Một năm thảm họa Formosa (4/2016-4/2017)

Ngày 27/4

– Bệnh viện Trung Ương Huế cho biết trong 2 ngày 25-26 tháng 4, có 9 thợ lặn của Công ty CP Xây dựng và Cung ứng lao động quốc tế (Nibelc, một nhà thầu của Formosa) có chi nhánh tại tỉnh Quảng Bình đã đến khám bệnh tại bệnh viện này. Trong đó có 4 người quê ở tỉnh Khánh Hòa, 5 người quê ở Hà Tĩnh. Trong số này có một bệnh nhân có nhiều dấu hiệu khác thường, nghi bị nhiễm độc nên đã yêu cầu được các y, bác sĩ xét nghiệm nồng độ đồng và chì.

– Buổi trưa, ông Chu Xuân Phàm cho báo chí biết là ông đã bị lãnh đạo Công ty Formosa cho nghỉ việc trong lúc còn đang ở Hà Tĩnh. Ông Phàm và gia đình sẽ rời Hà Nội trở về Đài Loan trong ngày tới.

– Từ 2 giờ chiều đến 7 giờ tối, đại diện của 7 Bộ gồm: Tài nguyên và Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Khoa học và Công nghệ, Công Thương, Y tế, Công an, Quốc phòng cùng Viện hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, lãnh đạo 4 tỉnh ven biển đã có cuộc họp kín kéo dài 5 tiếng. Hàng trăm ký giả chờ đợi bên ngoài để nghe kết luận về nguyên nhân gây ra vụ cá chết hàng loạt trên 200 cây số bờ biển. Thống kê đến ngày 25/4, bốn tỉnh ven biển phát hiện gần 70 tấn cá tự nhiên chết dạt bờ.

– Lúc 8 giờ tới, ông Võ Tuấn Nhân, Thứ trưởng Bộ Tài Nguyên Môi Trường tổ chức cuộc họp báo, công bố độc tố hóa học thải ra từ hoạt động của con người trên đất liền và trên biển; và hiện tượng thủy triều đỏ là nguyên nhân cá chết hàng loạt ở dải ven biển miền Trung. Và ở thời điểm này, qua kiểm tra và thu thập chứng cứ, chưa có bằng chứng để kết luận về mối quan hệ giữa Công ty Formosa và các nhà máy liên quan đến vấn đề cá chết. Cuộc họp báo kéo dài 7 phút chấm dứt trong sự ngỡ ngàng của hàng trăm ký giả.

Ngày 28/4

– Trong cuộc họp Chính phủ ngày 28/4, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (‎Bộ NN&PTNT) đã báo cáo về kết quả xét nghiệm mẫu nước biển Vũng Áng, cho biết “bước đầu loại trừ nguyên nhân do hiện tượng dị thường của tự nhiên kết hợp với tác động của con người tạo nên hiện tượng tảo nở hoa mà thế giới gọi là thủy triều đỏ.” Kết luận của Bộ NN&PTNT phủ nhận lời của Thứ trưởng Bộ Tài Nguyên Môi Trường Võ Tuấn Nhân về nguyên nhân cá chết do thủy triều đỏ gây ra, được ông công bố trong cuộc họp báo trước đó một ngày. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn còn cho biết các nhà khoa học đang hướng nghiên cứu vào nhóm nguyên nhân chính có thể gây ra hiện tượng cá chết hàng loạt là do độc tố hóa học thải ra từ hoạt động của con người trên đất liền và biển.

– Bản tin về kết quả xét nghiệm mẫu nước của Bộ NN & PTNT trên một số báo nhà nước như Dân Trí, Công An Thành Phố HCM đã bị tháo gỡ chỉ vài tiếng đồng hồ sau khi đăng. Tuy nhiên dân cư mạng đã lưu lại và đòi ông Võ Tuấn Nhân từ chức vì vô trách nhiệm và xem thường dân.

– Cũng cùng ngày ông Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường đã trực tiếp khảo sát vùng biển Vũng Áng, lấy mẫu nước bề mặt và mẫu trầm tích dưới đáy biển. Ông Trần Hồng Hà nhìn nhận thảm hoạ môi trường rất lớn; các cơ quan mặc dù đã có những nỗ lực nhưng việc điều phối còn lúng túng và xử lý chậm. “Với tư cách là người đứng đầu Bộ, tôi xin nhận khuyết điểm về vấn đề này”, ông nói.

Ngày 29/4

– Theo báo TTO, sáng ngày 29/4, từ bãi tắm Liên Chiểu đến Xuân Thiều phát hiện có rất nhiều loài cá như chình biển, xương xanh và mực chết dạt vào bờ biển với mật độ xác cá xuất hiện khá dày. Khu vực bờ biển bốc mùi hôi thúi do xác cá đã thối rửa. Điều đáng lo ngại là dọc bãi biển dài hàng trăm mét đầy rác rưởi và xác cá nhưng không được dọn dẹp. Chi cục trưởng Chi cục thủy sản bảo vệ môi sinh Đà Nẵng sau khi được lưu ý về sự việc cho biết sáng cùng ngày có đi kiểm tra “nhưng không thấy có gì”. Trong khi đó chiều ngày 28/4 tổ công tác báo chí của UBND Thành phố Đà Nẵng đã phổ biến thông cáo cho biết các mẫu xét nghiệm nước biển tại Đà Nẵng đều nằm trong giới hạn cho phép.

– Phó Thủ Tướng Trịnh Đình Dũng vẫn duy trì kết luận hiện tượng cá tự nhiên chết bất thường  không rõ nguyên nhân

– Tại tỉnh Quảng Bình, vào trưa ngày 29/4 bà con ngư dân thuộc xã Cảnh Dương, huyện Quảng Trạch biểu tình phản đối Formosa. Người dân bức xúc đã ném cá đầy đường và ngồi trên quốc lộ 1A không cho giao thông qua lại. Đoàn người đứng ven đường quốc lộ hát to những bài hát như “Dậy Mà Đi” và giương cao băng rôn “Trả lại biển xanh cho chúng tôi”, “Trả lại tôm cá cho dân”, “Đuổi Formosa ra khỏi Việt Nam”, “Vì sao dân khổ”…. Lực lượng công an, cảnh sát cơ động bao vây và bố ráp không cho đoàn biểu tình tiến về Vũng Áng, cách Khu Công Nghiệp Formosa 25 km. Người dân đã đồng lòng tiếp tục biểu tình ôn hòa suốt đêm 29/4 tạo nên một không khí náo nhiệt.

– Tại Huế, sáng ngày 29/4 đã diễn ra một cuộc diễu hành “đám tang cá” nhân Huế Festival đầy tính nghệ thuật nhằm nêu lên sự bức xúc của người dân về thảm họa ô nhiễm gây cá chết hàng loạt. Các nghệ sĩ đã bị bắt về đồn công an bắt đứng chụp hình như tội phạm.

THÁNG 5: BIỂU TÌNH BÙNG NỔ CẢ NƯỚC

Ngày 1/5

– Tại nhiều thành phố lớn ở Việt Nam, hàng ngàn người đã xuống đường biểu tình phản đối thảm họa môi trường này, yêu cầu minh bạch và tìm ra nguyên nhân gây cá chết hàng loạt.

– Trong bản tin 20 giờ, Đài truyền hình Việt Nam VTV công bố bắt hai nhà hoạt động tên Trương Minh Tam và Chu Mạnh Sơn vì đã tới khu vực Formosa vầ Kỳ Hà, Hà Tĩnh “thu thập thông tin và hình ảnh để phát tán trên mạng internet nhằm mục đích kích động người dân”.

– Trước Phủ Tổng Thống Đài Loan, công nhân lao động người Việt tại Đài Loan đã đồng hành cùng nhân dân cả nước ngày 1/5, biểu tình phản đối nhà cầm quyền CSVN bao che, chống lưng cho công ty Formosa đã thải chất độc vào nước biển.

– Trưa ngày 1/5, nhiều đồng hương Việt Nam đã tụ tập trước trụ sở chính của chi nhánh công ty Formosa tại New Jersey, Hoa Kỳ, dưới cơn mưa dầm, để phản đối Formosa đã thải chất độc làm chết các sinh vật biển tại ven biển miền Trung Việt Nam. Đoàn biểu tình cũng bày tỏ sự phẫn nộ với nhà nước và Đảng CSVN đã không những bất lực trong việc bảo vệ môi trường và sinh mạng và sức khoẻ của người dân Việt, mà còn muốn nương nhẹ, che chắn cho Formosa, nhất là khi lại còn muốn hạn chế, giải nhiệt các cuộc biểu tình của bà con trong nước.

Ngày 2/5

– Vào giờ đêm, Văn phòng Chính phủ phát đi thông cáo yêu cầu giám sát hệ thống xả thải của công ty Formosa, cấp gạo và hỗ trợ tài chính cho ngư dân, đồng thời đề nghị ngư dân đánh bắt ở vùng ngoài 20 hải lý và hỗ trợ tiêu hủy cá chết.

Ngày 3/5

– Bảy linh mục tại các giáo xứ trong huyện Kỳ Anh – Hà Tĩnh gửi kiến nghị lên thủ tướng vì vụ cá chết hàng loạt xảy ra trong khu vực này.

– An ninh Việt Nam thả ông Chu Mạnh Sơn, một nhà hoạt động bị bắt tại khu vực Vũng Áng, tâm điểm của thảm họa cá chết hàng loạt ở miền Trung. Ông Chu Mạnh Sơn được thả sáng ngày 3/5. Tuy nhiên, người bị bắt cùng đợt với ông là ông Trương Minh Tam hiện vẫn chưa được thả.

Ngày 5/5

– Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng, người phát ngôn Chính phủ được báo Tuổi Trẻ dẫn lời: “Bộ Thông tin – truyền thông chỉ đạo các cơ quan báo chí thực hiện việc đưa tin trung thực, khách quan, đúng định hướng, có cơ sở khoa học, đấu tranh phản bác các thông tin xuyên tạc, luận điệu sai trái, kích động nhằm ổn định tình hình, không gây tâm lý hoang mang trong dư luận”.

Ngày 6/5

– Lời kêu gọi tiếp tục biểu tình ngày 8/5 được phát đi trên mạng xã hội với lý do ‘Chính phủ cố tình chậm trễ công bố nguyên nhân cá chết’.

Ngày 8/5

– Hàng trăm người dân Việt Nam ở Sài Gòn và nhiều thành phố, địa phương trong cả nước đã xuống đường tuần hành, đòi bảo vệ môi trường biển, minh bạch hóa nguyên nhân vụ cá chết hàng loạt. Mặc dù người dân bày tỏ nguyện vọng một cách ôn hòa, nhà cầm quyền đã cho công an, an ninh cùng lực lượng thanh niên xung phong dùng bạo lực thẳng tay đàn áp các đoàn biểu tình ở Nha Trang, Hà Nội, Sài Gòn. Rất nhiều người biểu tình đã bị an ninh côn đồ bắt bớ, đánh đập dã man trên đường phố, gây thương tích cho cả phụ nữ và trẻ em.

Ngày 14/5

– Nhiều nhà hoạt động nói họ bị “tạm giữ” và “ngăn cản” ngay tại nhà, không thể tham gia xuống đường biểu tình trong tuần thứ ba liên tiếp vì sự kiện cá chết ở miền Trung Việt Nam.

– Cùng đồng hành với người dân tại quê nhà trước thảm họa Formosa, Cộng đồng tỵ nạn người Việt tại Nam California đã xuống đường biểu tình ngày thứ Bảy, 14/5 lúc 4 giờ chiều trước Tượng đài Đức Thánh Trần trên đường Bolsa, trung tâm Little Saigon. Nhiều biểu ngữ với thông điệp và hình xương cá hòa với dòng người như muốn gởi đến người dân trong nước rằng chúng tôi luôn đồng hành, ủng hộ cho công cuộc đấu tranh cho một môi trường trong sạch và một chính quyền minh bạch.

– Vào ngày Thứ Bảy 14/5, Cộng Đồng Người Việt tại CHLB Đức tổ chức một cuộc biểu tình trước Lãnh Sự Quán CSVN tại thành phố Frankfurt am Main để đồng hành cùng đồng bào quốc nội trong việc phản đối tập đoàn Formosa xả chất độc hủy hoại môi trường tại các tỉnh ven biển Miền Trung – Việt Nam và đồng thời phản đối nhà cầm quyền CSVN đã đàn áp người dân trong các cuộc biểu tình ôn hòa bảo vệ môi trường tại Sài Gòn vừa qua. Tuy chỉ trong vòng 3 ngày mời gọi, cuộc biểu tình cũng quy tụ đông đảo bà con tham dự.

Ngày 15/5

– Các cuộc biểu tình tại Hà Nội và TP HCM nhanh chóng bị giới chức trấn áp. Tin tức nói nhiều người biểu tình đã bị các lực lượng an ninh bắt giữ.

Ngày 21 & 22/5

– Cùng đồng hành với đồng bào trong nước, tối ngày 21/5, Cộng Đồng Người Việt Tự Do Tây Úc đã tổ chức đêm thắp nến tại Koondoola Community Centre, Thành Phố Perth. Đêm Thắp Nến nhằm đòi nhà cầm quyền CSVN phải minh bạch nguyên nhân cá chết hàng loạt trên ven biển Miền Trung, đồng thời lên án công an, lực lượng an ninh đội lốt thanh niên xung phong, trấn áp người dân biểu tình ôn hòa bằng hành động côn đồ đánh đập đến đổ máu, gây thương tích.

– Cùng đồng hành với đồng bào tại quốc nội, đặc biệt với đồng bào các tỉnh phía bắc Miền Trung đấu tranh vì “môi trường sạch và nhà nước minh bạch”, cộng đồng người Việt tại Na-Uy đã biểu tình trước tiền đình Quốc Hội Na-Uy lúc 3 giờ chiều ngày 22/5. Bất chấp thời tiết mưa gió và lạnh giá thất thường, gần 300 đồng hương và người bản xứ đã tập trung trước tòa nhà Quốc Hội để nói lên cùng Chính Phủ, Quốc Hội và nhân dân Na-Uy về tình trạng ô nhiễm môi trường được phát hiện từ nhà máy luyện thép Formosa tại Vũng Áng – Hà Tĩnh, đồng thời lên án sự vô cảm và thiếu trách nhiệm của nhà cầm quyền độc tài CSVN trước thảm trạng cá chết hàng loạt cả hàng trăm tấn từ ngày 6/4 đến nay mà vẫn không đưa ra một lời giải thích nào.

Ngày 27/5

– VTV phát chương trình ’60 phút mở: Bạn chia sẻ trên mạng xã hội để làm gì, trong đó người dẫn chương trình Tạ Bích Loan cùng năm khách mời chất vấn Phan Anh, một MC của VTV, “Tại sao bạn lại phải chia sẻ clip hai con cá chết của Vũng Áng?” ’60 phút mở’ đã gây tranh luận gay gắt trong cộng đồng cư dân mạng ở Việt Nam.