Một năm thảm họa Formosa (4/2016-4/2017)

Ngày 29/5

– Khoảng 300 người Việt sinh sống tại Tokyo và vùng phụ cận đã tổ chức biểu tình hôm 29/5 đòi chính quyền CSVN phải triệt để giải quyết vụ cá chết hàng loạt từ Hà Tĩnh đến tận Đồng Nai bằng cách minh bạch các thông tin về cá chết và phải nhanh chóng bồi thường thiệt hại cho ngư dân và ngưng ngay việc đàn áp những người biểu tình ôn hòa trong mục tiêu bảo vệ môi trường.

THÁNG 6: CSVN LOAY HOAY VỚI THỦ PHẠM FORMOSA

Ngày 5/6

– Tại Hà Nội, cuộc tuần hành nhân ngày Môi trường Thế giới và vì ‘cá chết hàng loạt, bất thường’ bị các lực lượng an ninh nhanh chóng giải tán. Một số người tham gia bị bắt đưa đi.

Ngày 8/6

– Hà Tĩnh buộc Formosa Hà Tĩnh và Nhà máy nhiệt điện Vũng Áng 1 (thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam PVN) lắp thiết bị tự động kiểm soát khí chất thải, bụi tại các lò cao nhiệt điện.

Ngày 11/6

– Tôm hùm và cá chết hàng loạt ở biển Phú Yên.

Ngày 12/6

– Hàng trăm người dân ở khu vực Quỳnh Lưu, Nghệ An xuống đường, tuần hành từ nhà thờ Phú Yên, huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An và sau đó tuần hành trên Quốc Lộ 37.

Ngày 16/6

– Quốc hội Đài Loan họp báo liên quan tới cáo buộc Formosa Hà Tĩnh thải chất độc gây ô nhiễm. Formosa Plastic Group bị áp lực từ các nhóm môi trường địa phương, nghị sỹ và một hội đoàn của người Việt, chất vấn về vụ cá chết bí ẩn ở miền Trung Việt Nam.

Ngày 26/6

– Một số báo Việt Nam đăng bài về phóng sự dài 60 phút ‘Việt Nam – Cái chết của cá’ phát trên kênh truyền hình PTS của Đài Loan.

Ngày 28/6

– Formosa ký biên bản thừa nhận sai phạm, trước sự chứng kiến của đại diện nhiều bộ ngành Việt Nam, trong đó có cả Viện Kiểm sát Tối cao và Tòa án tối cao và đại diện bốn tỉnh miền Trung bị ảnh hưởng.

Ngày 29/6

– Chủ tịch Hội đồng Quản trị Trần Nguyên Thành phát biểu, công khai thừa nhận những sự cố tại Formosa Hà Tĩnh “là nguyên nhân gây ra sự cố môi trường làm hải sản chết hàng loạt tại bốn tình miền Trung của Việt Nam”, nhưng nói nguyên nhân không phải do Formosa Hà Tĩnh mà là do các nhà thầu phụ của hãng gây ra.

– Lãnh đạo Formosa hứa hẹn bồi thường mọi thiệt hại và “cam kết không tái diễn các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường và tài nguyên nước của Việt Nam”.

Ngày 30/6

– Văn phòng Chính phủ họp báo công bố nguyên nhân cá chết hàng loạt, theo đó xác định là do sự cố xả thải và từ lò luyện cốc của Formosa Hà Tĩnh. Lãnh đạo Formosa hứa hẹn bồi thường mọi thiệt hại và “cam kết không tái diễn các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường và tài nguyên nước của Việt Nam”.

 THÁNG 7: CSVN QUY TRÁCH NHIỆM NỘI BỘ LẪN NHAU

 Ngày 1/7

– Tại cuộc họp Chính phủ thường kỳ tháng 6 diễn ra chiều 1/7, Phó thủ tướng Trương Hòa Bình đề nghị cần thanh tra, kiểm tra xem trong quá trình cấp phép cho Formosa có tiêu cực không, nếu có phải xử lý.

Ngày 2/7

– Luật sư Trần Vũ Hải đại diện các ngư dân ở huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh nộp đơn khiếu nại Formosa lên Bộ Tài nguyên-Môi trường, cho biết, mối quan tâm hàng đầu của ngư dân là môi trường của họ có vĩnh viễn bị mất hay không. Mối lo của ngư dân được dựa trên cơ sở là Formosa nói một phần khoản tiền bồi thường sẽ dùng đề đào tạo lại nghề cho khoảng 1 triệu ngư dân, điều này gợi ý rằng có thể vùng biển không còn phù hợp để đánh bắt cá, nuôi hải sản trong nhiều năm nữa.

– Sau Hà Tĩnh 2 ngày, vào ngày 2/7 lãnh đạo của Tinh Thừa Thiên – Huế cũng công bố thành lập Hội đồng đánh giá thiệt hại do thảm hỏa môi trường biển. Sự việc xảy ra sau khi chính phủ Việt Nam ra công bố hôm 30/6 xác định công ty Formosa Hà Tĩnh xả thải ra biển có chứa độc tố Phenol, Xyanua và Hydroxit sắt vượt quá mức cho phép. Và công ty cũng hứa sẽ đền bù thiệt hại với số tiền tương đương là 500 triệu đôla.

– Theo TS Lưu Bích Hồ, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) trách nhiệm của cơ quan quản lý từ các bộ ngành liên quan cho đến UBND tỉnh Hà Tĩnh phải được làm rõ, sai đến đâu xử đến đó.

Ngày 3/7

– LS Trần Quốc Thuận, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội phê bình: “… tôi không cho rằng việc đề nghị để ngư dân chuyển đổi sang nghề khác như xuất khẩu lao động vì môi trường biển bị hủy hoại là một ý hay. Mà điều rất quan trọng là phải cải tạo, trả lại môi trường biển như cũ để người dân sống với biển, chứ chưa gì đã tính đổi nghề. Thế thì bỏ biển à? Cho nên việc kêu gọi chuyển nghề, bỏ biển như vậy là không tốt…”

– Tờ Petrotimes ra ngày 3/7/2016 cho biết, theo GS Nguyễn Minh Thuyết – nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội – trong thời gian tới sẽ phải đánh giá toàn diện thiệt hại của người dân 4 tỉnh miền Trung để đền bù xứng đáng và có kế hoạch tổ chức lại việc sản xuất, đánh bắt cá, kinh doanh hải sản; làm sạch biển và rà soát toàn bộ quá trình cấp phép, xả thải, xử lý ô nhiễm môi trường của Formosa.

Ngày 4/7

– Học sinh biểu tình trước cổng trường trung học cơ sở Kỳ Lợi, tỉnh Hà Tĩnh sáng 4/7.

Ngày 7/7

– Sáng ngày 7/7, khoảng 3.000 người dân tại giáo xứ Cồn Sẻ thuộc thị xã Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình, địa phương cách nhà máy Formosa 50 km, đã xuống đường biểu tình, yêu cầu chính phủ dừng hoạt động của nhà máy Formosa. BBC dẫn tin từ một trang mạng của các nhà hoạt động cho rằng “Nhà cầm quyền đưa lực lượng đến đàn áp người dân biểu tình dẫn đến xung đột, có tiếng súng nổ, và lựu đạn cay, nhiều giáo dân ném đá và tấn công cảnh sát, một số giáo dân bị bắt và bị đánh trọng thương.”

– Theo bài “Formosa Hà Tĩnh: Phát thải ‘siêu độc’, quản lý ‘chưa tiên liệu’?” trên tờ Thời Báo Kinh Tế Sài Gòn online, đã bị lấy xuống, chỉ trong giai đoạn 1 (sản xuất với công suất 15 triệu tấn/năm), Nhà máy thép của Formosa tại Hà Tĩnh sẽ thải ra 36 triệu tấn khí thải/năm, riêng trong nước thải sẽ có 28,000 tấn các chất ô nhiễm/năm và khoảng 9 triệu tấn chất thải rắn/năm. Nếu Formosa tiếp tục hoạt động, tiếp tục xả nước thải theo đúng giấy phép đã được cấp (45,000 mét khối/ngày) và hoạt động xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn mà chính quyền Việt Nam đã cho phép thì mỗi năm, vẫn có tới 17.37 tấn phenol và cyanide được xả ra biển. Tổng lượng độc chất được xả vào biển mỗi năm lớn gấp 9.5 lần so với lượng chất thải đã gây ra thảm họa cá chết hồi đầu tháng 4. Nếu nhà máy thép của Formosa ở Hà Tĩnh vận hành đúng như thiết kế thì riêng lượng phát thải khí nhà kính của Formosa đã tương đương 50.5% tổng lượng phát thải khí nhà kính của tất cả các nhà máy trên toàn Việt Nam. Ðó là chưa kể tới CO2, bụi,… khoảng 1 triệu tấn/năm – những tác nhân gây ra các bệnh về đường hô hấp, trong đó có ung thư phổi. Chưa kể tới SO2 (33,000 tấn/năm) và NOx (34,500 tấn/năm) – những loại khí gây ra mưa acid làm suy giảm chất lượng đất, chất lượng nước, giảm năng suất nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản. (Chính quyền biết trước hậu quả nhưng vẫn đón nhận Formosa, nguoi-viet, 7/7/2016).

– Trước sự kiện nhà cầm quyền Việt Nam ra lệnh cho lực lượng công an thẳng tay đánh đập đổ máu ngư dân và giáo dân Xứ Cồn Sẻ, Tỉnh Quảng Bình – Hạt Hòa Ninh, Giáo Phận Vinh, vào ngày 7/7 người Việt tại Sydney đã có cuộc biểu tình “Đồng hành cùng Ngư dân và Giáo dân trong nước” nhằm phản đối những hành động dã man của Cộng Sản Việt Nam.

Ngày 11/7

– Phát biểu tại phiên họp thứ 50 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, sáng 11/7, Bộ trưởng Bộ TN-MT Trần Hồng Hà cho biết: “Việc xảy ra ô nhiễm như vậy có thể khẳng định là do sự cố, còn trên thực tế nếu vận hành đầy đủ, đúng quy định và được kiểm tra chặt chẽ thì hoàn toàn có thể đáp ứng được việc kiểm soát và xử lý chất thải trước khi thải ra môi trường”.

– Đại tướng Đỗ Bá Tỵ, Phó chủ tịch Quốc hội (QH) tại phiên họp sáng 11/7 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận định rằng: ‘Vụ Formosa tiềm ẩn lâu dài vấn đề quốc phòng – an ninh’

Ngày 25/7

– Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) đã đặt câu hỏi này ngay trong lần phát biểu đầu tiên của ông tại Quốc hội khóa XIV vào sáng 25-7: “Vụ Formosa, sao Quốc hội chưa vào cuộc?”