đã cho đào rãnh để phân biệt ranh giới giữa khu đất quân đội quản lý với đất nông nghiệp của Đồng Tâm. Rãnh được đào về phần đất quốc phòng và đất cũng được hất lên về phía ấy. Bằng động thái này, phía quân chủng PHKQ đã công nhận khu đất 59 ha ở Đồng Sênh là của Đồng Tâm.

Đây là diễn biến có ý nghĩa bước ngoặt trong cuộc đấu tranh giữ đất của nhân dân Đồng Tâm. Tuy nhiên về phía chính quyền, họ vẫn im lặng. Không hiểu chính quyền Hà Nội sẽ nói như thế nào về động thái này của phía quân đội. Không dễ dàng gì họ chịu thua dân. Để họ công nhận cần phải có thời gian do bản tính bảo thủ cố hữu của họ.

Video dưới đây được quay tại hiện trường ngày 31/3/2017. Người thuyết minh là anh Lê Đình Công con trai cụ Lê Đình Kình: Chính quyền đã vu cáo cho nhân dân Đồng Tâm lấn chiếm đất quốc phòng đồng thời vu cáo cho quân đội buông lỏng quản lý: