Một năm thảm họa Formosa (4/2016-4/2017)

Ngày 29/7

– Phát biểu tại phiên thảo luận KT-XH, ĐBQH Hà Sỹ Đồng yêu cầu: “Vụ Formosa: Xử trách nhiệm cả người không còn đương chức”.

THÁNG 8: CHÍNH GIỚI ĐÀI LOAN NHẬP CUỘC

Ngày 3/8

– Ông Nguyễn Xuân Phúc, Thủ Tướng CSVN khẳng định “Chính phủ theo dõi sát sao hoạt động của Formosa Hà Tĩnh và sẽ đóng cửa nếu họ tái phạm”. Trong khi đó, Ông Võ Kim Cự, nguyên chủ tịch Hà Tĩnh đã trả lời báo chí rằng việc cấp phép cho Formosa hoạt động 70 năm đã được 12 bộ đồng ý.

Ngày 7/8

– Ngày 7/8 có khoảng 5 ngàn giáo dân thuộc một số giáo xứ như Song Ngọc, Phú Yên và Mành Sơn biểu tình đòi đóng cửa Formosa và kêu gọi bảo vệ môi trường sống.

– Cũng vào ngày 7/8 cộng đoàn giáo dân thuộc giáo phận Vinh hưởng ứng lời kêu gọi “Một ngày vì môi trường” của Ủy ban Công lý và Hòa Bình giáo phận Vinh. Linh mục Đặng Hữu Nam, quản xứ giáo xứ Phú Yên, là một trong những người tổ chức sự kiện này với lời khẳng định cộng đoàn giáo dân Vinh sẽ tiếp tục hoạt động vì môi trường. “Ngày vì môi trường” được dân chúng đánh giá cao sự dấn thân vào xã hội của giáo phận Vinh.

Ngày 10/8

– Một cuộc vận động quốc tế đối với thảm họa môi trường do Formosa tạo ra tại miền Trung Việt Nam đã được tổ chức tại Đài Bắc, Đài Loan vào sáng ngày 10/8 bằng cuộc họp báo của nhiều tổ chức Đài Loan cũng như Việt Nam trước trụ sở của tập đoàn Formosa. Gần 60 người gồm đại diện các tổ chức Đài Loan như Environmental Jurists Association (EJA – Hội Luật Sư Môi Trường), Covenants Watch (Giám Sát Các Quy Ước), Taiwan Association for Human Rights (Hội Nhân Quyền Đài Loan) và Vietnamese Migrant Workers and Brides Office (Văn phòng Pháp lý về người lao động và cô dâu Việt tại Đài Loan), Đảng Việt Tân…tất cả tập trung phía trước văn phòng Formosa với hình thức lên tiếng mọi vấn đề mà Formosa đã gây ra tại miền Trung Việt Nam.

– Vào ngày 13/5/2014, khi xảy ra xô xát của người dân, công nhân các khu công nghiệp trên địa bàn một số tỉnh như Sài Gòn, Đồng Nai, Bình Dương và Hà Tĩnh, phản đối Trung Quốc đưa giàn khoan Hải Dương 981 vào hoạt động trong khu vực đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, đã làm ảnh hưởng đến một số doanh nghiệp, trong đó có Formosa. Thiệt hại của các doanh nghiệp trong sự kiện này là hơn 4.500 tỷ đồng và 4 triệu 230 ngàn đô la. Trong đó, Formosa khai thiệt hại khoảng 4,77 tỷ đồng (các nhà thầu làm cho Formosa là 68,32 tỷ đồng).

– Tính đến ngày 10/8, Tỉnh Hà Tĩnh đã hoàn cho Formosa hơn 10 ngàn 173 tỷ đồng thuế trị giá gia tăng tập đoàn này nộp trước đó. Ngoài ra, Formosa còn được Bộ Tài Chính miễn giảm, miễn phạt và hoàn lại số tiền thuế đã truy thu, phạt cho Formosa trước khi xảy ra sự kiện 13/5/2014, số tiền trị giá 71,6 tỷ đồng.

Ngày 15/8

– Ngày 15/8, hơn 30.000 giáo dân của ba tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình thuộc giáo phận Vinh, đã hưởng ứng lời kêu gọi của ngài Giám mục Phaolo Nguyễn Thái Hợp về bảo vệ môi trường, tập hợp nhau nhân ngày Đức Mẹ Lên Trời. Đây là cuộc tập hợp lớn chưa từng có, liên quan tới việc đấu tranh bảo vệ môi trường.

– Hơn 4.000 Giáo dân xứ Quý Hòa đã tuần hành biểu tình từ nhà thờ xứ đi đến trụ sở Ủy ban Nhân dân thị xã Kỳ Anh để yêu cầu chính quyền minh bạch về việc hỗ trợ đền bù cho ngư dân bị tác hại bởi thảm họa môi trường do Formosa gây ra, vì đến thời điểm này chính quyền địa phương vẫn im lặng.

– Khoảng 200 công an, cảnh sát cơ động được điều đến để giám sát đoàn người đi biểu tình. Công an đã lấy hết băng rôn, biểu ngữ, loa phóng thanh của giáo dân, và họ lập hàng rào để chặn không cho dân bước qua.

Ngày 21/8

– Khoảng 1.500 giáo dân của hai giáo xứ Phú Yên (tỉnh Nghệ An) và Quý Hòa (Hà Tĩnh) thuộc Giáo phận Vinh tiếp tục biểu tình sáng 21/8 đòi đóng cửa Formosa và đuổi nhà máy này cút khỏi Việt Nam.

– Trên trang Phụ Nữ News số ra ngày 21/8 cho biết, tại tỉnh Quảng Trị có đến 1086 em học sinh sẽ bỏ học vì hậu quả của Formosa, do bố mẹ bị mất việc không có tiền để cho các em có thể tiếp tục đến trường.

Ngày 22/8

– Ngày 22/8 người ta thấy ảnh ông Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường Trần Hồng Hà, cùng nhiều lãnh đạo cao cấp khác tươi cười tắm biển miền Trung để chứng minh rằng nước biển ở đây đã sạch sau thảm họa môi trường Vũng Áng.

– Liên tiếp hai ngày sau đó các nhân vật có trách nhiệm về vệ sinh an toàn thực phẩm cũng lên tiếng nói rằng mặc dù vẫn còn có kim loại nặng trong cá biển đánh bắt ở biển miền Trung, nhưng hàm lượng đã giảm dần, và kèm theo lời hứa rằng sẽ công bố kết quả kiểm soát an toàn hải sản ở đây chậm nhất là cuối tháng Tám. Người ta cho rằng những nhà lãnh đạo Việt Nam đang rất cố gắng đẩy mạnh việc khôi phục lòng tin của nhân dân, mà cụ thể là tin rằng môi trường biển đã phục hồi.

– Bộ Tài nguyên – môi trường công bố tắm biển đã an toàn, nhưng ở phương diện cá ăn được chưa, Bộ Y tế vẫn đang giám sát. Bà Trần Việt Nga, phó cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết, sẽ công bố kết quả vào cuối tháng 8.

Ngày 24/8

– Vào ngày 24/8, ông thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói rằng nay không thể vì lợi ích kinh tế trước mắt mà hy sinh môi trường và cuộc sống bình yên của người dân. Những đơn vị nào gây ô nhiễm môi trường cần bị đóng cửa.

 – Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết rất nhiều hợp đồng xuất khẩu bị hủy vì quan ngại thủy sản nhiễm kim loại nặng, ảnh hưởng thảm họa môi trường ven biển miền Trung.

Ngày 27/8

– Tại hội nghị báo cáo tiến độ kê khai, thống kê thiệt hại do ô nhiễm môi trường gây ra ngày 27/8, bà Nguyễn Thị Hải Vân, Cục trưởng cục việc làm đã cho rằng số người thất nghiệp do sự cố xả thải của công ty luyện gang thép không cao. Lý do mà bà đưa ra là “người Việt Nam không ngồi một chỗ”, cho nên họ vẫn đi tìm kiếm việc làm.

– Theo thống kê của báo trong nước, các tỉnh ven biển miền Trung, cụ thể là Hà Tĩnh, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế có đến 60, 70% ngư dân làm nghề đánh bắt gần bờ. Từ khi xảy ra sự cố ô nhiễm môi trường biển hồi đầu tháng 4 đến nay, tất cả tàu đánh bắt cá của ngư dân phải nằm bờ. Bên cạnh những ngư dân là người chịu ảnh hưởng trực tiếp, phải kể đến những công việc, ngành nghề khác có liên quan đến ngư trường và thuỷ hải sản cũng bị tác động nặng nề.

Do ảnh hưởng của biển bị nhiễm độc, nên hầu hết ngư dân phải ngừng đánh bắt và phải đi làm thuê đủ nghề để kiếm sống.

– Ngày 27/8 ở Huế, Bộ NN&PTNT đề xuất 4 phương án khôi phục hoạt động khai thác hải sản tại hội nghị “Báo cáo tiến độ kê khai, thống kê thiệt hại do sự cố môi trường biển miền Trung và bàn giải pháp chỉ đạo sản xuất thủy sản”. Lãnh đạo tỉnh Thừa Thiên – Huế và Hà Tĩnh chọn phương án 3. Theo đó, sẽ cho phép khai thác hải sản bình thường nhưng tăng cường giám sát an toàn thực phẩm đối với sản phẩm đánh bắt tại các cảng cá và bến cá, đồng thời cấm nghề khai thác cá tầng đáy từ 20 hải lý trở vào tại vùng ven biển của bốn địa phương bị ảnh hưởng. Lãnh đạo tỉnh Quảng Trị chọn phương án 4, cho phép ngư dân khai thác hải sản bình thường trên các vùng biển và tăng cường giám sát an toàn thực phẩm đối với hải sản khai thác tại các cảng cá, bến cá khi tàu vào bờ. Riêng Quảng Bình không chọn phương án nào. Theo giải thích của ông Lê Minh Ngân – phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình, việc lựa chọn này phải dựa trên kết quả nghiên cứu khoa học chứ không thể dựa vào lựa chọn của các địa phương.