Formosa và âm mưu chính trị: Chính thể Việt Nam đã chui đầu vào thòng lọng

Chắc chắn câu trả lời không còn nằm trong phạm vị chính sách kinh tế thuần túy. Bởi lẽ: Nếu chỉ vì chính sách kinh tế, mọi sai phạm đã có luật điều chỉnh. Nhưng ở đây, vụ việc Formosa đã vượt qua cả luật.

Điều gì khiến chính quyền Hà Nội phải trì hoãn tới ba tháng, thỏa thuận xong cả tiền bồi thường rồi mới công bố? Nếu nói chỉ vì lo ngại ảnh hưởng chính sách thu hút đầu tư lại càng sai. Vì ngày nay, các doanh nghiệp trên thế giới điều hiểu rằng mọi hoạt động kinh doanh phải gắn với môi trường như một điều kiện để tồn tại và phát triển chứ không ai nghĩ tới kinh doanh bất chấp như Formosa. Ngay tại Việt Nam, Bầu Đức và Hoàng Anh Gia Lai đã phải trả giá thế nào khi đầu tư vào Lào nhưng bị quốc tế truy việc phá rừng là ví dụ không hề xa lạ. Nếu nói vì thể diện ngoại giao do liên quan yếu tố nước ngoài thì càng không. Vì bản thân chính quyền Hà Nội đã liên tục phát đi thông điệp “Fomosa là Doanh nghiệp Đài Loan”, nhưng chính chính quyền và truyền thông Đài Loan là nơi phát đi đầu tiên câu trả lời Formosa Hưng Nghiệp là thủ phạm, đồng thời bày tỏ thái độ lên án rất rõ ràng trước công luận. Mặt khác, quan hệ ngoại giao là quan hệ sòng phẳng, dựa trên yếu tố hai bên cùng có lợi, không lý do gì vì yếu tố ngoại giao mà phải bao che cho một doanh nghiệp gây thiệt hại ghê gớm như vậy.

Chỉ có thể là một âm mưu cố ý đầu độc gắn với mưu toan chính trị.

Quay lại vấn đề các loại chất độc được phát hiện trong các mẫu phân tích liên quan thảm họa môi trường biển. Các nhà phân tích khoa học đã chỉ ra rằng: Công suất của Formosa trong điều kiện hoạt động hiện tại mới chỉ đạt 25% (tương đương khoảng 1 triệu tấn/năm) thì khối lượng Phenol và Xianua sinh ra trong quá trình sản xuất (luyện cốc) hoàn toàn không thể đủ để đầu độc biển với diện rộng và nhanh như vậy. Lý do “hệ thống xử lý gặp sự cố mất điện trong 5 ngày” càng không thuyết phục vì với 5 ngày sản xuất, lượng Phenol và Xianua – dù được xả tự do không qua lọc – cũng quá ít để gây ra tác động ghê gớm đến vậy.

Câu trả lời chính xác có thể hé mở từ vài chứng cứ như sau:

Thứ nhất: Formosa biết rõ và cố ý tẩu tán chất thải độc đi khắp nơi và các nơi mà chất thải của Formosa được phát hiện đều khá nhạy cảm đối với sinh hoạt con người.

Việc kết luận Formosa “biết rõ” không cần bàn cãi, vì với bất cứ ai làm trong ngành luyện kim đều biết chất thải từ ngành này mức độ độc hại ra sao. Chính vì vậy mà chính Phó giám đốc đối ngoại của Formosa đã buột miệng trả lời ngay bằng câu nói gây sóng gió “chọn thép hay chọn tôm cá”. Phần “cố ý” ở vế sau chính là Formosa biết rõ nó độc hại nhưng các vị trí chôn lấp chất thải trên đất liền của Formosa lại không có những vị trí hẻo lánh, cách xa môi các hoạt động dân cư hoặc môi trường nước. Hãy xem bản đồ mới nhất các vị trí chôn giấu chất thải của Fomorsa vừa được đăng tải trên báo điện tử Vnexprees.net thì các vị trí phát hiện chất thải của Formosa luôn gắn với các khu vực có độ tương tác cao với sinh hoạt của con người như nguồn nước, khu sinh hoạt cộng đồng, khu dân cư… Đây không thể biện minh là yếu tố trùng hợp hay vô tình được.

Bản đồ các vị trí phát hiện chất thải của Formosa trên đất liền của vnexpress.net

Một mảng tối khác mà ngay cả chính quyền Việt Nam đến nay vẫn che giấu là: Danh mục các chất cực độc có mặt trong bảng kê khai hồ sơ nhập khẩu của Formosa đã bị lộ trước truyền thông công khai. Nhưng đến nay, ngoài cái tên thương mại trên tờ vận đơn bị lộ thì công thức của nó là gì, các đợt nhập khác bao nhiêu? Đã dùng bao nhiêu?…v.v. đều rơi vào im lặng không có bất cứ thông tin nào khác. Việc một số phân tích độc lập, trùng hợp với báo cáo phân tích của các cơ quan khoa học nhà nước phát hiện ngoài Phenol và Xianua, còn có một số độc chất khác cùng với sự có mặt chất Hydroxyt Sắt – là chất khi trộn chung vào sẽ khiến Phenol và Xianua khó phân hủy hơn – trước khi gây tác hại cho môi trường là một lý do để khẳng định chất độc gây thảm họa môi trường do Formosa phát tán không chỉ là hóa chất sử dụng cho luyện thép hay trong quá trình luyện thép.

Vấn đề Formosa cố ý phát tán chất độc đến đây có lẽ không cần phân tích thêm. Vấn đề còn lại là câu hỏi: Nó có gì liên quan một đòn cân não chính trị hay không?

Xét về thời điểm xảy ra vụ việc thì thảm họa xả độc môi trường biển của Formosa (tháng 4/2016) là thời điểm mà TW ĐCSVN đang tổ chức bầu cử cho giàn lãnh đạo nhiệm kỳ Khóa 14, và chuẩn bị chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Obama tới Việt Nam. Trong bối cảnh các sự kiện nhạy cảm như vậy, những thủ đoạn và hành động nhằm truyền tải những thông điệp cảnh cáo, gây sức ép luôn hiệu quả. Nó chính là lý giải cho việc Chính phủ Việt Nam phải vội vã âm thầm quyết định làm một việc trái pháp luật là chấp nhận cho Formosa bồi thường chỉ 500 triệu dollar.

Phía sau động cơ chính trị này thì những yếu tố nào thực sự đủ gây sức ép cho Chính phủ của ông Nguyễn Xuân Phúc và cao hơn là cả TW Đảng CSVN ?