Một năm thảm họa Formosa (4/2016-4/2017)

THÁNG 10: LÀN SÓNG KHIẾU KIỆN VÀ ĐÒI ĐÓNG CỬA FORMOSA

Ngày 1/10

– Ngày Thứ Bảy 1/10 cá bắt đầu chết rải rác trên Hồ Tây, Hà Nội rồi tiếp tục chết trên diện rộng trong hai ngày Chủ nhật và Thứ hai sau đó. Tính đến chiều ngày 3/10 đã có 200 tấn cá chết. Nhà cầm quyền phải huy động hơn 1000 người để vớt cá chết. Nguyên nhân được cho là nước thiếu Oxy trên tần mặt và lượng amoni tăng gấp 24 lần mức độ cho phép.

Ngày 2/10

– Hàng ngàn người dân biểu tình trước cổng tập đoàn Formosa Hà Tĩnh. Số người biểu tình được cho là từ 10 ngàn đến 18 ngàn người. Trước khí thế của người biểu tình, công an đã phải bỏ chạy. Cuối ngày, cuộc biểu tình kết thúc trong ôn hòa. Chính quyền Việt Nam đã tăng cường lực lượng bảo vệ Formosa sau vụ việc này. Một tờ báo của nhà nước CSVN nói rằng có ‘một số giáo dân quá khích’. Tuy nhiên các video từ hiện trường cho thấy không có một sự quá khích nào từ phía người biểu tình.

Ngày 7/10

– Công văn đề ngày 7/10 do Ủy ban Nhân dân tỉnh Nghệ An gửi đến những vị đứng đầu giáo phận Vinh. Công văn có chữ ký của Phó Chủ tịch UBND Lê Xuân Đại và được đóng dấu đỏ.

Công văn nói

Linh mục Đặng Hữu Nam đã “nói xấu Đảng, Nhà nước” và “lợi dụng sự cố môi trường biển tại một số tỉnh miền Trung” để biểu tình, khiếu kiện “tạo thêm nhiều diễn biến phức tạp mới”. Do đó, theo công văn, chính quyền tỉnh “cực lực phản đối các hành động của Linh mục Đặng Hữu Nam”, đồng thời đề nghị Giám mục Giáo phận Vinh Nguyễn Thái Hợp “chấn chỉnh các hoạt động mục vụ của Linh mục Đặng Hữu Nam và không bố trí Linh mục Đặng Hữu Nam tiếp tục hoạt động mục vụ trên địa bàn Nghệ An”.

Ngày 10/10

– Blogger Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, còn được biết với tên Mẹ Nấm, bị công an tỉnh Khánh Hòa bắt giữ hôm 10/10 tại Nha Trang. Bà bị khởi tố theo Điều 88 Bộ luật hình sự về tội ‘tuyên truyền chống phá nhà nước’. Blogger Mẹ Nấm là thành viên của Mạng lưới Blogger Việt Nam và từng được tổ chức Những người bảo vệ nhân quyền (Civil Rights Defenders, viết tắt là CRD) trao giải thưởng Người bảo vệ nhân quyền 2015. Bà từng bị bắt 10 ngày vào năm 2009 khi kêu gọi mọi người chú ý tới vấn đề Trường Sa, Hoàng Sa và việc khai thác bauxite.

Ngày 18/10

– Khoảng hơn 1000 người dân huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An chuẩn bị vượt hơn 200 km để đến tòa án thị xã Kỳ Anh tiếp tục nộp đơn khởi kiện Formosa.

– Trước đó, vào hai ngày 26 và 27 tháng 9 vừa qua, người dân thuộc giáo xứ Phú Yên và các địa bàn phụ cận thuộc huyện Quỳnh Lưu, dưới sự dẫn dắt của Linh mục Nam, đã nộp 506 đơn kiện Formosa tại tòa án thị xã Kỳ Anh. Nhưng đến ngày 7 tháng 10, tòa án thị xã Kỳ Anh đã gửi trả tất cả 506 đơn kiện Formosa với lý do “không đủ chứng cứ chứng minh thiệt hại”.

Ngày 25/10

– Một cuộc phản đối ôn hòa đã diễn ra trước cửa Đại Sứ Quán CSVN tại London, Anh Quốc vào sáng ngày 25/10. Mục đích của cuộc phản đối là đòi hỏi nhà cầm quyền CSVN phải trục xuất Formosa ra khỏi Việt Nam. Đoàn người phản đối đa số là những người trẻ Việt Nam đã được sinh ra và lớn lên sau 1975. Nhiều câu khẩu hiệu như “Down With Vietnamese Communists”, “Formosa get out of Vietnam”, “Human Rights For VietNam!” cùng với những bài ca “Trả Lại Cho Dân” của Nhạc Sĩ Trúc Hồ, “Việt Nam Tôi Đâu” của nhạc sĩ Việt Khang vang dội cả một góc đường.

THÁNG 11 & 12: THẢM HỌA BAO PHỦ 4 TỈNH MIỀN TRUNG

Ngày 4/11

– Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội vừa đưa ra những con số thiệt hại chính thức đầu tiên về việc làm và sinh kế của người dân 4 tỉnh Bắc Trung Bộ. Theo đó, Formosa đã làm TỶ LỆ THẤT NGHIỆP của Thừa Thiên Huế tăng tăng 1,6 lần; Quảng Trị tăng 2,8 lần; Quảng Bình là tăng 7,9 lần, và đặc biệt Hà Tĩnh tăng tới 15,7 lần. Bộ Lao động không cho biết người dân nơi đây hiện đang sống bằng gì, chuyển đổi sinh kế ra sao – nghĩa là họ thừa hiểu tình trạng khốn cùng này sẽ còn kéo dài. Bộ này cũng tính tổng cộng có 263.000 lao động, tương ứng cả triệu miệng ăn đi kèm chịu ảnh hưởng từ thảm họa Formosa – một con số vô tiền khoáng hậu, hơn mọi thiên tai từ trước đến nay. Thế nhưng, không có cán bộ nào chịu trách nhiệm.

– Tổng Cục Du Lịch công bố tình hình hoạt động 10 tháng đầu năm cho thấy Quảng Bình là tỉnh chịu thiệt hại nặng nề nhất với mức thiệt hại vượt ngưỡng 1.500 tỷ đồng. Nghệ An, Quảng Trị, Hà Tĩnh và Thừa Thiên-Huế cũng bị thiệt hại về du lịch. VNExpress dẫn thông tin từ cơ quan du lịch quốc gia cho biết ô nhiễm chất thải từ công ty Formosa dọc theo bờ biển miền Trung hồi tháng 4 đã gần như hoàn toàn phá hủy ngành du lịch của khu vực khi doanh thu từ du lịch giảm tới 90%.

Ngày 21/12

– Trong buổi làm việc của tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ với Bộ Tài nguyên – môi trường, Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng đề nghị phải sớm công bố việc xử lý các bên liên quan vụ Formosa. Ông Dũng đánh giá sự cố môi trường do Formosa gây ra ở 4 tỉnh miền Trung gây thiệt hại vô cùng lớn. Ông Mai Tiến Dũng nhấn mạnh: “Hứa mà không làm, không công bố thì không được”

Ngày 23/12

– Hãng thông tấn Reuters đưa tin, khu vực miền Trung Việt Nam có thể mất cả thập kỷ để hoàn toàn hồi phục sau thảm họa môi trường lớn nhất từ trước đến nay từ tập đoàn công nghiệp Đài Loan.

– Formosa Hà Tĩnh là một dự án sản xuất thép của Đài Loan, với tổng vốn đầu tư lên tới 11 tỷ USD.

– Uớc tính thiệt hại về lượng hải sản chết dạt vào bờ do thảm họa Formosa là hơn 100 tấn, bên cạnh đó là nhiều hậu quả khác về ô nhiễm môi trưởng ảnh hưởng đến việc làm và phát triển kinh tế tại 4 tỉnh miền Trung Việt Nam là nơi bị ảnh hưởng trực tiếp.

THÁNG 1/2017: TRẤN ÁP TIỀNG NÓI ĐÒI CÔNG LÝ

Ngày 11/1

– Anh Nguyễn Văn Hóa, một thanh niên tích cực trong việc trợ giúp ngư dân Miền Trung và thường xuyên đưa tin về các vụ biểu tình chống Formosa, bị công an Hà Tĩnh bắt mất tích ngày 11/1. Hơn một tuần sau gia đình mới được tin anh Hóa bị tạm giam với lý do ‘lợi dụng quyền tự do dân chủ làm hại quyền và lợi ích của Nhà nước, tổ chức, công dân’ theo điều 258 Bộ Luật Hình sự. Anh Nguyễn Văn Hóa là một trong ba người bị bắt ngay thời điểm trước Tết Đinh Dậu vừa qua.

Ngày 19/1

– Cựu Tù nhân lương tâm Nguyễn Văn Oai bị công an Nghệ An bắt ngày 19/1 trong lúc đang trên đường đi đánh cá về nhà. Công an xã sau đó báo với gia đình anh bị tạm giam về tội ‘chống người thi hành công vụ’ và ‘vi phạm lệnh quản chế’. Anh Nguyễn Văn Oai thường mạnh mẽ lên tiếng cho công bằng xã hội, tích cực trong việc hỗ trợ ngư dân kiện tụng và từ thiện liên quan tới vụ Formosa. Anh Oai là một trong 14 thanh niên Công giáo và Tin lành bị bắt năm 2011; năm 2013 anh bị kết án 4 năm tù giam và 4 năm quản chế với cáo buộc “Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân”, theo điều 79 Bộ luật hình sự. Anh Nguyễn Văn Oai mãn hạn tù tháng 8/2015.

– Tại khu vực bè nổi mực nhảy ở Vũng Áng xuất hiện những dải nước có váng màu đỏ, đục. Một tháng sau, vào ngày 19/2, Tổng Cục Môi trường cho biết nước váng màu đỏ có nguồn ô nhiễm hữu cơ, do sinh hoạt của con người xả thải ra biển.

Ngày 21/1

– Công an tỉnh Hà Nam bắt giam bà Trần Thị Nga hôm 21/1 với cáo buộc “Tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”, theo Điều 88 Bộ luật hình sự. Bà Trần Thị Nga là một trong các nhà hoạt động thường xuyên tham gia biểu tình chống Trung Quốc, tuần hành vì môi trường, phản đối công ty Formosa trong thảm họa môi trường miền Trung, trợ giúp dân oan khiếu kiện.

– Nhiều tổ chức nhân quyền như Amnesty International, Frontline Defender, Tổ chức Quan Sát Nhân Quyền, Dân biểu tại một số quốc gia, các tổ chức xã hội dân sự, đã lên tiếng phản đối việc bắt giữ các nhà hoạt động ở ngay trước thời điểm Tết Đinh Dậu.