LA HAGUE, Hòa Lan (CTM Media) – Lúc 11 giờ trưa ngày 12 tháng Bảy năm 2016, Tòa Trọng Tài thường trực Liên Hiệp Quốc (Permanent Court of Arbitration-viết tắt là PCA) tại La Hague đã ra phán quyết về đơn kiện của Philippines liên quan đến đường lưỡi bò 9 đoạn phi pháp của Trung Quốc ở Biển Đông.
Trong bản thông cáo báo chí, Tòa công bố Trung Quốc hoàn toàn không có một cơ sở pháp lý nào để tuyên bố chủ quyền trong khu vực Biển Đông, hay đường lưỡi bò của họ. Trung Quốc không có bất kỳ một “chủ quyền lịch sử” nào trong cuộc tranh chấp này.
Theo Tòa Trọng Tài, với những hành động khác nhau, Trung Quốc đã xâm phạm chủ quyền của Philippines tại vùng đặc quyền kinh tế, xây dựng đảo nhân tạo mà Tòa Trọng Tài cho là không phù hợp với trách nhiệm của một quốc gia trong lúc đang giải quyết tranh chấp về chủ quyền.
Ngay sau phán quyết của Tòa Trọng Tài, phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Việt Nam Lê Hải Bình cho hay, Việt Nam hoan nghênh phán quyết của Tòa. Trong buổi họp báo ở Hà Nội, phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Việt Nam cũng nhắc lại chủ quyền Hoàng Sa và Trường Sa thuộc về Việt Nam.
Trong khi đó, Tiến sĩ Đinh Hoàng Thắng, nguyên Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Hòa Lan, qua phỏng vấn của Đài Á Châu Tự Do nói rằng:
“Với kết quả thắng lợi này của Philippines có thể nói rằng nó có một phần hỗ trợ cho Việt Nam trong vấn đề bác bỏ tính pháp lý của đường 9 đoạn. Không riêng gì Việt Nam mà tất cả các nước có đòi hỏi chủ quyền đều thấy đây là nhân tố mới, thuận lợi cho cuộc đấu tranh về mặt pháp lý…”.
Cũng lên tiếng với đài Á Châu Tự Do, từ Hà Nội Tiến sĩ Hoàng Ngọc Giao, viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách Pháp luật và Phát triển của Việt Nam cho rằng:
“Theo tôi có thể nói Việt Nam là một nạn nhân rất nặng nề trong những hành vi bành trướng, thôn tính hoặc sử dụng vũ lực của Trung Quốc. Do đó việc đấu tranh ngoại giao, đặc biệt đấu tranh pháp lý đây là thời cơ rất thuận lợi cho Việt Nam. Chính phủ Việt Nam cần phải kiên quyết hơn nữa trước những hành vi của Trung Quốc. Đặc biệt ngay ngày hôm nay, Trung Quốc tiếp tục có hành vi sử dụng vũ lực trên Biển Đông: dùng tàu đâm chìm tàu cá của Việt Nam. Trước bối cảnh như thế chính phủ Việt Nam không thể nào chỉ dừng lại ở việc tuyên bố phản đối thông qua người phát ngôn của Bộ Ngoại giao. Chính phủ Việt Nam cần phải có quyết đoán chính trị trong thời điểm này. Cần phải tính đến việc khởi kiện và cần phải có những biện pháp đấu tranh ngoại giao khác để gây áp lực lên Trung Quốc buộc phải chấp hành trật tự pháp luật quốc tế cũng như Công ước Luật biển năm 1982.”
Riêng Philippines, Bộ Ngoại Giao nước này đã lên tiếng hoan nghênh phán quyết của Tòa, Manila đang nghiên cứu về phán quyết này, và cho rằng phán quyết đã mang một ý nghĩa rất quan trọng.
Ngoại Trưởng Perfecto Yasay của Philippines kêu gọi dân chúng Phi cũng như các quốc gia liên hệ nên giữ bình tĩnh và tự kiềm chế.
Tân Tổng Thống Phi, ông Rodrigo Duterte nói rất phấn khởi trước phán quyết của Tòa, đồng thời nhắc lại rằng ông sẵn sàng đàm phán với Trung Quốc để tìm giải pháp thuận lợi nhất cho cả đôi bên.
Về phần Trung Quốc, ngay từ ngày đầu, Trung Quốc đã lên tiếng không tham gia vụ kiện, đồng thời cũng không công nhận mọi phán quyết mà Tòa Trọng Tài Thường Trực Quốc Tế đưa ra, do vậy không ai ngạc nhiên khi phát ngôn viên Lục Khảng của Bộ Ngoại Giao Trung Quốc nhấn mạnh rằng Bắc Kinh không quan tâm và cũng không chấp nhận phán quyết mà Tòa vừa đưa ra.
Được biết, trước giờ phán quyết được công bố, máy bay dân sự Trung Quốc đã hạ cánh trên đảo Đá Vành Khăn và Đá Subi ở Trường Sa là nơi đang tranh chấp chủ quyền.
Tại Washington, Hoa Kỳ xem phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực là phán quyết chung cuộc và có giá trị pháp lý. Phát ngôn viên John Kirby của Bộ Ngoại Giao Mỹ nói rằng Washington hy vọng cả Philippines lẫn Trung Quốc nên tuân thủ phán quyết mà tòa đưa ra, và nhắc lại lập trường của nước Mỹ là mọi tranh chấp đều phải giải quyết bằng thương thuyết và ôn hòa.
Tại Nhật Bản, Ngoại Trưởng Nhật Fumio Kishida gọi phán quyết của Tòa Trọng Tài Quốc Tế là phán quyết chung cuộc, mang tính ràng buộc về pháp lý, đòi hỏi tất cả các nước liên hệ phải tuân thủ. Ngoại Trưởng Kishida cũng nói rằng Nhật Bản tôn trọng luật pháp, không chấp nhận việc sử dụng võ lực để giải quyết tranh chấp.
Chủ Tịch Hội Đồng Châu Âu, ông Donald Tusk, có mặt tại Bắc Kinh trước khi Tòa công bố phán quyết, đã nhấn mạnh với Bắc Kinh rằng phán quyết của Tòa Thường Trực mang ý nghĩa rất quan trọng, giúp bảo vệ trật tự thế giới, mọi quốc gia đều có bổn phận phải bảo vệ điều này.
New Zealand cũng kêu gọi các bên tôn trọng phán quyết của Tòa về Biển Đông. Lập trường này dĩ nhiên sẽ có ảnh hưởng đến bang giao giữa nước này với Trung Quốc, đối tác thương mại lớn nhất của New Zealand.
Về phần Ấn Độ thì thận trọng hơn. Theo lời một quan chức cao cấp, New Delhi đang đang nghiên cứu phán quyết về Biển Đông của Tòa Án Trọng Tài Thường Trực.
Riêng Đài Loan, Tổng Thống Thái Anh Văn và chính phủ Đài Bắc đang phân tích phán quyết, và nhắc lại mục tiêu của Đài Bắc là bảo vệ chủ quyền cũng như lợi ích tại Trường Sa, bảo vệ đảo Thái Bình và tăng cường hoạt động tuần tra để bảo vệ an ninh lãnh hải.
Đảo Thái Bình tức đảo Ba Bình, nơi Việt Nam tuyên bố có chủ quyền.
Leave a Comment