Chúng tôi muốn công lý cho những người đã chết oan…

Chúng tôi phải lên tiếng để đòi công bằng cho những người đàn ông, đàn bà và trẻ nhỏ đã chết thảm ngày 14/10/2016 ở các tỉnh Hà Tĩnh và Nghệ An bởi có sự xả lũ vô trách nhiệm của các quan chức nhà máy thủy điện Hố Hô. Tôi không có các con số của các nhà máy thủy điện xả lũ ra trong ngày 13 -14/10 đó, cũng như không có được các con số dữ liệu về thủy văn, dòng chảy, lượng mưa,v.v… để có thể  đưa ra các dự đoán chính xác về việc các nhà máy thủy điện có làm sai hay không trong cơn lũ khủng khiếp mà Hà Tĩnh phải gánh chịu với hàng chục người chết. Việc đó cần phải có những chuyên gia đầu ngành và độc lập làm việc với nhau và đưa ra kết luận cuối cùng. Phần tôi chỉ đưa ra những phân tích sơ khởi sau đây.

Các ông đã nói rằng để cứu nhà máy thủy điện, tránh vỡ đập. Đây rõ ràng là những lời nói dối hoặc chống chế yếu ớt với những ai hiểu biết về thủy điện. Vì mọi cao trào của nước hồ dâng mà các nhà thiết kế xây dựng đã hoạch định bao giờ cũng chỉ ở mức 70 – 80%  so với mực nước cao nhất có thể làm tràn bờ và gây mất an toàn. Xin thưa: nói mất an toàn ở đây đầu tiên là phải nói đến mất an toàn cho các cư dân sống ở trong làng mạc, dưới nguồn nước đổ ra nếu có sự cố vỡ đập. Sau đó mới đến an toàn của nhà máy thủy điện, cụ thể là an toàn của hồ chứa nước. Nhưng cũng xin nói ngay là với một hệ thống phòng ngừa chắc chắn, các cửa tràn, mương dẫn nước tự động cùng hệ số an toàn cao của bất cứ nhà máy thủy điện nào cũng đều đảm bảo không có sự cố. Có lẽ nhiều chục năm rồi không hề có sự cố nào xảy ra trong hàng ngàn nhà máy thủy điện trên thế giới cả.

Các lãnh đạo nhà máy thủy điện ở HT đã nói dối khi nói rằng, vì chúng tôi lo sợ cho nhà máy thủy điện nên khi xả nước đã không chú ý lắm về nguồn nước xả ra. Vì bất cứ ai nắm vị trí xây dựng, sản xuất điện của một nhà máy thủy điện đều hiểu được tầm quan trọng của việc an toàn cho người dân sống ở hạ lưu dòng nước, và việc bảo đảm tính mạng và tài sản của họ luôn được đứng lên hàng đầu. Nên các công việc đảm bảo an toàn tuyệt đối cho môi trường xung quanh là một mệnh lệnh rõ ràng và thuộc về nguyên tắc. Các vị lãnh đạo nhà máy đều đã đi học nước ngoài, bằng cấp này tiến sĩ nọ thì đương nhiên phải biết nguyên tắc này trong việc xây dựng và vận hành một nhà máy thủy điện. Và không thể giả vờ hay giả nai mà nói rằng, chúng tôi lo sợ cho sự an toàn của nhà máy mà không lưu tâm lắm tới việc xả lũ. Nói như thế thì cũng giống như ta nói: chúng tôi lo cho sự an toàn của khẩu súng nên không để ý lắm đến viên đạn bay đi đâu và có giết ai không.

Vấn đề thứ hai là các ông lãnh đạo của nhà máy thủy điện Hố Hô khi trả lời phỏng vấn của báo chí thì có nói đại ý rằng. Nhà máy thủy điện Hố Hô là nhà máy nhỏ, lượng nước xả ra không thể làm ngập lụt được. Đó là do lượng mưa quá lớn gây ngập lụt. Nhà máy thủy điện Hố Hô 14 KW. Hồ nước 38 triệu km3. Xây dựng từ 2010.

Đó là vấn đề giải trình của các ông bên nhà máy thủy điện xả lũ, còn chúng tôi là người đại diện tinh thần cho những con người đau khổ đã chết đêm qua trong bão lũ thì chúng tôi không đồng ý. Các ông nói rằng, nước chứa trong hồ cũng là nước mưa của mùa mưa năm đó. Và nếu nó có gây lụt thì cũng là lượng nước đó, nhà máy thủy điện chỉ chứa lượng nước đó và cho xả ra cũng lượng nước đó mà thôi. Tôi xin đưa ra một phản biện đơn giản ý kiến đó bằng một ví dụ sau đây:

Ta có hai cái chai nước, một chai ta đổ rỉ rỉ, rả rả nước chảy ra và coi như nước mưa chảy bình thường. Còn chai nước kia thì coi như là của nhà máy thủy điện của các ông đã lưu trữ. OK. Không có gì tranh cãi cả. Nhưng khi mùa mưa bão đến thì từ cái chai nước đang đổ nước kia nước sẽ đổ nhanh ra miệng cống và thoát đi. Bao nhiêu năm nay nó vẫn thoát đi như thế. Nhưng  vấn đề ở đây là chỗ các ông đã chứa quá nhiều nước vào trong chai chứa trữ, và do những lý do tắc trách, giờ thì các ông tống xuất nước ra khi cả thiên hạ đang ngập nước. Giống như bất ngờ đổ nước từ cái chai vẫn chứa nước đó ra và hòa vào dòng chảy cùng lúc của chai nước đổ ra trước đó. Như vậy là mặc dù lượng nước không thay đổi nhưng lưu lượng nước đã tăng gấp đôi bởi có hai nguồn nước cùng xả ra. Và đó là những giọt nước tràn ly và giết người của các ông ở nhà máy thủy điện.

Chưa hết, khi xả nước ra thì các ông đã xả với tốc độ nước thoát ra lớn nhất: 1800 m3/giây. Tức 7,3 triệu m3/giờ. Có thể nhìn thấy tốc độ nước xả ra rất lớn với lưu lượng lớn tuyệt đối của thiểt kế lớn nhất, phải gấp nhiều lần tốc độ trữ nước. Và với sự xả nước như thế của nhà máy thì nước sẽ không thoát kịp. Cả số lượng nước chảy tự nhiên, cả do xả nước và cả do xả nước gấp gáp như vậy thì số lượng nước đã gấp ba lần lượng nước bình thường và biến thành lũ để ngập tràn nhà cửa, hoa màu và chính cả những người dân Hà Tĩnh đang ngủ say đêm đó.

Nhưng đáng buồn là vẫn chưa hết thảm họa với những người dân hiền lành đó. Địa bàn miền Trung hẹp với bên núi, bên biển và thật ngạc nhiên khi thấy nó xảy ra lũ lụt. Đó là những vùng, làng mạc nằm ở phía trên vùng núi với các rãnh xẻ, khe lớn hoặc thung lũng hẹp. Khi nước bất ngờ đổ tới với số lượng lớn thì đây chính là những điểm kẹt chết người, những nút thắt kinh hoàng dẫn đến thảm họa khôn lường cho người dân. Ngập lụt tuy không kéo dài nhưng cũng đủ để giết người và làm tan hoang tất cả…

Than ôi. Đó cũng chưa phải là thảm họa cuối cùng cho những con người nghèo khổ này. Xem các biên bản thanh minh của thủy điện Hố Hô, ta sẽ thấy nhà máy đã xả lũ tận lực vào khoảng 18 giờ của cái ngày tang tóc 14/10/2016 ấy. Khi đó ở ngoài biển bắt đầu có thủy triều lên, biến thành triều cường dâng nước ngược ở các cửa sông khiến dòng chảy từ trong ra không thoát được. Các tác động của con người đó đã khiến cho nước lũ dâng nhanh đến kinh hồn từ 7 mét tới 10 mét, thậm chí còn cao hơn nữa.

Cuối cùng là việc xả lũ vào giờ đó, trong lúc người dân đang yên bình với giấc ngủ thì nước đã biến thành lũ và ào ạt tràn về trong đêm khiến người dân không kịp trở tay. Mặc dù nhà máy nói có gọi điện báo trước việc xả lũ nhưng ông Chủ tịch huyện Hương Điền nói không hề nhận được.

Giờ đây thì chỉ còn là những cuộc tranh cãi vô ích khi đã có những người lương dân đã chết oan bởi dòng lũ hung hãn được sinh ra bởi thiên tai, nhưng cũng bởi cả nhân tai nữa. Nhưng cũng bởi vì những đồng bào đã chết oan uổng đó mà chúng tôi thấy phải đòi sự công bằng cho họ, đòi biết sự thật và đòi có một phiên tòa để đưa những kẻ thủ ác ra trước vành móng ngựa. Chỉ có như thế thì mới không còn những vụ Hố Hô nữa, và linh hồn của những người đã chết mới siêu thoát…

Ủng hộ Luật sư Ngô Ngọc Trai cùng các Luật sư khác khởi kiện vụ xả lũ gây chết người này.

M.T.A.

Quy trình vận hành xả lũ, Ai phê duyệt?

LS Ngô Ngọc Trai

Bọn họ đang tranh cãi với nhau việc xả lũ đúng hay sai quy trình. Nếu sai quy trình thì rõ ràng ekip trực xả lũ phải bị xử lý hình sự theo Điều 99. Tội vô ý làm chết người do vi phạm quy tắc nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính, bị phạt tù từ năm năm đến mười hai năm.

Còn nếu xả lũ đúng quy trình thì rõ ràng quy trình này đã tính toán sai khoa học, phải làm rõ xem ai lập, ai phê duyệt quy trình này mà cẩu thả thiếu trách nhiệm như vậy?

Từ đó người lập và người phê duyệt quy trình này có thể bị xử lý hình sự về tội phạm về chức vụ theo Điều 285. Tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, bị phạt tù từ ba năm đến mười hai năm.

Tóm lại là phải khởi tố điều tra hình sự, vì đã có dấu hiệu của tội phạm rồi (có hậu quả nghiêm trọng và dấu hiệu trách nhiệm của con người).

Việc các cơ quan chuyên môn của Bộ Công thương về làm việc là không hợp lý, vì không loại trừ có trách nhiệm của họ trong vụ việc này. Và cuối cùng tốt nhất vẫn là phải đập bỏ cái thủy điện này.

N.N.T.

Nguồn: FB Ngô Ngọc Trai

Bài báo này cho biết:
Theo Thứ trưởng, việc phải mở van tối đa là do tình huống khẩn cấp, sạt trượt bên phải thủy điện…

Đặc biệt, do có tình huống bất ngờ là sạt trượt khối lượng lớn bên mái phải của thủy điện, gây nên nguy cơ phá vỡ tường chắn, có thể khiến trạm cấp điện dừng hoạt động và không thể mở được cửa van.

Bình luận: Cái thủy điện nhỏ này, mới hoạt động mà đã mắc chứng tật gây họa lớn. Tốt nhất là không nên để tồn tại nữa.

N.N.T.

Nguồn: FB Ngô Ngọc Trai

Dưới sự lãnh đạo tài tình của Đảng, người dân sẽ còn chết “đúng quy trình” trong nước xả của các đập thủy điện vốn đã dính líu cổ phẩn từ quan to quan nhỏ chằng chịt từ dưới lên trên từ khi dự án mới bắt đầu. Cũng như vậy, đám quan chức mọi cấp mọi nơi trong nhiệm kỳ của họ sẽ vẫn thản nhiên dắt dây anh em, con cái, thân thích vào hàng ngũ lãnh đạo nơi mình làm sếp một cách rất “đúng quy trình”. Vì sao vậy? Đó là bản chất ưu việt của ĐCS, vượt lên mọi thời đại trước kia. Vì thế, xin các vị Luật sư đừng có mơ sang năm người dân miền Trung sẽ không còn “chết đúng quy trình” nữa. Thiết thực nhất là nên khuyên họ chuẩn bị trước phần mộ cho mình.