Trong hai vụ riêng biệt vào tháng Tư và tháng Bảy năm 2015, hải quân Úc đã chặn hai chiếc tàu trên biển đang di chuyển vào nước Úc và trao trả tất cả các hành khách cho phía Việt Nam. Trong cả hai vụ, Việt Nam đảm bảo với chính phủ Úc rằng sẽ không trừng phạt những người này về hành vi vượt biên trái phép.
Tuy nhiên, có tổng số tám người từ hai con tàu này đã bị truy tố về tội “tổ chức cho người khác trốn đi nước ngoài” theo điều 275 của Bộ luật Hình sự. Mỗi người trong số đó đều bị nhận mức án từ hai đến ba năm tù.
Chính phủ Australia đã phát biểu rằng “mọi hoạt động điều tra và tố tụng về các tội liên quan đến hành vi buôn bán người là vấn đề của Chính phủ Việt Nam.”
Nhưng những người nói trên không bị kết tội về hành vi thủ đắc lợi nhuận tài chính qua việc đưa người ra nước ngoài trái phép – là định nghĩa về tội danh buôn bán theo công pháp quốc tế. Họ bị kết tội về hành vi giúp đỡ người khác rời bỏ một đất nước đàn áp người dân. Quyền rời bỏ một quốc gia là quyền cơ bản của con người theo công pháp quốc tế.
Khuyến nghị
Phía Australia cần, cả khi họp riêng và công khai, kêu gọi chính quyền Việt Nam:
- Bảo đảm an toàn cho tất cả những người tị nạn và di dân bị hồi hương về Việt Nam.
- Phóng thích tám cá nhân bị xử án theo điều 275 và hủy bỏ bản án.