Một năm thảm họa Formosa (4/2016-4/2017)

THÁNG 2: KHẮP NƠI PHẢN ĐỐI BẠO LỰC CÔNG AN

Ngày 14/2

– Hơn 1000 người dân thuộc giáo xứ Song Ngọc dẫn đầu bởi Linh Mục Nguyễn Đình Thục bằng phương tiện xe máy và đi bộ tuần hành tiến vào tòa án thị xã Kỳ Anh để nộp đơn khởi kiện nhà máy Formosa gây thảm họa môi trường, đã bị nhà cầm quyền quyết liệt ngăn chặn và ra tay đàn áp. Lực lượng cảnh sát cơ động, công an chìm nổi đã ném đá, dùng đạn bắn vào đoàn ngư dân khiến cho nhiều người bị thương. Linh Mục Nguyễn Đình Thục bị công an đánh chảy máu miệng, các phóng viên tự do bị công an đánh đập bầm tím cả mắt, chảy máu mũi và nhiều vết thương trên cơ thể cũng như bị cướp và đập phá tài sản. Sự kiện xảy ra đúng vào Ngày Valentine 14/2.

– Đài truyền hình Nghệ An trong những ngày sau đó đã liên tục dựng những phóng sự cáo buộc Linh Mục Nguyễn Đình Thục kích động giáo dân biểu tình, gây bạo loạn. Những vu cáo này đã bị cộng đồng mạng vạch trần qua những hình ảnh và video clip được phát live cho thấy đoàn người tuần hành một cách ôn hòa trật tự đã bị công an đàn áp máu đổ.

Ngày 18/2

– Một dải nước màu đỏ đục xuất hiện sáng ngày 18/2 tại khu vực cảng Sơn Dương, thuộc công ty TNHH Gang Thép Hưng Nghiệp Formosa, Hà Tĩnh. Đồng thời, trên mạng xã hội xuất hiện một video clip cho thấy một giòng nước màu đỏ chảy ra từ một miệng cống xuống biển gây xôn xao dư luận.

– Một lãnh đạo Ban quản lý khu kinh tế tỉnh Hà Tĩnh khẳng định “hiện tượng vệt nước đỏ xuất hiện tại cảng Sơn Dương và Vũng Áng không có gì nguy hiểm”, và “hải sản tại khu vực đó vẫn phát triển bình thường”.

 Ngày 24/2

– Một vệt dài ‘nước đỏ’ rộng khoảng 1m và dập dềnh cách bờ khoảng 20m, dài khoảng 50m xuất hiện dưới chân bán đảo Sơn Trà tại khu vực ghềnh đá bãi Bụt, Đà Nẵng.

– Chi cục Bảo vệ môi trường Đà Nẵng sau khi lấy mẫu nước và kiểm tra đã kết luận mẫu nước thu được có màu đỏ là do trứng ruốc gây ra. Ông Lê Quang Nam, Giám đốc Sở Tài nguyên Môi trường nói “Đây là hiện tượng bình thường, nước biển không bị ô nhiễm.”

Ngày 26/2

– Trong sự bất bình và tức giận về việc nhà cầm quyền (CSVN) cản trở và đàn áp dã man gây thương tích trầm trọng cho hơn 20 đồng bào trong đó có cả Linh mục Nguyễn Đình Thục, là người dẫn đầu một phái đoàn hơn 1000 đồng bào miền Trung đi nộp đơn kiện công ty gang thép Formosa tại Kỳ Anh, đồng hương tại thành phố Adelaide, Úc Châu, đã xuống đường biểu tình vào sáng trưa ngày 26/2 để phản đối hành động vi hiến, vi pháp và vô nhân của nhà cầm quyền CSVN, và để đồng hành với đồng bào trong nước trong cuộc đấu tranh đòi hỏi công lý và công bằng.

Ngày 27/2:

– Hơn một ngàn ngư dân tại xã Quảng Đông và hàng trăm ngư dân xã Cảnh Dương, Huyện Quảng Trạch, Quảng Bình giăng lưới, lấy lốp xe chặn Quốc lộ 1A để biểu tình đòi đền bù thiệt hại do nhà máy thép Formosa gây ra.

THÁNG 3&4: CÙNG NHAU VẬN ĐỘNG ĐÓNG CỬA FORMOSA

Ngày 3/3

– Linh mục Nguyễn Đình Thục viết đơn tố cáo và yêu cầu khởi kiện nhà cầm quyền Nghệ An về hành vi ngăn cản, hành hung, đánh đập và cướp tài sản của người dân khi đi nạp đơn khởi kiện Formosa hôm 14/02/2017.

– Vào tối ngày Thứ Sáu 3/3, một buổi lễ cầu nguyện và thắp nến hướng về miền Trung đã được Ủy ban Công Lý của Giáo Phận Houston Galveston cùng với Hội Ái Hữu Giáo Phận Vinh tổ chức tại Thánh Đường Giáo Xứ La Vang. Thánh lễ được đồng tế bởi các Linh mục chánh xứ Giáo xứ La Vang, Linh mục Dòng Chúa Cứu Thế, Linh mục thuộc Giáo Phận Vinh, Linh mục Chủ tịch Ủy Ban Công Lý, Linh mục Phó chủ tịch Ủy ban Công lý, Linh mục nguyên là chánh xứ và là người thành lập nên Giáo xứ La Vang và hai Thầy phó tế. Ngoài ra, còn có sự hiện diện của Hòa Thượng Thích Huyền Việt, Chủ tịch văn phòng hai Viện Hóa Đạo cùng một số hội đoàn. Sau thánh lễ là nghi thức chầu Thánh Thể và thắp nến rất trang trọng trong suốt một giờ đồng hồ.

– Ngày hôm sau 4/3, bất chấp trời mưa liên tục, đồng hương tại Houston đã cầm dù và đứng núp mưa trong 5 lều dã chiến để cùng hiệp thông với quốc nội. Đây có thể nói là cuộc biểu tình hiệp thông dưới mưa, chấm dứt vào lúc 7 giờ chiều sau 2 tiếng đồng hồ sinh hoạt.

Ngày 5/3

– Hưởng ứng lời kêu gọi của Linh Mục Nguyễn Văn Lý, người dân tại một số tỉnh thành như Sài Gòn, Buôn Ma Thuột, Nha Trang, Nghệ An cùng đồng bào hải ngoại đã đồng loạt xuống đường phản đối Formosa gây ô nhiễm biển miền Trung hôm Chủ nhật 5/3. Riêng tại Hà Nội bị sự ruồng bố chặt chẽ của công an nên cuộc biểu tình không thực hiện được.

– Tại Sài Gòn, trước Nhà Thờ Đức Bà cũng gặp phải sự đàn áp khốc liệt với nhiều người bị trấn áp bắt lên xe bus chở đi, nên cuộc biểu tình đã phải giải tán trong thời gian ngắn.Tương tự các cuộc biểu tình ở những nơi khác cũng bị cô lập, đàn áp và bị giải tán nhanh chóng bởi lực lượng công an an ninh dày đặc. Trong khi đó tại Nghệ An – Hà Tĩnh cuộc biểu tình kéo dài hơn, khi đồng bào đi đến trụ sở Formosa Hà Tĩnh thì gặp phải hàng rào ngăn chận với lực lượng rất đông công an, an ninh, cảnh sát cơ động, vây quanh để bảo vệ cơ sở Formosa, nơi gây ra tội ác hủy hoại môi trường biển Miền Trung.

Ngày 8/3

– Phó thủ tướng thường trực chính phủ Việt Nam Trương Hòa Bình chỉ thị Formosa cần phải được giám sát chặt chẽ trong cam kết về môi trường cho đến khi nào bảo đảm an toàn mới cho xả thải.

Ngày 15/3

– Một cuộc biểu tình và họp báo trước Văn Phòng Kinh Tế, Văn Hóa Việt Nam, đã diễn ra sáng ngày 15/3 tại Đài Bắc, Đài Loan, để tố cáo hành vi bạo lực của nhà nước CSVN đối với LM Nguyễn Đình Thục và giáo dân giáo xứ Song Ngọc, đồng thời để đòi hỏi nhà nước CSVN chấm dứt việc bao che Formosa, phải đóng cửa Formosa cùng lúc buộc Formosa phải đền bù thoả đáng cho người dân và hoàn trả lại môi trường biển sạch như trước cho Việt Nam.

Ngày 19/3

– Hàng ngàn bà con ngư dân giáo xứ Phú Yên, Mành Sơn, Cẩm Trường tuần hành về giáo xứ Song Ngọc ở huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An để hiệp thông và đồng hành với giáo dân và Linh mục Nguyễn Đình Thục bị đánh vì đi khiếu kiện Formosa. Giáo xứ Phú Yên và Song Ngọc là hai giáo xứ ở Nghệ An có nhiều hoạt động đi đầu trong nỗ lực khiếu kiện Formosa; thường xuyên bị nhà cầm quyền gây áp lực.

Ngày 23/3

– Sáng ngày 23/2 người dân ở xã Lộc Vĩnh (Phú Lộc, Thừa Thiên Huế) phát hiện vùng nước biển gần cảng Chân Mây – Lăng Cô bỗng chuyển màu vàng lạ có chất nhờn. Đến sáng 24/3, người dân tại đây phát hiện nhiều con cá chết ở khu vực luồng lạch sông, gần nơi xuất hiện vùng nước màu vàng.

– Sở Tài nguyên và Môi trường Thừa Thiên Huế công bố nguyên nhân gây ra hiện tượng xuất hiện các vệt nước màu vàng tại vùng biển Thừa Thiên Huế do loài tảo gây ra.

Ngày 25/3

– Giáo phận Vinh kêu gọi người dân trong và ngoài nước ký Kiến nghị về việc giải quyết thảm họa Formosa. Kiến nghị sẽ được gởi đến Chính phủ Đài Loan, Chương Trình Môi Trường của Liên Hiệp Quốc (UNEP), Liên Hiệp Âu Châu, Ngân Hàng Thế Giới, Ngân Hàng Phát Triển Á Châu, các tổ chức, hiệp hội bảo vệ môi trường quốc tế nhằm tạo áp lực lên Formosa phải giải quyết thảm họa môi trường và đền bù thoả đáng những thiệt hại mà công tay này đã gây ra cho bà con ngư dân Miền Trung.

– Cho đến thời điểm 4/5, số chữ ký đã lên đến 94.809

Ngày 26/3

– Thánh lễ và đêm thắp nến cầu nguyện cho Công lý – Hoà bình đã diễn ra tại Nhà thờ Thái Hà ngày 26/3 đồng hành cùng Linh mục Đặng Hữu Nam và Linh Nguyễn Đình Thục cùng các nạn nhân Formosa.

Ngày 27/3

– Hằng trăm người dân xã Thạch Bằng, huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh vào chiều ngày 29 tháng Ba kéo đến trụ sở Ủy ban Nhân dân xã đòi bồi thường do tác động mà thảm họa môi trường do nhà máy thép Formosa gây nên.

Ngày 30/3

– Hơn 300 ngư dân xã Thạch Bằng, huyện Thạch Hà, Hà Tĩnh, tiếp tục biểu tình sang ngày thứ ba phản đối chính quyền địa phương không công tâm trong việc kê khai bồi thường thiệt hại do thảm họa môi trường Formosa gây nên. Người dân cho biết ngày đầu tiên xã cử đại diện ra gặp đoàn biểu tình, nhưng sang ngày hôm sau dân quân và công an được điều động đến bao vây, không cho người dân dùng điện thoại quay cảnh biểu tình. Đến ngày 30 tháng 3 Ủy ban Nhân dân xã Thạch Bằng đóng cửa không tiếp người dân.

– Nhà cầm quyền địa phương đã huy động lực lượng công an, an ninh, cảnh sát giao thông, công an xã, dân phòng đến để giải tán đoàn người biểu tình. Trong lực lượng chức năng có những “côn đồ” lạ mặt tham gia đàn áp người dân trước mặt những người mặc sắc phục. Một bà cụ đã bị ngất xỉu, và phải đưa vào bệnh viện cấp cứu.

Ngày 2/4:

– Từ khoảng 10:30 sáng tới khoảng 5 giờ chiều ngày 02/04, trên quốc lộ 1A đoạn qua Giáo xứ Đông Yên, tỉnh Hà Tĩnh đã nổ ra cuộc biểu tình của gần 500 ngư dân để đòi Formosa đền tội. Khẩu hiệu và những câu biểu ngữ đã diễn tả mong ước của dân là “Formosa cút khỏi Việt Nam”, “Yêu cầu chính phủ bồi thường cho chúng tôi”. Bà con đã mang ngư cụ và những tấm lưới không được sử dụng để đánh bắt cá cả năm nay giăng ngang đường quốc lộ nhằm nói lên đời sống cơ cực của mình sau một năm gánh chịu thảm họa. Trong cảnh trời mưa gió nhưng người dân vẫn kiên trì bám trụ và hát các cả khúc đấu tranh với bao chất chứa ưu tư của kiếp nghèo.

– Vào tối ngày 2/4 khi một số bạn trẻ, trong đó có FB Bạch Hồng Quyền và FB Hoàng Đức Bình, làm truyền thông “lề dân” gần nhà thờ giáo xứ Trung Nghĩa thuộc xã Thạch Bằng, huyện Lộc Hà, trong lúc uống nước ở quán One Coffee thì bỗng nhiên có những công an thường phục vào quán gây sự. Anh Bình thấy vậy lấy xe máy bỏ về liền bị an ninh chặn lại mà không nêu lý do. Trong lúc hai bên tranh cãi, anh Bình lên xe máy phóng đi, công an rút súng bắn chỉ thiên. Nghe tiếng súng, anh Bình chạy xe đến giáo xứ Trung Nghĩa kêu cứu. Những người chứng kiến xác định kẻ nổ súng tên Giáp, trưởng Công an xã Thạch Bằng.

– Khi giáo dân kéo đến hỗ trợ, tranh cãi xảy ra giữa dân và phía công an thường phục. Một người dân tên Tuấn bị chém đổ máu ở tay, người chém được xác định là người thân của Trưởng công an xã. Có hai người bị công an dùng giày đánh, một người thương tích nhẹ ở đầu chảy máu. Tức giận vì bị công an gây sự đánh người vô cớ, hàng ngàn người kéo đến trước UBND xã Thạch Bằng ngay trong đêm để phản đối công an đánh người vô cớ và nổ sung bừa bãi. Sau đó tất cả ra về.

Ngày 3/4

– Khoảng 5.000 người dân huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh, biểu tình và tràn vào chiếm Ủy ban Nhân dân huyện trong vài giờ đồng hồ vào sáng ngày 3/4. Sự kiện được một số người mô tả là “trụ sở huyện đã thất thủ”.

– UBND huyện phải nghỉ làm việc, các lãnh đạo huyện né trốn người dân yêu cầu Chủ tịch UBND phải ra tiếp đón và làm việc với bà con về việc bồi thường thỏa đáng do Formosa gây ra đồng thời phải trả lời về việc công an đánh người vô cớ và nổ súng tối hôm trước. Nhà cầm quyền mang xe phá sóng đến cắt đứt mọi liên lạc của người biểu tình, đồng thời cho lực lượng an ninh tăng cường bao vây bên ngoài, gây thêm căng thẳng.

 

Tin từ những người trong cuộc cho biết, có hai kẻ thuộc lực lượng công an mặc thường phục trà trộn vào đoàn biểu tình lén ném đá để gây rối, tạo cớ cho công an đàn áp; tuy nhiên hành động này đã có tác dụng ngược khi bị người dân vây quanh và đánh.

Nhận thấy tinh thần giáo dân bất khuất và đầy quyết tâm, đích thân Chủ tịch tỉnh đã chủ động tìm đến các Linh mục thương lượng để yêu cầu bà con ra về, đồng thời phía quân đội cũng xuất hiện phối hợp với công an đến xin được đưa hai tên an ninh ném đá bị đánh để đưa đi cấp cứu.

Linh mục quản xứ Nguyễn Công Bình đã viết thư tay yêu cầu giáo dân ra về, vì Chủ tịch tỉnh Hà Tĩnh có đến nhà nhờ và hứa “có gì tỉnh sẽ giải quyết sau”. Vâng lời Linh mục quản xứ, đến khoảng 15h00 cuộc biểu tình kết thúc trong ôn hòa sau khi phía chính quyền hứa xem xét giải quyết.

 

– Truyền thông nhà nước Việt Nam đã gọi những người biểu tình ở Ủy ban Nhân dân huyện Lộc Hà trong ngày 3 tháng tư là ‘lợi dụng sự cố môi trường biển, bị kích động và xúi giục gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến trật tự và an toàn xã hội’.

Ngày 4/4

– Vào lúc 10h sáng 4/4, tại khu vực tiếp giáp giữa bến tàu Tây 1 và Nam 1 cảng Sơn Dương (thuộc Công ty Công ty Formosa Hà Tĩnh) xuất hiện một dải nước màu hồng phấn dài khoảng 10m tấp vào cảng. Theo một nữ nhân viên phụ trách an toàn cầu cảng Sơn Dương thì: “Dải nước này giống với màu dải nước từng xuất hiện tại cảng Sơn Dương vào ngày 27/2. Đặc biệt, thời điểm xuất hiện dải nước cũng vào buổi sáng.” GS. TSKH Dương Đức Tiến – Giám đốc Trung tâm Công nghệ sinh học BIOLAP (tham gia cùng đoàn công tác của Bộ TN&MT làm việc tại Công ty Formosa) cho biết, vệt nước hồng xuất hiện tại khu vực cảng Sơn Dương vào sáng nay là hiện tượng thiên nhiên, do tảo nở hoa.

Ngày 5/4

– Một đường ống nhựa có đường kính 150mm chôn ngầm trong lòng đất xả nước thải từ đáy bể phản ứng nối với đường ống cấp nước thô ra sông Âm, huyện Lang Chánh, được Sở TN&MT tỉnh Thanh Hóa phát hiện sáng ngày 5/4. Trước đó, trong 2 ngày 3/4 và 4/4 trên sông Âm đoạn qua xã Vân Am, huyện Ngọc Lặc giáp ranh với huyện Lang Chánh (tỉnh Thanh Hóa), cá tự nhiên bất ngờ chết hàng loạt, kéo dài khoảng hơn 10 km. Theo thống kê của UBND xã Vân Am, tính đến ngày 4/4, số lượng cá chết trên sông là khoảng hơn 1 tấn.