Nhân quyền VN sẽ băng hà hay nhúc nhắc đi lên?

***

Thế là đúng như dự đoán, tân tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký tên khai tử cho Hiệp định Đối Tác Kinh Tế Xuyên Thái Bình Dương (TPP). Thế là cái Hiệp Định công sức của ông Obama ấy đã chết yểu ngay cả khi nó còn chưa ra đời. Mặc dù còn nhiều tranh cãi chi tiết nhưng coi như TPP đã chết. Vì không có nước Mỹ thi TPP với 12 nước còn lại thì cũng chẳng hấp dẫn đươc ai nữa mà chỉ còn tiếc nuối. Nhất là Việt Nam với nguồn lợi đứng cửa giữa xuất hàng sang Mỹ với thế xuất bằng 0, và hàng chục tỷ đô la đã tuột khỏi tầm tay.

Thế là các lãnh đạo Ba Đình của Việt Nam ngẩn ngơ, lúng túng. Họ đã đánh cược vào bà Hillary Clinton quá nhiều, và cũng được nuông chiều quá nhiều trong chính sách đối xử mềm dẻo của ông B. Obama. Một chính sách ngoại giao thiếu cứng rắn cần thiết của Đảng Dân Chủ đối với chế độ CS ở Việt Nam, và cũng đã khiến cho chế độ này ung dung chơi trò đu dây một cách công khai giữa hai siêu cường là Trung Quốc và Mỹ suốt nhiều năm qua. Nhất là trong vấn đề nhân quyền ở Việt Nam.

Có lẽ hiếm có Nhà Nước nào mà tình hình nhân quyền, sự cởi mở dân chủ trong nước lại phụ thuộc vào nước ngoài nhiều như nước Việt Nam ta. Mỗi khi Việt Nam trước cơ hội được gia nhập một khối chính trị, kinh tế quan trọng nào đó của thế giới thì nhân quyền lại được chính quyền cởi trói một chút. Tùy theo sự quan trọng của nơi gia nhập, cũng như tùy theo đối tác mạnh hay yếu.

Nhân quyền ở Việt Nam, cũng như bao quyền tự do của công dân thì thật khôi hài và giả tạo. Đã vậy nó lại được thăng hay giáng, được đem ra mua bán, trao đổi nếu có kẻ mua. Và trên đời này thì chỉ có mỗi nước Mỹ là nước đủ khả năng có củ cà rốt và cây gậy (yếu xìu) để mua mà thôi. Nhưng đó là một sự thực không chối cãi cho cái gọi là tiến bộ nhân quyền ở Việt Nam. Và quả là nước Việt Nam chúng ta cứ ung dung mà chơi trò mặc cả, hét giá lên xuống để trục lợi trước anh Mỹ giàu có và bao dung.

Nhưng than ôi. Thời oanh liệt nay còn đâu. Cuộc bầu cử 2016 đã đưa một nhân vật cứng rắn là ông Donald Trump lên làm tổng thống, và với một quốc hội Hoa Kỳ với các ông nghị Cộng Hòa còn cứng rắn hơn. Các đầu lĩnh CS ở Ba Đình ngơ ngác, buồn tủi như thể những đứa trẻ bị cha mẹ bỏ rơi, không biết kiếm sữa ở đâu để bú mớm. Chẳng cần tài giỏi thì cứ bổn cũ soạn lại, lấy ngay chuyện nhân quyền và tự do của các nhà đấu tranh dân chủ trong nước ra để ăn vạ.

Mất TPP thì cũng đồng nghĩa việc thành lập các hội đoàn độc lập mà hai nước đã đàm phán xong cũng đi tong. Các công đoàn độc lập mới chào đời đón TPP bị giải tán, cùng với hy vọng cho phép lập hội đoàn tự do vào cuối năm nay cũng chết ngắc. Những điều luật cởi mở đôi chút như Quyền Biểu Tình chẳng hạn sẽ ở lâu lắm trong bóng tối. Rồi chuyện công nhận xã hội dân chủ mà các nhà đấu tranh ngây thơ tấp tểnh đầu năm cũng đi tong. Quan trọng hơn nữa là sẽ có nhiều nhà đấu tranh dân chủ sẽ bị bắt, nhiều phong trào độc lập sẽ bị đánh phá để trút cơn hả dạ.

Ở đời có chuyện “Bánh ít đi, bánh qui lại” nhưng bây giờ ở phía “đối tác” là Mỹ thì phe Cộng Hòa cứng rắn đã lên thì làm gì còn bánh ít để mà vòi vĩnh nữa nên các lãnh đạo Việt Nam đương nhiên cũng chẳng có bánh qui lại. Và nhân quyền ở Việt Nam, một thứ nhân quyền hạng hai cũng đương nhiên bị chính quyền trả giá, bị bóp nghẹt và cấu véo không thương tiếc. Không lo sợ già néo đứt dây, không sợ bị trừng phạt có thể có nên các thủ lĩnh CS sẽ ra tay thẳng thừng. Để trả thù và cũng để làm hài lòng những tay cứng rắn nhất trong BCT CS. Thế là sẽ có nhiều nhà đấu tranh dân chủ nước nhà sẽ được mau mắn chen nhau nhập kho trong năm mới 2017 này là chuyện có thể dự đoán được.

Trừ phi xảy ra những biến động đủ lớn trong nội bộ đảng CS thì tình hình nhân quyền mới có thể nhúc nhắc đi lên…