Chuyện Việt Nam mà ông Trump không chịu thấy

David Hutt, Asia Times, 10/11/2017 – Hoàng Thuyên, CTMM lược dịch |

Trong khi Tổng thống Mỹ chỉ tập trung vào vấn đề kinh tế và bỏ mặc chuyện nhân quyền và dân chủ khi gặp các lãnh tụ cộng sản, thực tế cho thấy là những vấn đề này đang nhanh chóng đến gần nhau.

Việt Nam là nước chủ nhà tổ chức diễn đàn APEC cuối tuần này và đảng Cộng Sản cầm quyền cố gắng để bảo đảm không có sự cố gì gây xáo trộn cho diễn đàn của các nhà lãnh đạo thế giới.

Cùng lúc phải đương đầu với những thiệt hại do bão gây ra khiến hơn 60 người thiệt mạng, lãnh đạo đảng còn phải quyết tâm không để cho giới hoạt động dân chủ làm hỏng sự kiện phô trương này.

Ông Đỗ Hoàng Điềm, chủ tịch đảng Việt Tân, cho biết, “Nhà cầm quyền Việt Nam rõ ràng lo ngại là các nhà hoạt động sẽ tìm cách kết nối với các phái đoàn quốc tế để vạch trần tình trạng nhân quyền tồi tệ tại Việt Nam và nêu hình ảnh xấu xa của Đảng Cộng Sản Việt Nam”.

Hàng chục nhà hoạt động và lãnh đạo tôn giáo đã bị bắt giữ và giam cầm trong những tháng gần đây và theo các tổ chức nhân quyền cho biết, đó là chỉ dấu leo thang đàn áp đối kháng. Có hơn 100 người đang bị cầm tù vì lý do chính trị. Trước khi ông Trump đến, blogger Phan Kim Khánh, 24 tuổi, bị tuyên án 6 năm tù vì “tuyên truyền” chống phá nhà nước.

Trong một bản thông cáo báo chí của tổ chức Quan Sát Nhân Quyền, ông Brad Adams, giám đốc vùng Châu Á, lên tiếng báo động, “Bất cứ vị lãnh đạo của nền dân chủ nào đến APEC mà không nêu vấn đề tù nhân chính trị tại Việt Nam là một điều hổ thẹn khi vuột mất cơ hội trước diễn đàn quốc tế”. Phát biểu của ông Adams nhắm đến Tổng thống Trump. Nhân viên tùy tùng cho biết ông Trump có lẽ sẽ không lên tiếng công khai về vấn đề nhân quyền tại diễn đàn APEC và nhiều người nghĩ rằng ông cũng sẽ không đá động gì đến chuyện này khi gặp riêng giới lãnh đạo cộng sản sau đó khi đàm phán song phương.

Trong khi đó, cựu Tổng thống Obama khi viếng thăm Việt Nam vào tháng Năm 2016 thì mời một số nhà hoạt động Việt Nam đến gặp tại Sứ quán Hoa Kỳ để cho thấy lập trường của nước Mỹ. Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ thì tuyên dương blogger Nguyễn Ngọc Như Quỳnh với giải Phụ Nữ Can Đảm Quốc Tế vào đầu năm nay.

Chính quyền độc tài Việt Nam có một quá trình dài để bịt miệng và hăm dọa giới đối khác trước khi các lãnh tụ thế giới đến Việt Nam. Luật sư nhân quyền Nguyễn Văn Đài bị bắt giữ năm 2015 trong khi trên đường đến gặp phái đoàn Liên Hiệp Châu Âu tại Hà Nội. Những nhà hoạt động khác thì bị tạm thời quản thúc tại gia mỗi khi có một sự kiện quốc tế tổ chức tại Việt Nam.

Có nhiều lý do cho thấy lời kêu gọi cho dân chủ, tuy vẫn còn yếu, đang lan ra. Kết cấu dân số là một yếu tố thúc đẩy. Đô thị hóa, diễn ra với tốc độc 4% mỗi năm, kéo theo đó đòi hỏi tự quyết. Việt Nam còn là một quốc gia trẻ, với 40% dân số dưới 24 tuổi, sinh sau đẻ muộn so với thời Đảng Cộng Sản thống nhất hai miền đất nước.

Một lý giải khác là các nhóm đối kháng đang đến gần nhau qua các điểm chung. Trong quá khứ mỗi nhóm tranh đấu cho vấn đề riêng. Bây giờ thì các nhóm kết nối lại và cùng nhau tranh đấu cho các vấn đề chung trên cả nước, chính yếu là việc tác hại môi trường, đất đai bị tịch thu.

Nhưng tác động lớn nhất đối với phong trào dân chủ là sự xuất hiện của truyền thông xã hội, theo ông Đỗ Hoàng Điềm, Chủ tịch Đảng Việt Tân. Các nhà hoạt động dân chủ tận dụng các phương tiện truyền thông xã hội như Facebook, Youtube để đưa tin tức, thông tin về những bất công xã hội cũng như tụ hội và tổ chức trên mạng.

Và cuối năm ngoái ước lượng có 53,7 triệu người dùng internet tại Việt Nam trong tổng số 92 triệu người dân. Chính quyền Việt Nam thừa biết mối đe dọa trên mạng và tìm cách để vô hiệu hóa mối đe dọa này.

Cùng lúc đó Đảng Cộng Sản còn phải đương đầu với tranh chấp nội bộ trên đà gia tăng giữa phe cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và đương kim Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng. Ông Trọng dùng vị trí của mình để thanh trừng phe ông Dũng và củng cố quyền lực.

Ông Trọng có hai mục tiêu. Thứ nhất là củng cố vị trí của Đảng trong thời gian có nhiều thay đổi lớn về kinh tế và xã hội. Nếu Đảng không đoàn kết và có chính sách rõ ràng thì Đảng có thể bị lỗi thời. Thứ nhì là Đại hội Đảng lần tới vào năm 2021 sẽ có thay đổi về thế hệ lãnh đạo với lớp già sẽ về hưu.

Cùng lúc đó Đảng Cộng Sản đang đối diện với nhiều vấn đề kinh tế như nợ công cao, phải nuôi các xí nghiệp quốc doanh kém hiệu năng. Các chương trình phát triển hạ tầng cơ sở lớn đang thiếu tiền, trong khi đó các dịch vụ công ích mà Đảng từng khoe là cung ứng cho quần chúng nay ngày càng khó khăn và bị lạm dụng vì tham nhũng. Một số chuyên gia nghĩ rằng quỹ an ninh xã hội có thể bị thâm thủng vào năm 2021.

Nhận thức về việc quản lý kinh tế kém sẽ thôi thúc cho giới hoạt động kêu gọi thay đổi chính trị. Trong khi ông Trump và các nhà lãnh đạo thế giới đến họp APEC nghĩ rằng họ có thể tách rời kinh tế và chính trị tại Việt Nam, thực tế cho thấy là những vấn đề này đang nhanh chóng đến gần nhau.

Nguồn: http://www.atimes.com/article/vietnam-trump-refuses-see/