Tình hình nhân quyền Việt Nam trong năm 2014 vẫn tồi tệ

Trong báo cáo về tình hình nhân quyền thế giới 2015, được công bố hôm 29/01/2015, tổ chức nhân quyền Human Rights Watch cho rằng tình hình nhân quyền ở Việt Nam trong năm 2014 « vẫn ở mức báo động ». Dù con số các nhà hoạt động và các blogger bị bắt có ít hơn so với năm 2013, nhưng lực lượng an ninh gia tăng sách nhiễu và đe dọa những người chỉ trích chính phủ dưới nhiều hình thức.

Theo Human Rights Watch thì Hà Nội trấn áp hầu hết mọi hình thức bất đồng chính kiến. Quyền tự do ngôn luận, tự do lập hội và tụ họp ở nơi công cộng bị theo dõi chặt chẽ. Hệ thống tư pháp của Việt Nam thiếu tính độc lập và hoạt động dưới sự chỉ đạo trực tiếp của nhà nước và đảng CSVN.

Vẫn theo Human Rights Watch, các trại viên trong các trung tâm cai nghiện của nhà nước bị bóc lột sức lao động thông qua các chương trình cưỡng ép lao động để làm sản phẩm bán ra thị trường nội địa và để xuất khẩu.

Trong năm qua, Việt Nam tuy đã phóng thích một số tù nhân chính trị nhưng lại bắt giam nhiều người hơn nữa, mà phần lớn là những nhà hoạt động ôn hòa. Ông Brad Adams, Giám đốc Ban Á châu của HRW nhận định những vụ thả tù là có mục đích, vì những lợi ích ngoại giao, nhưng thực tế là số người bị kết án còn cao hơn gấp đôi số người được phóng thích.

Bản phúc trình toàn cầu dài 65 trang là phúc trình thứ 25 của HRW, tổng kết tình hình nhân quyền tại hơn 90 quốc gia. Phúc trình này nói trong năm 2014, Việt Nam đã đưa ít nhất 29 nhà hoạt động và bất đồng chính kiến ra xét xử, kết án họ tổng cộng 129 năm tù giam. Phúc trình nêu trường hợp các blogger được nhiều người biết tiếng như Trương Duy Nhất và Bùi Thị Minh Hằng. Ít nhất 13 nhà hoạt động nhân quyền khác đang chờ điều tra hoặc xét xử, trong đó có các ông Nguyễn Hữu Vinh (tức blogger Anh Ba Sàm), Hồng Lê Thọ (tức blogger Người Lót Gạch) và Nguyễn Quang Lập (tức blogger Bọ Lập).

Tổ chức Theo dõi Nhân quyền cũng liệt kê các hình thức sách nhiễu đối với một số nhà hoạt động khác, kể cả các cựu tù nhân chính trị như: Huỳnh Ngọc Tuấn, Nguyễn Bắc Truyển, Trương Minh Đức, Nguyễn Văn Đài và Nguyễn Hoàng Vi, mà HRW nói thường xuyên là mục tiêu bị côn đồ tấn công và hành hung. Những vụ hành hung đã trở nên trầm trọng hơn trong năm 2014, nhưng không có bất cứ ai bị truy tố về những hành động này.

Phúc trình của HRW còn nêu các trường hợp công an cản trở sự đi lại để ngăn không cho người dân tham gia các sự kiện liên quan đến nhân quyền và tiếp tục theo dõi các nhóm tôn giáo không được công nhận, như đạo Cao Đài, Phật giáo Hòa Hảo, các nhà thờ Tin lành và các nhóm Mennonite thờ phượng tại gia, cũng như Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất (GHPGVNTN).

Ông Adams nói “Tự do tôn giáo không có nghĩa là tự do thờ cúng theo cách được chính quyền phê chuẩn, mà Việt Nam phải chấm dứt việc theo dõi và can thiệp vào cách người dân thực hành tín ngưỡng theo sự chọn lựa của họ.”

Cũng theo Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, thì tình trạng công an bạo hành, kể cả gây chết người trong khi bị giam giữ, đã đến mức gần như tràn lan.

Trong báo cáo năm nay, HRW nhắc lại rằng Việt Nam đã chấp thuận 182 trong số 227 khuyến nghị của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc trong kiểm điểm đánh giá định kỳ về tình hình nhân quyền của Việt Nam vào tháng 06/2014, nhưng lại từ chối thi hành các khuyến nghị thiết yếu.

Trong bức tranh u ám đó, Human Rights Watch nêu ra môt điểm sáng duy nhất, là việc thông qua Công ước Chống Tra tấn của Liên Hiệp Quốc (CUCTT) hồi tháng 11.